تعبیر وارونه منتقدان زنگنه از توسعه پارس‌جنوبی موثر نبود؛

گروه نفت و انرژی- در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و با گسترش تبلیغات غیرمستقیم رسانه‌ای حرف، حدیث و جنگ رسانه‌ای بر سر به گردن آویختن مدال افتخار تکمیل فازهای پارس‌جنوبی به شدت تبدیل به موضوع داغ مطبوعات شده است.
با وجود اینکه تصمیم‌های غیرکارشناسی مسوولان دولت احمدی‌نژاد سبب شد ایران در توسعه میادین مشترک گازی و نفتی و از جمله میدان عظیم پارس‌جنوبی از شرکای خود عقب بماند اما پس از چهار سال تلاش شبانه‌روزی مسوولان دولت یازدهم و دستاوردهای چشمگیر این دولت در صنعت نفت و گاز مدعی شدند که این موفقیت ثمره فعالیت این دولت نیست.
ماجرا از آنجایی شروع می‌شود که سرعت توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی با کلنگ‌زنی نسنجیده و عجولانه فازهای موسوم به 35 ماهه در دولت سابق کند شد اما دولت یازدهم با اولویت‌بندی طرح‌ها و اختصاص منابع مالی محدود، علاوه بر بالا بردن امنیت انرژی کشور، فازهای پارس‌جنوبی را یکی پس از دیگری راه‌اندازی کرد.
تصمیم وزیر پیشین نفت در کلنگ‌زنی فازهای 35 ماهه در پارس‌جنوبی نه تنها کمکی به افزایش برداشت ایران از پارس‌جنوبی نکرد بلکه با پراکنده کردن منابع فنی و مالی، باعث تاخیر در تکمیل پروژه‌ها و عقب ماندن ایران از قطر در برداشت گاز و سود سرشار این کشور شد.


کلنگ‌زنی چندین فاز جدید در پارس‌جنوبی در دوره فعالیت وزیر پیشین نفت که به فازهای 35ماهه موسوم شد، باعث شد برنامه توسعه پارس‌جنوبی تغییر اساسی کند و با پراکنده کردن بودجه محدود و امکانات فنی میان فازهای قدیم و جدید، زمان بهره‌برداری از فازهایی که کار ساخت آنها زودتر شده بود با تاخیر چندین ساله مواجه شود.
در دوران مدیریت پیشین وزارت نفت، بدون توجه به ظرفیت و توان داخلی و همچنین محدودیت‌های بودجه، در خرداد سال 89 کلنگ اجرای فازهای 13، 14، 19، 20، 21، 22، 23 و 24 موسوم به فازهای 35‌ماهه به زمین زده شد.
طبق قرارداد باید در خردادماه سال 1392 تولید زودهنگام از این هشت فاز آغاز می‌شد اما این مساله در تاریخ اعلام‌شده محقق نشد و حتی نگاهی به وضعیت پیشرفت این فازها نشان داد این فازها در آن مقطع تنها 50 تا 60 درصد پیشرفت داشته‌اند.
نکته قابل توجه این است که در زمان امضای پرسروصدای قرارداد فازهای 35 ماهه، کارشناسان صنعت نفت هشدار می‌دادند راه‌اندازی فازهای 35 ماهه اقدامی احساسی است و با واقعیت‌های صنعت نفت همخوانی ندارد.
قرارداد فازهای 35 ماهه خرداد 89 بین شرکت نفت و گاز پارس به عنوان کارفرما و پیمانکاران داخلی بسته شد. طبق قرارداد باید خردادماه سال گذشته تولید زودهنگام از این هشت فاز آغاز می‌شد اما این برنامه هیچ گاه تحقق نیافت.
فازهای 35 ماهه شامل فازهای 13، 14، 19، 20، 21، 22، 23 و24 است که قرارداد آنها با انتقاد کارشناسان صنعت نفت در دوران وزارت مسعود میرکاظمی امضا شد.
تعریف فازهای 35 ماهه باعث شد بودجه در نظر گرفته‌شده برای توسعه فازهای پارس‌جنوبی بین طرح‌های متعدد تقسیم شود و به این ترتیب فازهای قدیمی پارس‌جنوبی نیز به میزان لازم توسعه نیابند و از برنامه اولیه عقب بمانند.
با این حال با روی کار آمدن دولت یازدهم و دولت تدبیر و امید و اجرایی شدن برجام و کاهش تحریم‌ها روند اجرایی این فازها سرعت گرفت و در انتهای دولت یازدهم و در آستانه انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری این فازها تکمیل شده و به بهره‌برداری رسیدند.
کار را که کرد آن‌که تمام کرد این ضرب‌المثل مصداق بارز افتتاح شش فاز پارس‌جنوبی با دستان رییس دولت تدبیر و امید است؛ افتتاح شش فاز پارس‌جنوبی بزرگ‌ترین افتتاحیه تاریخ صنعت نفت ایران است که با اتکا به آن میزان برداشت روزانه ایران و قطر برابر شد.
کارشناسان می‌گویند ورود این شش فاز به شبکه گاز کشور موجب می‌شود تولید گاز ایران بعد از سال‌ها به قطر برسد و از سویی نیاز کشور برای تامین گاز مناطق شمالی کشور هم تامین شود. برنامه‌ریزی برای جلو زدن از قطر هم آغاز شده است؛ اتفاقی که سال‌ها بود صنعت نفت و گاز کشور برای رسیدن به این خواسته تلاش می‌کرد.
