آمریکا بر پایبندی ایران به توافق هسته‌ای تاکید کرد تسلیم ترامپ در برابر برجام

گروه ایران و جهان: نامه رکس تیلرسون درباره اینکه ایران به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است، نشان از اذعان دولت دونالد ترامپ به این موضوع داشت. از این نامه به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ هم در ادامه روند اجرای برجام، تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید کرده‌است. اقدامی که پیش از این باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا انجام داده بود اما با نظراتی که ترامپ درباره برجام داده بود و با توجه دیدگاه‌ها و عملکرد او در مسند ریاست جمهوری موجب نگرانی مجامع جهانی شده‌بود.
نامه رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا به پل رایان رئیس مجلس نمایندگان این کشور تاکید کرد که ایران به تعهدات خود طبق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) عمل کرده‌است. همین نامه کافی بود تا خبرگزاری‌های خارجی از آن به اذعان دولت ترامپ بر پایبندی ایران به برجام یاد کنند. برهمین مبنا آسوشیتدپرس در این باره گزارش داد که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با تایید پایبندی ایران به تعهدات خود در برجام، تعلیق تحریم های هسته ای را برای یک دوره 90 روزه دیگر تمدید کرد و رکس‌تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا این موضوع را با ارسال یک نامه به پل رایان رئیس مجلس نمایندگان این کشور اعلام کرده‌است. در عین حال تیلرسون در این نامه تاکید کرده است که دولت آمریکا در حال بررسی توافق هسته‌ای برای ارزیابی این موضوع است که آیا ادامه تعلیق تحریم‌ها در راستای منافع ملی آمریکا قرار دارد یا نه.
روند تعلیق تحریم‌های ایران به این‌گونه است که رئیس جمهوری آمریکا باید هر 90 روز یکبار دستور تعلیق تحریم هایی را که اجرای آنها به موجب برجام متوقف شده‌‌است، صادر کند. باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین در آخرین روز فعالیت خود در سمت ریاست جمهوری، تحریم ها را در یک بازه حداکثری تعلیق کرده‌بود. آخرین بار اوباما در آخرین روز کاری خود یعنی 19 ژانویه 2017 این دستور را تمدید کرد و دستور اوباما روز گذشته منقضی ‌شد. دولت آمریکا هر 90 روز یک بار باید گزارشی مبنی بر تایید پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل برجام را به کنگره ارائه دهد و این نخستین بار است که دولت ترامپ این تاییدیه را ارائه می‌کند. بر اساس برجام رئیس‌جمهور آمریکا متعهد شده‌است که تحریم‌های هسته‌ای و اقتصادی کشورش علیه ایران را برداشته یا متوقف کند. این دستور از زمان اجرای برجام تاکنون هر چهار ماه یک بار تمدید شده‌است. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در 26 دی‌ماه 1394 اجرایی شد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا کنون در گزارش‌های فصلی پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش را تایید کرده است.
با این حال وزیر امور خارجه آمریکا درادامه نامه خود با ادعای اینکه ایران هنوز یکی از حامیان تروریسم است، نوشته‌‌است که رئیس‌جمهور دستور انجام یک بازبینی میان سازمانی تحت رهبری شورای امنیت ملی برای بررسی برنامه جامع اقدام مشترک را داده است. زمانی که این بازبینی میان سازمانی به اتمام برسد، دولت خواهان همکاری با کنگره درباره این مسئله است. تیلرسون در این نامه که روی وب سایت وزارت امور خارجه آمریکا قرار گرفته است، آورده است: این نامه تصدیق می‌کند که شروط بند 135 قانون انرژی اتمی مصوبه 1954 مطابق با اصلاحیه آن، شامل اصلاحیه قانون، بازبینی توافق هسته‌ای با ایران، مصوبه 2015 که در 22 مه 2015 به اجرا رسید از 18 آوریل 2018 کماکان اجرا می شود.


اما پایبندی آمریکا به برجام از زمان روی‌کار آمدن دونالد ترامپ بر مسند قدرت کاخ سفید در هاله‌ای از ابهام بود. دونالد ترامپ بارها از توافق هسته‌ای به عنوان بدترین توافق یاد کرده بود و اعلام کرده بود که دراولین فرصت آن را لغو خواهد کرد. این موضوع موجب نگرانی کشورهای درگیر در توافق هسته‌ای شده‌بود. مقامات کشورهای اروپایی مانند فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در برابر ادعاهای ترامپ اظهار کرده بودند که آمریکا نمی‌تواند برخلاف توافق هسته‌ای عمل کند. مهمترین مسئله ای که همه مقامات کشورهای جهان و حتی کارشناسان به آن تاکید می‌کردند این بود که برجام توافقی بین‌المللی است و یک کشور نمی تواند به دلخواه آن را زیرپا بگذارد. ایران نیز به اظهارات آمریکا واکنش نشان داده بود و اعلام کرده بود در صورتی‌که آمریکا تعهدات خود را زیرپا گذارد ایران نیز اقدام متقابل را انجام خواهد داد. در این مدت بارها آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و هیئت نظارت بر روند اجرای برجام بارها بر پایبندی ایران بر برجام تاکید کرده‌اند.
