ترامادول نداریم لطفا سوال نفرمایید

قرص را کف دستش کمی جابه جا  و پس از لحظه ای مکث    در چشم برهم زدنی پرتابش کرد ته حلقش .شاید ده یا دوازده سالش بود . گوشه ای از پارک روی نیمکت صورتی رنگی زیر سایه درخت نشسته بودم و نگاهش می کردم،  گرما   هر لحظه سرم را داغ و داغ تر می کرد، با احتیاط اورا زیر نظر گرفته بودم .قرار بود با نادر که جوان سی ساله ای بود و چند سالی می شد که ترامادول مصرف می کرد، صحبت کنم.حالا سوژه داغ تری در یکی، دو قدمی من روی سبزه ها نشسته بود و داشت با افتخار از قرصی شدنش و فازهایی که با این قرص ها گرفته برای همسن و سال هایش تعریف می کرد.با دیدن او، کلا نادر را از یاد برده بودم. هنوز چند لحظه نگذشته بود که  تلفنم زنگ خورد. نادر بود. آدرس را به او دادم و چند ثانیه بعد، صدای موتور سیکلتی که نزدیک می شد حواسم را از پسر بچه پرت کرد . نادر از موتور پیاده شد و به محض اینکه کنارم نشست رفتم سر اصل مطلب که فروش ترامادول در عطاری های مشهد بود.نادر سوالم را با این سوال پاسخ داد که: "حالا چراروی عطاری های بدبخت زوم کردی؟ توی همین محل ما  اغذیه ،سوپر مارکت ،دستفروش ها و خیلی های دیگه ترامادول می فروشن ." روی صحبتش تا حدودی با من بود.برای اینکه فقط جوابی داده باشم گفتم: سراغ اونا هم میریم. بعد با گوشه  چشم به پسر بچه ای که حالا داشت از توهم ها و گذر زمان بعد از خوردن ترامادول حرف هایی می زد ، اشاره کردم و رو به او با لبخند گفتم: این پسره چی میگه ؟" خنده ای زد و طوری که انگار منتظر این سوال باشد، گفت: "اون اسمش مسعوده ،یه ساله ترامادول می زنه ، همه فروشنده های محل  می شناسنش و به خاطر سن کمش و محض خنده و سرگرمی، بهش ترامادول مجانی میدن ، خودمم زیاد بهش ترامادول مجانی میدم ، خوشم میاد ازش " حرف هایش که تمام می شود پسر بچه را صدا می زند، چند سوال از مسعود می پرسم ، لحن جواب دادنش اصلا دوستانه نیست ،سنش با کلماتی که به کار می برد، هم خوانی ندارد . تمایلی به جواب دادن نشان نمی دهد .دوباره چند سوال می پرسم و چند واکنش نه چندان مودبانه تحویل می گیرم،نادر در حالی که روی نیمکت لم داده با نوک پا لگدی به پای مسعود می زند و کلماتی از جنس کلماتی که مسعود تحویلم داده تحویلش می دهد و با خنده دستش را توی جیب پیراهنش می برد ، یک قرص ترامادول از گوشه جیبش بیرون می کشدو به مسعود می دهد ،او هم بی تفاوت به پسر بچه ها ومردمی که در پارک در حال رفت و آمدند، قرص را کف دستش کمی جابه جا می کند ،لحظه ای مکث می کند و در چشم برهم زدنی پرتابش می کند  ته حلقش.بعد بطری آبی را که کنارم گذاشته ام بر می دارد و سر می کشد و بدون اینکه به ما نگاه کند، بطری را وسط سبزه ها پرتاب می کند و به سمت دیگری از پارک می رود.  بی تفاوت به رفتار پسر بچه و بطری آبی که حالا وسط سبزه ها افتاده است، صحبت هایم با نادر را ادامه می دهم . باد گرمی در فضای پارک می پیچد و چند تکه روزنامه را جابه جا می کند ،پسر بچه ها حالا بطری آب معدنی را از میان سبزه ها بیرون کشیده اند و یک لگد به بطری می زنند و دو لگد به هم بازی هایشان،نادر  یکی از پسر بچه ها را صدا می زند و از او می خواهد بطری آب را از وسط دست و پای بچه ها جمع کند و برایش بیاورد ،قرص را طوری کف دستش گرفته  که انگار می خواهد به من نشان دهد، بعد  قرص را کمی جابه جا می کند. لحظه ای مکث می کندو در چشم برهم زدنی پرتابش می کند  ته حلقش.