روزنامه قانون
1397/08/19
«ماليات بر خانه‌هاي خالي » بدون اجرا
فلسفه دريافت ماليات از خانه‌هاي خالي، توازن بين عرضه و تقاضاست نه كسب درآمدماليات بر خانه‌هاي خالي به عنوان یکی از راه‌های مبارزه با احتکار مسکن و کاهش قیمت آن مطرح می شود
در اکثر کشورهای دنيا مالكان خانه‌هاي خالي طبق قانون موظف به پرداخت ماليات هستند، اما در ایران باوجود اینکه قانون آن به تصویب رسیده است، تا به امروز این قانون اجرایی‌نشده است. طی چندسال گذشته طرح ماليات بر خانه‌هاي خالي محل بحث و نزاع ارگان‌هاي ذي‌ربط قرار گرفته، اما این بحث ها نتيجه‌اي جدي در پی نداشته است. به‌تازگي اقداماتی در همين راستا از سوی کمیسیون عمران مجلس صورت گرفته است و رییس کمیسیون عمران مجلس از ارجاع لایحه مالیات بر عایدی سرمایه مسکن به کمیته مسکن این کمیسیون خبر داده است. این اقدامات در حالی صورت می گیرد که بسیاری از کارشناسان حوزه مسکن مهم ترین دلیل نپرداختن به این طرح را نگاه درآمدی سیستم مالیاتی کشور به این موضوع می دانند.
مهم ترین راهکارها برای ايجاد توازن
به اعتقاد کارشناسان مسکن راهکارهای مختلفی می‌تواند بازاز مسکن را به تعادل برساند که از جمله این عوامل اخذ مالیات از خانه های خالی است. راهکارهای دیگری همچون عرضه بسته تشویقی مالیاتی به منظور افزایش تولید، راه اندازی بازارگاه الکترونیکی، تسریع در تصویب لایحه قانونی پیش فروش ساختمان، کنترل سوداگری در بخش زمین از طریق استفاده از ابزارهای مالیاتی، حمایت از ساخت و عرضه واحدهای مسکونی کوچک متراژ، تسریع در اجرای برنامه بازآفرینی شهری، تغییر ماموریت بانک مسکن از تخصصی به توسعه‌ای و تسریع در عرضه زمین‌های وابسته به دولت به منظور افزایش عرضه واحدهای منطبق با الگوی مصرف وجود دارد که باید به منظور کنترل بازار مسکن عملیاتی شود.
دلايل موافقان و مخالفان
باوجود اینکه ماليات بر خانه‌هاي خالي به عنوان یکی از راه‌های مبارزه با احتکار مسکن و کاهش قیمت آن مطرح میشود، اما همچون سایر سیاست ها دارای موافقان و مخالفانی است. طبق این طرح مالیات از خانه‌هایی که بیش از یک سال خالی مانده باشند، مالیات بیشتری اخذ میشود. موافقان اخذ مالیات از خانه‌های خالی، این اقدام را ابزاری کنترلی می‌دانند که با اجرای آن احتکار از بازار مسکن به عنوان یک کالای سرمایه‌ای رخت بربسته، تورم ناشی از گرانی اجاره و خرید و فروش مسکن مهار شده، عرضه مسکن افزایش یافته و به عاملی برای افزایش درآمد دولت از محل مالیات‌های مستقیم تبديل میشود. مخالفان این طرح عقیده دارند که دولت در شناسایی کامل مسکن‌های خالی از سکنه توفیق چندانی نداشته و شناسایی آن‌ها برای دولت هزینه سنگینی به دنبال دارد. مخالفان این طرح اما برای اثبات ادعای خود به تجربه ناموفق دولت برای اعلام شماره تماسی درزمينه شناسایی خانه‌های خالی از سکنه از سوی شهروندان اشاره می‌کنند و آن را طرحی شکست خورده می‌دانند. دلیل دیگر مخالفان، شوک ناشی از اعلام دریافت مالیات از خانه‌های خالی ازسکنه به بازار است، آنان معتقدند این امر نه فقط سبب افزایش قیمت مسکن در سطحی وسیع میشود، بلکه افت اشتغال و سردرگمی در صنعت ساختمان را نیز به همراه دارد.