حال و روز پروژه‌های نفتی در دولت دهم
در همین حال یک کارشناس حوزه انرژی به شانا می‌گوید بد نیست نگاهی بیندازیم به گفته‌های مدیرعامل وقت شرکت نفت و گاز پارس تنها یک ماه مانده به پایان مهلت ٣۵ ماهه تکمیل فازها.
محمدرضا زهیری اذعان کرده بود طرح‌های ٣۵ماهه توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی منتفی شده‌اند. وی که شرکت تحت مدیریتش مسوولیت توسعه میدان پارس‌جنوبی را عهده‌دار بود، در روزهای پایانی فروردین‌ماه ٩٢ اعلام کرده بود فازهای ٣۵ماهه از آغاز توسعه تاکنون به پیشرفت حداکثر ۶٠ درصدی رسیده‌اند و با وجود آنکه اردیبهشت‌ماه ٩٢ مهلت ٣۵ماهه به پایان می‌رسد، این فازها به تولید گاز نخواهند رسید. او افزوده بود: «هم‌اکنون نقل‌و‌انتقال منابع مالی مشکل شده است.» او درعین حال اعلام کرده بود: کمتر از ١٠ میلیارد از ٢٢ میلیارد دلاری که هدف‌گذاری شده، جذب شده است.
به گفته سعید ساویز این حقیقت، چرخ در گل نشسته پروژه‌های اقتصادی آن‌روزهایمان بود. اگرچه مدیریت و نیروی انسانی نفت و گاز پارس، پیمانکاران و پیمانکاران خرد آنچه در طبق اخلاص داشتند در راه توسعه فازها نهاده بودند و به قولی نمی‌توان از پیشرفت ۵٠ تا ۶٠ درصدی این پروژه‌ها در زمان تحریم‌ها گذشت اما اظهار نظر مبنی بر اینکه دولت روحانی دسترنج دیگران را افتتاح می‌کند، از دایره انصاف خارج است و باید گفت کشتی صنعت گاز ایران در آن روزها به گل تحریم‎ها نشسته بود. با این حال مهندس زنگنه وقتی پشت تریبون رفت، این افتخار را مصادره نکرد و از تمام وزرای قبل که دست در دست هم هر کدام در تکمیل فازهای پارس‌جنوبی نقش داشتند، قدردانی کرد.
در پایان بد نیست به خاطر آوریم که در دولت دهم سابقه افتتاح پروژه‌های نیمه‌تمام وجود داشته است. به‌راستی اگر واقعا پیشرفت شش فاز متعارف پارس‌جنوبی و لایه نفتی ٩٠درصد بود دولت دهم خود آن را افتتاح نمی‌کرد و اجازه پرده‌برداری از این پروژه‌ها را به دولت بعدی واگذار می‌کرد؟؟!!
نماد تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی
این در حالی است که روز گذشته بیش از ۲۰۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای با اشاره به بهره‌برداری از فازهای جدید منطقه گازی پارس‌جنوبی این امر را نماد تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی عنوان کردند.
در بیانیه نمایندگان که از سوی علی‌اصغر یوسف‌نژاد، عضو هیات‌رییسه مجلس در جلسه علنی روز گذشته مجلس قرائت شد آمده است:
«افتتاح همزمان شش فاز توسعه میدان عظیم گازی پارس‌جنوبی و شروع بهره‌برداری از لایه نفتی این میدان و چهار طرح پتروشیمی در ۲۷ فروردین‌ماه ۹۶ با سرمایه‌گذاری قریب به ۲۰ میلیارد دلار برگ افتخار زرینی برای جمهوری اسلامی ایران و موید کارآمدی و توانمندی نظام در سخت‌ترین شرایط تحریم‌های ستمگرانه علیه صنعت نفت کشور است. امروز مجموعه پارس‌جنوبی به عنوان نماد تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در تارک نظام می‌درخشد. پیگیری سرسختانه برای اجرای منویات مقام معظم رهبری در برداشت شایسته و منصفانه از میدان‌های مشترک به حمدالله امروز و در این دولت با بهره‌برداری از ۱۱ فاز پارس‌جنوبی به خوبی محقق شده است.
فعالیت تحسین‌برانگیز شرکت‌های پیمانکاری و سازندگان ایرانی در اجرای طرح‌های توسعه‌ای این میدان همراه با تکمیل زنجیره ارزش با احداث همزمان طرح‌های متعدد پتروشیمی از مصادیق رویکردهای تولید درونزا، برونگرا و دانش‌بنیان می‌باشد.
ما نمایندگان ملت این موفقیت و افتخار بزرگ را به محضر ملت، مقام معظم رهبری، خانواده معظم شهدا و ایثارگران، رییس‌جمهور محترم، دولت و همه دست‌اندرکاران طرح‌های عظیم پارس‌جنوبی در بخش‌های مختلف گاز، نفت و پتروشیمی تبریک می‌گوییم و امیدواریم در سایه اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال شاهد شکوفایی بیشتر تولیدکنندگان این حوزه باشیم.»