پسر بچه بلافاصله  بطری آب را می آورد ،نادر چند جرعه آب می خورد و دوباره بطری را به طرف بچه ها پرتاب می کند و در حالی که برای پیدا کردن بسته سیگارش، خودش را با اکراه جابه جا می کند می گوید: "پیدا کردن ترامادول از پیدا کردن شیر آب توی این شهر راحت تره، من الان روزی ده تا قرص می خورم بدون اینکه نگران کمیاب شدنش باشم".  هر سی سی ریتالین با یکی از بازرسان عطاری ها که همکلام می شوم از معاینه بدون مجوز بیماران توسط  بعضی عطاری ها خبر می دهد واینکه بعضی از آنها ترامادول را به عنوان قرص ترک اعتیاد تجویز می کنند بدون اینکه از در صد  و دوز مصرفی فرد خبر داشته باشندو جالب تر از همه اینکه، از فروش ریتالین به معتادان آن هم  به مقدار کم و چند سی سی  برای رفع خماری شان با هزار تومان و دو هزار تومان پرده بر می دارد . از این شهر بزرگ می گوید و خطراتی که مردم از آن بی خبرند. اسکیزوفرنی در کمین  سحر دولت آبادی (کارشناس بالینی ) می گوید: "در مراکز اعصاب و روان گاهی ما  با بیمارانی برخورد می کنیم که از مصرف ترامادول با خیال رسیدن به آرامش بیشتر به مصرف مواد دیگری روی آورده اند و با مصرف خودسرانه مواد، کارشان به مراکز اعصاب و روان کشیده شده است ". دولت آبادی در ادامه می گوید:"مصرف قرص ترامادول، بدون نسخه پزشک، توسط تمامی متخصصان و پزشکان منع شده و مصرف خودسرانه این قرص ها، عوارض زیادی را به دنبال دارد که از آن جمله می توان به  روان پریشی و اختلالات مغزی ، اختلالات خلقی و اضطرابی ، دوبینی شخصیتی ،ناتوانی در تصمیم گیری ،خشکی دهان و بی اشتهایی  اشاره کرد". دولت آبادی می افزاید:  و اما در مورد مصرف شیشه و احتمال مبتلا شدن به بیماری اسکیزوفرنی تا به حال  با چندین مورد برخورد داشته ام .در تعریف بیماری اسکیزوفرنی باید گفت که این بیماری یکی از وخیم ترین بیماری ها در بین بیماری های روانشناختی است که فرد در این بیماری دچار توهمات شنیداری ،تکلم ، تفکر آشفته  و توهمات جنون آمیز می شود و برای بازگرداندن این بیماران باید یک دوره درمانی طولانی مدت جهت برگشتن به یک زندگی عادی سپری شود و دربین این افراد کسانی که ابتدا از ترامادول شروع کرده اند و بعد به سمت مواد مخدر دیگری از قبیل شیشه، ماری جوآنا و آمفتامین  کشانده شده اند و دچار این عارضه شده اند، نیز به چشم می خورد". مقابله شدیدتر  با دکتر جمعه پور دبیر کمیته درمان و حمایت های اجتماعی خراسان رضوی  و اشرفی ، دبیر کمیته مقابله با عرضه مواد مخدر استان قرار ملاقاتی ترتیب داده ایم ،  در مورد پاسخ برخی از مسئولان مبنی بر وارد نشدن ترامادول به صورت قاچاق از مرزهای کشور های همسایه، از دبیر کمیته مقابله با عرضه مواد مخدر در استان خراسان رضوی سوال می کنم .