تعلل نابه جا برای اجرای یک قانون
مهم‌ترين اقدامي كه به منظور قانونمند كردن اخذ مالیات از خانه‌های خالی انجام شده،در سال 86 بوده است. در آن سال نمایندگان مجلس با هدف کاهش قیمت مسکن و اجاره‌بها، طرحی را با عنوان «واگذاری زمین و وضع مالیات برخانه‌های خالی» با قید یک فوریت و در سه ماده تقدیم مجلس کردند اما در آن زمان این طرح با مخالفت شدید نمایندگان مواجه شد و هیچ‌گاه از سد تصویب مجلس عبور نکرد.
ارجاع طرح به مجلس
با وجود معطل ماندن اين طرح در سال‌هاي گذشته هفته گذشته صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بررسی طرح مالیات بر عایدی سرمایه مسکن در دستور کار جلسه اخیر این کمیسیون قرار داشت، گفت: اعمال مالیات بر عایدی مسکن موجب هجوم نقدینگی به بازارهای دیگر و تلاطمات در این بخش‌ها میشود. برخی از نمایندگان برای حل مشکل مذکور نظراتی را مطرح کردند. برخی از نمایندگان مطرح کردند که مالیات بر عایدی سرمایه باید در تمامی بخش‌ها و بازارها اعمال شود تا تلاطم صورت نگیرد. در حال حاضر کمیسیون اقتصادی مجلس طرح اعمال مالیات بر عایدی سرمایه در تمام بازارها را مورد بررسی قرار می‌دهد و گزارش آن را در اختیار اعضای کمیسیون هم قرار می‌دهد. در این جلسه مقرر شد تا طرح مالیات بر عایدی سرمایه مسکن، در کمیته مسکن کمیسیون عمران بررسی شده و گزارش این کمیته در جلسات بعدی کمیسیون بررسی شود و کلیات لایحه به رای اعضای کمیسیون گذاشته شود. مقابله با سوداگری و کاهش التهابات بازار مسکن و تنظیم برنامه‌ریزی در حوزه مسکن از بخش‌های مهم طرح مالیات برعایدی سرمایه مسکن است.
نگاه كشورهاي دنيا به ماليات بر خانه‌هاي خالي
حسام عقبايي در خصوص چرايي عدم اجرايي شدن طرح ماليات بر خانه‌هاي خالي به «قانون» مي‌گويد: سازمان امور مالياتي در خصوص دريافت ماليات بر خانه‌هاي خالي نبايد نگاه درآمدي داشته باشد. مالياتي كه سازمان امور مالياتي از خانه‌هاي خالي دريافت مي‌كند شايد مميزاني كه قرار است اين ماليات‌ها را تشخيص دهند، حقوق‌شان بيشتر از مالياتي است كه در مجموع از مالكان خانه‌هاي خالي دريافت مي‌شود. براي مثال ماليات بر يك خانه خالي پنج ميليون تشخيص داده مي‌شود و حقوق افراد و كارشناسان (سازمان امور مالياتي) كه اين ماليات را تخمين مي‌زنند، 10 ميليون محاسبه مي‌شود. خانه‌هاي خالي بسياري در كشور وجود دارد و براي هر كدام از آن‌ها بايد كارمندان و كارشناسان بسياري گماشته شوند تا ميزان ماليات را تشخيص دهند، برگ تشخيص صادر، ابلاغ و اجرا كند. از طرفي سازمان امور مالياتي بايد ماليات منطقي در نظر بگيرد. با این حال اگرچه هزینه اخذ مالیات بیشتر از مالیاتی که اخذ می شود، است، اما در بلند مدت می تواند بازار مسکن را متعادل ساخته و وضعیت نامناسب بازار را بهبود بخشد.
