مقابله کانال مالی اروپا با سوئیفت

وزیر خزانه‌داری آمریکا از اقدام سوئیفت مبنی بر قطع دسترسی بانک‌های ایرانی به این شبکه حمایت کرد اما  کشورهای اروپایی از این اتفاق ابراز ناخرسندی کرده اند.«استیون منوچین» وزیر خزانه‌داری آمریکا در توییتی مدعی شد: «متوجه شدم که سوئیفت دیگر به بانک مرکزی ایران و دیگر موسسات مالی تعیین شده ایرانی خدمت‌رسانی نمی‌کند. سوئیفت برای حفاظت از تمامیت سیستم مالی بین‌المللی، تصمیم درست را گرفته است.»
به گزارش ایسنا، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ماه مه همزمان با نقض برجام گفت که تحریم‌ها علیه ایران را بازمی‌گرداند. در روزهای اخیر بخش دوم این تحریم‌ها اعمال شد.
جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (سوئیفت) روز دوشنبه اعلام کرد که دسترسی برخی بانک‌های نامشخص ایرانی به این شبکه مالی را به علت آن‌چه که «ثبات و تمامیت سیستم مالی جهانی» عنوان کرد، قطع کرده است.
سوئیفت در بیانیه‌ای مختصر با اشاره به اینکه تعلیق بانک‌های ایرانی از دسترسی به این سیستم مالی «قابل تاسف» است، اعلام کرد که این اقدام را جهت ثبات و تمامیت سیستم مالی جهانی انجام داده است.


در پی اعلام تحریم‌های جدید دولت آمریکا علیه بانک مرکزی و بانک‌های ایران و اعلام قطع خدمات پیام‌رسان سوئیفت، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی گفت: تحریم‌های اعلام‌شده قبلا توسط بانک مرکزی پیش‌بینی شده و برنامه‌ریزی برای شرایط مختلف، حتی برای مواردی فراتر از این تحریم‌ها، انجام گرفته است.
وی افزود: اقدامات لازم در راستای تنظیم دقیق منابع و مصارف ارزی صورت گرفته و وضعیت ذخایر ارزی کشور به سطح مطلوب ارتقا داده شده است که انعکاس این امر را طی ایام اخیر در ثبات بازارهای پول و ارز شاهد بوده‌ایم.
به گفته همتی، بانک مرکزی با توجه به احتمال قطع خدمات پیام‌رسان مالی سوئیفت، سامانه‌های جایگزین برای تعامل بانکی با کشورهای طرف تجاری پیش‌بینی کرده است.
سخنگوی کمیسیون اروپا در واکنش به این اقدام سوئیفت، روز چهارشنبه اعلام کرد که تصمیم سرویس پیام‌رسان مالی سوئیفت برای به تعلیق درآوردن ارتباط چند بانک ایرانی نامشخص با این شبکه، تصمیمی تاسف‌برانگیز بوده است. حال با این تصمیم سوئیفت، رویترز اعلام کرده است که کمیسیون اروپا به موضوع ورود کرده و تعلیق دسترسی برخی بانک‌های نامشخص ایرانی به این سامانه را «تاسف‌بار» خوانده است.
این اقدام سوئیفت که مقر اصلی آن در بلژیک مستقر است، در حالی انجام می‌شود که بر اساس سیاست‌ها و قوانین این سامانه، باید به طور کاملا جداگانه از سیاست‌های کشورها رفتار کند که تاکنون چندین بار خلاف آن را عمل کرده است.
اما از دیگر سو، این اقدام سوئیفت اروپا را برای ایجاد سیستم مالی مستقل از سوئیفت بیش از پیش مصمم کرده است؛ موضوعی که مدتی است قدرت‌های اصلی اروپا به دنبال آن هستند و تلاش می‌کنند با ایجاد یک صندوق بین‌المللی اروپایی علاوه بر تسهیل تجارت با ایران، خود را از زیر فشار آمریکا بیرون بکشند و تلاش کنند تا با افزایش معاملات در این صندوق، به سلطه دلار بر اقتصاد جهانی پایان دهند.
این اقدام قرار است در مرحله اول با ایجاد یک سازوکار ویژه مالی به نام «وسیله هدف ویژه»، تحریم‌های آمریکا علیه ایران را دور بزند و تجارت با ایران را برای همه کشورهای دنیا تسهیل کند تا این کشورها بتوانند بدون نگرانی از جریمه‌های آمریکا، به مبادلات تجاری خود با ایران ادامه دهند که این مبادلات به احتمال قوی بیشتر بر پایه یورو، یوآن یا روبل خواهد بود.
خبرگزاری اسپوتنیک، به نقل از منابع آگاه اعلام کرده است که فرانسه یا آلمان به عنوان کشور میزبان برای انجام تسویه‌حساب‌های مالی میان ایران و اتحادیه اروپا عمل خواهند کرد. به این ترتیب به نظر می‌رسد که در آینده نزدیک این سازوکار مالی جدید برای تجارت ایران با اروپا ایجاد شده که در این صورت این اقدام را می‌توان نخستین حرکت عملی اروپا برای پایبندی به برجام و ادامه ارتباط با ایران دانست.