اشرفی در پاسخ می گوید: قطعا ما درکشور با معضل ورود غیر قانونی قرص هایی از قبیل ترامادول دست به گریبان هستیم و کشف یک تن ترامادول در فرودگاه امام خمینی (ره) در خرداد ماه سال گذشته، تنها یک نمونه از  قاچاق این قرص ها به کشور است . مسلما ترامادول می تواند به هر طریقی و از هر مسیری وارد استان شده و به   عطاری ها و دیگر مراکز غیر مجاز راه پیدا کند، از طرفی برخی از کلینیک های متخلف نیز اقدام به فروش داروهایی از قبیل متادون به   عطاری ها می کنند و به عبارتی باید گفت متاسفانه در چرخه  پخش این قرص ها و دارو ها، از مسیر کارخانه تا داروخانه ها، کلینیک ها و بیمارستان ها این امکان وجود دارد که نیروهای انسانی متخلف اقدام به فروش غیرمجاز این موارد به فروشنده های غیر مجاز کنند. لازم به ذکر است که در سال 94، 230 هزار قرص  ترامادول در استان خراسان رضوی کشف شد که این رقم،رقم بالایی است. در مورد اینکه آیا قانون فعلی و مجازات های تعیین شده نسبت به جرم انجام شده بازدارنده است یا نه، سوال می کنم و با این پاسخ روبه رو می شوم که : "در آخرین اصلاحات قانون مبارزه با مواد مخدر ، قانونگذار فروش این قرص را مساوی با فروش تریاک ، حشیش و مواردی از این دست بیان نموده که بر اساس وزن مواد مکشوفه  از جریمه نقدی تا  شلاق ، حبس  و حتی در مواردی اعدام ،قانون قابلیت اجرا دارد ." اشرفی ادامه می دهد: "گاهی باید از منظر دیگری نیز به این موضوع نگاه کرد و برخورد  با مجرم پس از وقوع جرم را سرلوحه کار قرار نداد بلکه باید با فرهنگسازی میزان رغبت جامعه را نسبت به مصرف کم نموده و در نتیجه به صفر برسانیم.کشفیات ما  در سال گذشته، 5 در صد افزایش داشته که این موضوع بیانگر بیشتر شدن زمینه مصرف و تعداد مصرف کنندگان در استان است و این نکته را نیز باید اضافه کنم که ما نیز خواستار مقابله شدیدتر با این متخلفان هستیم اما مقابله شدیدترنیازمند افزایش نیرو و امکانات است".    عطاری ها  و درمان دکتر حمید جمعه پور (دبیر کمیته درمان و حمایت های اجتماعی شورای هماهنگی استان خراسان رضوی ) در این رابطه به خراسان می گوید: فروش ترامادول  به صورت غیر مجاز چه در عطاری ها و چه در دیگر مراکز ،موضوع جدیدی نیست و هر ارگانی که رسیدگی به این موضوع به نحوی به آن مربوط می شود، از همان ابتدا به مقابله با عرضه غیر مجاز این داروها می پرداخته و می پردازد اما برای ساماندهی فعالیت ها در سال 1394 تصمیم به تشکیل کارگروهی گرفته شد و طی جلساتی تمامی بندهاو تبصره های قانونی مربوط به برخورد با این نوع توزیع ،استخراج شد و کارگروه شروع به کار کرد و از جایی که   عطاری ها به هیچ عنوان مجاز به ورود به عرصه تشخیص بیماری ها و همچنین درمان بیماری و ساخت و ترکیب دارو نیستند، مقابله با این موضوع تبدیل به یکی از مهمترین وظایف کارگروه شد . دکتر جمعه پور بعد ازارائه توضیحات مفصل در مورد تاثیرات مصرف خودسرانه ترامادول و دیگر داروهای مشابه آن گفت : "باید دستگاه های مسئول با نظارت بیشتری در امر صدور پروانه عمل کنند چرا که زیاد شدن تعداد   عطاری ها زنگ خطری برای ورود   آن ها به صحنه  انجام تخلفات صنفی است و در اصل به دلیل زیاد شدن تعداد عطاری ها و پایین آمدن میزان در آمد عطاری هاست که برخی از آنها به سمت این تخلفات تمایل پیدا می کنند و به اعتقاد بنده اتحادیه  گیاهان دارویی و اداره صنعت و معدن باید باشدت بیشتری با چنین موضوعاتی برخورد کنند.اگر چه تا امروز برخورد های خوبی صورت گرفته اما برای ریشه کن کردن این نوع تخلفات باید تلاش بیشتری صورت پذیرد".  