شفافیت حلقه گمشده برنامه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

«جهان صنعت»- طی سال‌های اخیر آمار سرسام‌آور از فساد مالی، تبعیض و بی‌عدالتی در وزارت کار و امور اجتماعی سر خط خبرهای رسانه‌ها شده است همین رویه باعث شد که وزیر وقت این وزارتخانه برای چندین بار جهت پاسخگویی راهی مجلس شد. حالا محمد شریعتمداری سکاندار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آمده با کوله‌باری از مسوولیت و مسیری برای پاکسازی و از بین بردن رانت!
به گفته وزیر آنچه در کشور ما اتفاق می‌افتد، واقعا کم‌نظیر است. دستگاه‌های متعددی در کشور ما نسبت به حمایت‌های اجتماعی و بیمه‌های اجتماعی مسوولیت دارند در این زمینه خدمات ارائه می‌کنند و سیاستگذاری آنها هم در یک جای واحد انجام نمی‌شود و کنترل و نظارت کارآمدی هم وجود ندارد. زیان این وضعیت را مردم می‌بینند. ما باید حتما تلاش کنیم در مسیر اصلاح این وضعیت گام برداریم و من از همه همکاران تقاضا می‌کنم که نگاه بدبینانه به‌وجود آمده را کنار بگذاریم. سرلوحه برنامه‌های ما در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حل مشکلات کلان است. یک مدیر اجرایی که در یک دستگاه قرار می‌گیرد، وظیفه‌اش اتخاد تصمیمات به موقع و صحیح و راهبردی است. مدیران به درد این مواقع می‌خورند وگرنه کار جاری سازمان‌ها که انجام می‌شود. نمایندگان مجلس پس از بررسی صلاحیت شریعتمداری‌ و شنیدن چنین اظهاراتی، وی را به عنوان وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی انتخاب کردند و باز هم در همین روز بود که شریعتمداری در جریان دفاع از صلاحیت خود بیان داشت: من اراده‌ای در این انتخاب نداشتم و این انتخاب رییس‌‌جمهور بود. من ترجیح می‌دادم به طور طبیعی به کارم در وزارتخانه ادامه دهم اما آقای رییس‌‌جمهور گفت که تغییر در بخشی از ارکان اقتصادی کشور، خواست نمایندگان است. وی با توجه به مشکلات و حساسیت این وزارتخانه به نکات دیگری اشاره داشت که در ادامه می‌خوانیم.
- حدود نیمی از جمعیت کشور تحت پوشش صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های رفاه و تامین اجتماعی هستند و در حوزه فعالیت این وزارتخانه می‌گنجند.
- باید پلی بزنم از وزارت تعاون به وزارت صمت؛ نکاتی را باید توضیح بدهم. نظارت مجلس را بر همه آرمان دولت از حقوق مجلس می‌دانم و موضوعات را از شکوه مردم‌سالاری می‌شناسم و از هیچ سوالی در هیچ زمانی عبور نخواهم کرد تا پاسخگو باشم‌.


- این وزارتخانه مسوولیت و تکفل عدالت اجتماعی را به معنای عام دارد؛ یعنی عدالت در رسیدگی به امور قشر مولد جامعه و کارگران.
اصل 29 قانون اساسی می‌گوید که تامین اجتماعی فراگیر در زمینه نیازهای مختلف اجتماعی حق همگانی است.
- می‌شنوم پست مدیرکلی خرید و فروش می‌شود تنم می‌لرزد
- رسیدگی به کارگران و رسیدگی به افرادی که به هر دلیل به استضعاف کشیده شدند و فقرا و‌ محرومان در اولویت است از این جهت این وزارتخانه در حوزه اجتماعی مسوولیت سنگینی را دارد. اقتصاد تعاون مغفول مانده و تعاون یک فرهنگ است.
- اصل شفافیت و مبارزه با فساد در تمام برنامه‌هایم در شئون این وزارتخانه است. من زیرساخت‌هایی را به وجود خواهم آورد که کلیه معاملات در این وزارتخانه در اختیار مردم قرار بگیرد. نمی‌دانم چرا وزیر قبلی کار این را نکرده است. مگر ما چیزی پنهان از این مردم داریم. من زمینه‌های ایجاد فساد را در این وزارتخانه از بین خواهم برد.
حق‌الناس مربوط به همه بیمه‌شوندگان بر عهده این وزارتخانه است.
- من به مدیران می‌گویم که با برداشتن نگاه جنسیتی بین زنان و مردان برای سمت‌های مدیریتی تفاوتی قائل نشوند.
- من قول خواهم داد که با نگاه قومیتی، مذهبی و باندی قدم برندارم تا شایستگان بر مسند مدیریت این کشور بمانند.
- این تنها بخشی از سخنان وزیر کار در مجلس بود از سوی دیگر وی تاکید داشت که از هیچ سوالی در هیچ زمانی عبور نخواهم کرد تا پاسخگو باشم. امروز با توجه به وعده شریعتمداری مبنی بر شفاف‌سازی و از بین بردن فساد در وزارتخانه‌اش چند سوال ذهن همگان را مشغول کرده است. با مراجعه به سایت وزارت کار و نگاهی به لیست اسامی اعضای هیات مدیره شرکت‌های تابعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متوجه می‌شویم که ابهامات زیادی وجود دارد .