با این حال این فرمان دونالد ترامپ برای بررسی تعلیق تحریم های ایران در شرایطی که پیشتر توافق هسته‌ای با ایران را توافقی بد ارزیابی کرده‌بود، در رسانه‌ها انعکاس گسترده‌ای یافت. در این ارتباط روزنامه لوموند فرانسه با ارائه گزارشی در این زمینه یادآوری کرد که دونالد ترامپ طی مبارزات انتخاباتی و روزهای آغازین ریاست جمهوری خود، توافق هسته ای را بدترین توافق نامیده بود. تارنمای نشریه اقتصادی لزکو نیز در این زمینه نوشت: رئیس جمهوری آمریکا توافق هسته‌ای با ایران را در طول مبارزات انتخاباتی خود محکوم کرده‌بود اما حال بر پایبندی ایران اذعان می‌کند. در همین راستا، سفیر پیشین پاکستان در آمریکا معتقد است اذعان صریح دولت دونالد ترامپ به پایبندی ایران به توافق برجام و تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای، یک امتیاز و پیروزی دیپلماتیک دیگر در عرصه جهانی و برجام برای ایران محسوب می‌شود. سیده عابده حسین گفت: اقدام اخیر دولت ترامپ بار دیگر ثابت کرد که ایران به تعهدات خود در قبال توافق ها و قراردادهای بین المللی پایبند است و پایبندی به برجام، یک مثال و نمونه روشن است. این دیپلمات بازنشسته و کهنه کار پاکستانی تاکید کرد که لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران، حاصل برجام است و اقتصاد ایران به دلیل لغو برخی تحریم ها، امروز در شرایط بهتری نسبت به گذشته قرار دارد. سفیر پیشین پاکستان در آمریکا بهترین حالت برای برجام برای تمام طرف های امضا کننده آن را پایبندی به این توافق مهم دانست و گفت که حفظ این توافق و احترام به مفاد آن، هم به نفع آمریکا و هم به نفع ایران و سایر کشورها خواهد بود. به نظر من بهترین گزینه برای دولت ترامپ آن است که پای تعهداتی که دولت باراک اوباما با ایران امضا کرده است، بایستد و این قرارداد را به نفع کشورش حفظ کند. وی گفت: اگرچه ترامپ از زمان تبلیغات انتخابات خود تا کنون، حرف های خصمانه درباره ایران زده است اما هیچ یک از این حرف های خصمانه را عملی نکرده‌است. سیده عابده حسین گفت: دولت ترامپ امروز درگیر مسائل زیادی از جمله افغانستان و سوریه است. دولتمردان آمریکایی می دانند که نباید خود را درگیر مسائل و مخمصه های بیشتر کنند. استفاده آمریکا از بزرگ ترین بمب غیرهسته ای در افغانستان و نیز بمباران مواضع دولت سوریه توسط آمریکا در روزهای اخیر، نشان دهنده آن است که آمریکا به اندازه کافی خود را درگیر مسائل منطقه کرده و دیگر جایی برای افزوده شدن به دردسرهای واشنگتن در این منطقه باقی نمانده است.
در همین راستا، علی بیگدلی کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با ابتکار گفت: برجام سندی نیست که آمریکا یا ترامپ به راحتی بتوانند آن را نادیده بگیرند. این یک سند بین‌‌‌المللی است و همه کشورهای درگیر در آن متعهد به پایبندی هستند. این توافق در آرشیو شورای امنیت ثبت شده است و شش کشور بر اجرای آن متعهد شده‌اند. در نتیجه ترامپ هم نمی‌تواند آن را نقض کند. این کارشناس ادامه داد که با توجه به اینکه ایران هم به تمام تعهدات خود که در محتوای برجام آمده‌است، عمل کرده است در نتیجه هیچ امکانی برای دونالد ترامپ وجود ندارد که در این موضوع بهانه‌ای بیاورد. رئیس جمهور آمریکا در این راستا هم اظهار کرده است که ایران همه‌جانبه برجام را رعایت کرده است و ما هم نمی توانیم کاری انجام دهیم. بیگدلی در پایان تاکید کرد: تحریم‌هایی هم که کنگره به دنبال اعمال آن علیه ایران است هیچ ربطی به برجام نداشته‌است اما آنها به دلیل شرایط فعلی ایران از تصویب این تحریم‌ها صرف‌نظر کرده‌اند.