حدود اختیارات  بخارائی ( رئیس اتحادیه گیاهان دارویی  خراسان رضوی در مورد مقابله این اتحادیه با فروش قرص ترامادول در عطاری ها می گوید: اتحادیه گیاهان دارویی  از ابتدای مطرح شدن این موضوع ،با تمام توان وارد صحنه  مقابله با عرضه  ترامادول در عطاری ها شده است،به این صورت که شهر مشهد را به هشت قسمت تقسیم کرده ایم و در هفته دو روز به صورت مرتب از تمامی نقاط بازرسی انجام و در هر هفته به صورت میانگین سی تا چهل عطاری متخلف پلمب می شود  .برخورد با عطاری ها  را به دوقسمت تقسیم کرده ایم ،یکی برخورد با   عطاری های متخلف دارای پروانه و دیگری برخورد با عطاری های متخلف بدون پروانه. در مورد عطاری های متخلف دارای پروانه  باید گفت  که بعد از شناسایی و اثبات جرم، میزان کشفیات (داروها) در تعطیلی موقت و یا پلمب کامل و یا ابطال پروانه تاثیر زیادی دارد چنانچه میزان داروی کشف شده زیاد نباشد اقدام به پلمب عطاری می شود و در صورت مشاهده مجدد و فروش مجدد قرص یا دارو هایی که نیاز به تجویز پزشک دارد بعد از پلمب، پروانه به صورت کامل ابطال می شود اما در مورد برخورد با عطاری های بدون پروانه در همان بار اول پس از پلمب و برخوردهای قانونی انجام شده، دستور تغییر شغل داده می شود . درباره  تعداد   عطاری های موجود در مشهد این نکته را باید اضافه کنم که امروز در شهرمشهد 2200 عطاری وجود دارد که تنها  تعداد هزار عطاری دارای مجوزند و مابقی به صورت غیر مجاز در حال فعالیت اند و برای برخورد با متخلفان در امر فروش و عرضه قرص ترامادول باید علاوه بر شناسایی فروشندگان با دقت بالاتری نسبت به شناسایی مبادی ورودی نظارت داشته باشیم."  "وظیفه  برخورد با   عطاری های دارای پروانه به عهده  ماست اما در مورد   عطاری هایی که پروانه و مجوز ندارند باید اداره اماکن وارد عمل شود که متاسفانه بنا به هر دلیلی برخورد جدی از سمت این اداره صورت نمی پذیرد .در جلساتی که کارگروه ،در استانداری تشکیل داده است هم  بنده بارها بر این موضوع تاکید داشتم که اتحادیه  گیاهان دارویی با حدود اختیارات محدود و با دست بسته قادر به برخورد با متخلفان عرضه غیر مجاز ترامادول نیست و همکاران ما ،در این اتحادیه با خطرات جانی و تهدیدهای زیادی  از سمت فروشندگان غیرمجاز روبه رو هستندبه طوری که  در برخی از موارد  به دلیل بی نتیجه ماندن زحماتشان و  حمایت نشدن در برابر تهدیدها  اقدام به استعفا از شغل خود می نمایند. طبیعی است که وقتی تعداد عطاری ها بالاتر از حد نیاز یک شهر باشد باید هم انتظار چنین مشکلاتی را داشته باشیم . یادم می آید زمانی که تعداد عطاری ها  به 200 عطاری رسید ،اتحادیه عطاری ها تقاضای سقف برای صدور پروانه کرد که متاسفانه با این تقاضا موافقت نشد و ما بلافاصله تقاضای حریم را دادیم( به این صورت که عطاری ها با یک فاصله مشخص و معین از یکدیگر فعالیت کنند و صرفه اقتصادی برای عطاری ها را در نظر بگیریم) ، اگر چه با این طرح موافقت شد اما بعد از گذشت یک سال ، با این استدلال که عطاری نیز مانند دیگر مشاغل باید به صورت بورس و رقابتی عمل کند این طرح لغو شد و امروز شاهد مشکلات زیادی  هستیم که فروش ترامادول یکی از آن هاست ".