انتشار لیست شاید اقدام جسورانه‌ای از سوی شریعتمداری در جهت شفاف‌سازی باشد و قابل تقدیر اما کافی نیست اقدامات تکمیلی که باید صورت گیرد عبارتند از تعدادی از این افراد برخلاف تبصره 2 اصلاحیه ماده 241 قانون تجارت عضو هیات مدیره بیش از یک شرکت هستند باید اصلاح شود، همچنین رسیدگی به دریافتی‌های این اعضا هیات مدیره از موارد دیگر خواست مردم است مساله اساسی‌تر اینکه آیا این افرادی که به این پست‌ها گمارده شده‌اند واقعا تخصص مربوطه را دارند؟
خیلی سخت نیست و به راحتی از روی همین لیست می‌توان فهمید چه کسانی چند جا مشغولند علاوه بر آن، به سن افراد نیز نگاهی بیندازیم، متولد ۱۳۲۹، یعنی ۷۸ سال و سایر سنینی که طبق قوانین کشور بازنشسته محسوب می‌شوند حدود 70 درصد اشخاص وارد شده در لیست را تشکیل می‌دهد. بخش دیگری که جای سوال دارد میزان دریافتی‌هاست. براساس ماده یک قانون اصلاح قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان که از سوی رییس‌جمهور برای اجرا ابلاغ شد از تاریخ ابلاغ قانون، به‌کارگیری افرادی که در اجرای قوانین و مقررات مربوطه بازنشسته یا بازخرید شده یا بشوند، در دستگاه‌‌های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8/7/1386 و کلیه دستگاه‌هایی که به‌نحوی از انحاء از بودجه عمومی کل کشور استفاده می‌کنند، ممنوع می‌باشد.
در لیستی که روی تارنمای این وزارتخانه نمی‌توان دید دریافتی‌های این معاونین است. نبود شفافیت در اعلام میزان دریافتی‌ها این معنی را دارد که باز هیات مدیره بعد از هر جلسه و در پایان سال تحت عنوان عیدی به حسابشان واریز خواهد شد و این با اصل شفاف‌سازی و مبارزه با فساد مغایرت دارد و باز هم فساد و باز هم تبعیض!
به نظر می‌رسد وزیر‌مان فراموش کرده دستور انتشار اعضای هلدینگ‌های درمان سازمان تامین اجتماعی در لیست را صادر کند و نیز جای خالی اعضای هیات مدیره هلدینگ میلاد سلامت تامین اجتماعی و میلادهای کشور به وضوح نمایان می‌شود.
همه چشم‌انتظار تغییر
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نهادی گسترده با دایره مسوولیتی متنوع به شمار می‌رود که اقدامات آن تاثیر مستقیمی بر اجتماع و اقتصاد دارد. در این میان عملکرد وزرای آن همواره زیر ذره‌بین نقد منتقدان بوده است و در این ارتباط چندی پیش علی ربیعی وزیر وقت این وزارتخانه برکنار شد و اکنون همگان منتظر معرفی تغییراتی از جنس شفاف‌سازی و به دور از رانت و تبعیض هستند.
مردم بلندگویی جز ما ندارند
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه هنوز نتوانسته‌ایم دیوار بلندی برای رفاه اقشار و رفع فقر از توده‌های محروم بسازیم گفت: چند سال قبل مددجویان نهایت با ۵۰ هزار تومان گذران زندگی می‌کردند که امروز به ۵۵۰ هزار تومان و با احتساب یارانه به حدود ۷۰۰ هزار تومان برای خانوار پنج نفره تحت پوشش رسیده است. شریعتمداری در مراسم معارفه‌اش از شرکای اجتماعی این وزارتخانه بزرگ قدردانی کرد و گفت: اگر موفقیتی در آینده به دست آید محصول تعامل، همکاری و حمایت آنهاست. وی ادامه داد: تمام تلاش خود را به‌کار بسته‌ایم اما هنوز نتوانستیم دیوار بلندی برای رفاه اقشار و توده‌های محروم بسازیم. باید در ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی کارنامه مناسبی ارائه کنیم. چند سال قبل مددجویان نهایت با ۵۰ هزار تومان گذران زندگی می‌کردند که امروز به ۵۵۰ هزار تومان و با احتساب یارانه به حدود ۷۰۰ هزار تومان برای خانوار پنج نفره تحت پوشش رسیده است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دو راهکار توان‌افزایی اقشار تحت پوشش و پول‌پاشی اشاره کرد و گفت: باید از هر دو راهکار استفاده شود. هرچند بدون تردید دولت از عهده انجام این امور بر نمی‌آید و با تعامل و حضور شرکای اجتماعی می‌توانیم بر مشکلات فائق آییم. وی به لطمه خوردن سرمایه‌های اجتماعی در گذشته اشاره و اظهار کرد: امروز وجود این احساس کمرنگ شده است. قدم اول شفافیت است. در کدال سازمان بورس اسامی اعضای هیات مدیره شرکت‌های شستا و تامین اجتماعی قابل مشاهده است که 80 درصد سرمایه آنها در بورس است‌. این یک مطالبه اجتماعی و عمومی بود که به آن پاسخ دادیم.
