جهان در محاصره پلاستیک


نگرانی از آلودگی پلاستیکی که به «آلودگی سفید» معروف است، راهش را به عنوان پرکاربردترین کلمه به لغت‌نامه کالینز هم باز کرد و لغت «یک‌بارمصرف» یا «Single-use» تبدیل به کلمه سال ۲۰۱۸ این لغت‌نامه شد. نسخه آنلاین این لغت‌نامه، سالانه بیش از 5 میلیارد کلمه، اصطلاح و عبارت را در زبان انگلیسی و در فضای مجازی زیرنظر می‌گیرد و هر سال فهرستی را از رو به‌رشدترین کلمه‌ها و عبارت‌ها انتخاب می‌کند. درنهایت، کلمه‌ای که بیشتر از همه جست‌وجو و استفاده شده باشد، تبدیل به کلمه سال می‌شود. در فهرست امسال این لغت‌نامه، کلمه‌هایی در زمینه مباحث محیط‌زیستی، جنبش‌های سیاسی، رقص و فناوری وجود داشت ولی درنهایت عبارت «یک‌بارمصرف» توانست بر بقیه فائق آید و کلمه سال شود! متاسفانه پلاستیک یک‌بارمصرف در شکل پلاستیک خرید، ظرف‌های یک‌بارمصرف به‌خصوص لیوان‌هایی که برای نوشیدن از آن‌ها استفاده می‌شود، نی و نخ دندان و صدها محصول دیگر در زندگی امروز، نقش مهمی بازی می‌کند. بااین‌حال، همین پلاستیک یک‌بارمصرف تبدیل به یکی از مشکلات بزرگ برای زندگی بشر شده است؛ چون در سراسر جهان، بخش عمده‌ای از زباله‌ها را تشکیل می‌دهد و متاسفانه از آن نوع زباله‌هایی است که زیرساخت لازم برای بازیافتش وجود ندارد بنابراین بخش عمده‌ای از این پلاستیک‌ها در طبیعت و به‌خصوص در اقیانوس‌ها رها و تبدیل به نابودگر زیست‌بوم‌ها و حیوانات می‌شود. آلودگی پلاستیکی طی این سال‏‎ها تبدیل به یکی از معضلات زیست‎محیطی شده تا جایی که شعار امسال روز جهانی محیط زیست هم «مبارزه با آلودگی پلاستیکی» انتخاب شده است. تجزیه ظروف پلاستیکی و کیسه‌های یک بار مصرف در طبیعت نه تنها می‌تواند حتی تا چهار قرن طول بکشد بلکه مواد شیمیایی موجود در آن از طریق خاک وارد آب، گیاهان و چرخه غذایی می‌شود و صدمات جبران‌ناپذیر بهداشتی و اقتصادی برجای می‌گذارد. با این وجود تنها در کشور ما سالانه حدود ۱۸۵ هزار تن پلاستیک تولید می‌شود و از این نظر جزو ۱۰ کشور پر مصرف ظروف یک بار مصرف در دنیا هستیم. این در حالی است که به گزارش مهر،  پارلمان اروپا به تازگی استفاده از پلاستیک‌های یک بار مصرف از قبیل «نی»، «اسفنج»، «بشقاب‌های یک‌بار مصرف»، «بطری»، «کارد و چنگال» و غیره را ممنوع اعلام کرده است. به گفته یکی از اعضای پارلمان اروپا، «اگر هیچ کاری انجام نشود، تا سال 2050 بیشتر از ماهی، پلاستیک در اقیانوس‌ها وجود خواهد داشت». در آب‌های اروپایی، سالانه حدود 150 هزار تن پلاستیک پدیدار می‌شود که تنها بخش کوچکی از 8 میلیون تُن ظرف یک بار مصرف در سراسر جهان است. حیوانات دریایی به طور تصادفی این زباله‌های پلاستیکی را می‌خورند و به دنبال آن، میکروپلاستیک‎ها از اقیانوس به غذای انسان‌ها سرازیر می‌شود و بدون این که متوجه باشیم، خودمان غیر مستقیم به خودمان آسیب می‏رسانیم. پس باید هر چه زودتر فکری کرد. شاید جالب باشد بدانید، واژه منتخب سال گذشته یعنی سال ۲۰۱۷ «fake news» (اخبار جعلی) بود.