از سوی دیگر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی جزئیات جدیدی از توزیع بسته‌های حمایتی را اعلام کرد. شریعتمداری با بیان اینکه کارگران، بخش وسیعی از جامعه هستند که باید مورد توجه قرار ‌گیرند گفت: طیف عظیمی از بانوان خوب و ارزشمند کشور تحت عنوان زنان سرپرست خانوار شناخته می‌شوند که قریب به سه میلیون نفر هستند. وی افزود: در شرایطی که امروز اداره زندگی در طبقات متوسط با درآمد ثابت کار دشواری است، این زنان بار تکفل جامعه را به دوش می‌کشند و حتما باید برنامه‌ریزی‌هایی برای آنها داشته باشیم. وزیر رفاه با بیان اینکه در شرایط تحریم باید اشتغال موجود را صیانت کنیم گفت: اگر سیاستگذاری‌های اقتصادی اصلاح و تولید فقر متوقف نشود با مشکل مواجه می‌شویم. سیاست اقتصادی حامی تولید باید در شرایط تحریم محکم‌تر و با شدت بیشتری دنبال شود. وی به ارائه توضیحاتی درباره بسته حمایتی پرداخت و گفت: کار مشترکی با سازمان برنامه‌و‌بودجه و وزارت رفاه است که شامل حمایت مالی از اقشار با درآمد ثابت است و همچنین حمایت کالایی با حداقل‌های ممکن از مجموعه این اقشار در چند نوبت صورت می‌گیرد. شریعتمداری ادامه داد: در گام اول ظرف این هفته تمام افراد تحت پوشش‌ نهادهای حمایتی در دستور کارند که از این امکان مطابق ۱۴ نوبتی که قبلا استفاده کرده بودند با جدول جدیدی که رقمی بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان برای خانوار یک تا پنج نفره را فراهم کرده، بهره‌مند می‌شوند. وی با بیان اینکه این بسته حمایتی، کالایی است اظهار کرد: لیست کالاها متنوع است که دست خانواده‌ها را در انتخاب باز می‌گذارد. وزیر رفاه افزود: در قدم دوم یک برنامه داریم که به‌زودی همراه با حقوق این ماه یا زودتر توسط دولت یا وزارت اقتصاد اجرایی می‌شود. این برنامه شامل پرداخت به کارمندان دولت در بخش‌های مختلف است که به صورت نقدی پرداخت می‌شود. شریعتمداری ادامه داد: سایر گروه‌های با درآمد کمتر که جزو اقشار حمایت شده تحت پوشش نهادها نیستند، گروه سوم‌اند که طرح مربوط به آنها دو هفته بعد از اجرای طرح در دور اول، اجرا می‌شود. وی در پاسخ به این سوال که قبلا گفته شده بود افراد زیر سه میلیون تومان حقوق مشمول می‌شوند گفت: خطی در مجلس مشخص شده بود و سازمان برنامه آن خط را در تنظیم این میزان ریالی مورد استفاده قرار داده است. همه آنهایی که از حقوق دولت بهره‌مند می‌شوند شامل بیمه‌شدگان، بازنشستگان و سایر گروه‌ها‌ شناسایی شده‌اند. وزیر رفاه درباره دستور کار تشکیل جلسه شورای عالی کار در روز سه‌شنبه گفت: آثار شرایط اقتصادی موجود را بر بازار کار در دستور جلسه قرار دادیم که با شرکای اجتماعی در این مورد گفت وگو می‌کنیم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: ما امانتدار مردم هستیم. مردم بلندگویی جز ما ندارند و افتخار می‌کنیم که بلندگوی فقرا و اولین گوش شنوا برای شنیدن دردها و آلام باشیم.
سخن آخر
پس از ادغام سه وزارتخانه مذکور زیر لوای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی وظایفی برای این نهاد تشریح شد که از آن میان می‌توان به برنامه‌ریزی و نظارت بر اجرای قوانین کار، تعاون و ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی و دیگر قوانین و مقررات ذی‌ربط، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی به منظور تنظیم روابط کار، بررسی و رفع مسائل و مشکلات جامعه کارگری، تنظیم روابط کارگری و کارفرمایی با بهره‌گیری از ساز‌و‌کارهای سه‌جانبه‌گرایی در راستای سیاست حفظ و صیانت از نیروی کار، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی به منظور تعمیم و گسترش نهادهای مدنی و تشکل‌ها در حوزه تعاون، کار و رفاه اجتماعی اشاره داشت. ‌
وعده‌های وزیر این وزارتخانه همانند سایر وعده‌ها بسیار جذاب و قابل اعتماد است. اکنون زمان نشان دادن تمام جرات‌ها و جسارت‌هاست. زمانی برای پاکسازی و وقتی برای نشان دادن حقایق. پس بهتر است شریعتمداری به گونه‌ای متفاوت عمل کند.