بی‌توجهي به طرح دریافت مالیات از خانه‌هاي خالي
نگاه دنيا به ماليات بر خانه‌هاي خالي يك نگاه سوبسيدي است. يعني دولت‌ها به مميزان مالياتي حقوق نمي‌دهند كه ماليات دريافت و درآمد كسب كنند. فلسفه دريافت ماليات از خانه‌هاي خالي توازن بين عرضه و تقاضاست، نه كسب درآمد. نبايد در اين حوزه به ماليات نگاه درآمدي شود؛ بايد در راستاي توازن ميان عرضه و تقاضا ماليات اخذ شود. براي مثال 200هزار خالي در تهران داريم كه ماليات مجموع آن سالانه 10 ميليارد تومان باشد؛ با اين حساب سازمان امور مالياتي بايد دو برابر اين مقدار يعني 20 ميليارد را هزينه كند تا اين 10 ميليارد را وصول كند. به همين خاطر سازمان امور مالياتي از اين فعاليت كناره گيري مي‌كند زيرا بايد هزينه زيادي را بپردازد.
فلسفه مالیات از خانه‌های خالی
نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک معتقد است که سازمان امورمالياتي نبايد نگاه درآمدي به اين موضوع داشته باشد. فلسفه دريافت از خانه‌هاي خالي كسب درآمد براي سازمان امور مالياتي نيست بلكه توازن بين عرضه و تقاضاست تا مالكان مجبور شوند خانه خود را عرضه كنند؛ حتي اگر قرار باشد دولت و سازمان امور مالياتي سوبسيد بدهد. اگرچه در بخش‌هاي ديگر نگاه درآمدي نگاه درستي است زيرا به نفع بودجه كشور است، اما در بخش ماليات از خانه‌هاي خالي بايد براي ايجاد توازن هزينه شود. سيستم مالياتي كشور ما سيستم مدرن و پيشرفته‌اي نيست بايد امكانات زيادي مانند، مميزان، ادارات و افراد زيادي مهيا شود و اين موارد هزينه دارد. به همين خاطر سازمان امور مالياتي چرتكه مي‌اندازد و به اين نتيجه مي‌رسد كه دریافت مالیات از خانه های خالی صرفه اقتصادي ندارد.
نگاه درآمدی سازمان امور مالیاتی به خانه‌های خالی
او در ادامه خاطرنشان كرد: 500 تا 600 هزار واحد مسكوني خالی در تهران وجود دارد. براي تشخیص آن تعداد زیادی كارمند و امکانات نیاز داریم و این اقدام باید سالانه انجام شود و مخارج آن زیاد است و دولت بودجه ای برای آن در نظر بگیرد تا دیگر سازمان امور مالياتي نگاه تجاری براي افزایش سرمایه صندوق ذخيره ارزي نداشته باشد. دولت با سوبسيد دادن به این بخش می‌تواند توازن ميان عرضه و تقاضا را برقرار کند.
نبود اراده ای برای دریافت مالیات
عقبایی در پاسخ به این پرسش که آیا اين اقدام عملیاتی می شود یا اراده ای برای آن وجود ندارد، گفت: بايد اين اقدام صورت گيرد. تمام اين صحبت‌ها را مديران ارشد در وزارت اقتصاد پذیرفته اند و با آن موافقند، اما عمليات اجرايي و اقدامی انجام نمی شود. در حال حاضرمهم ترين موضوعي كه مي‌تواند زندگي شخصي بنده و شما را تغيير دهد؛ اين است كه چشم اندازي براي پنج سال آينده داشته باشيم. اگر در تقويم زندگي اين موضوع را نگنجانيم و براي آن برنامه‌ريزي نكنيم، قاعدتا پيشرفت نخواهيم كرد. دولت نیز باید برای دریافت مالیات از خانه های خالی اراده داشته باشد و برنامه ریزی کند.
سایر اخبار این روزنامه
عقلاي سياسي بايد از گفت وگوي ملي حمايت كنند
تعادل درکنگره
تحقق عدالت مالیاتی در ابهام
«ماليات بر خانه‌هاي خالي » بدون اجرا
اسطوره‌های مقاومت در برابر اجرای قانون
دستان بسته جنگل‌بانان در برابر قاچاقچیان
روزنامه نگاری مقابل جوخه اعدام
دولت بزرگ‌ترین مانع رشدوتوسعه تولید در کشور است
مصاف رکن چهارم دموکراسی با ترامپ
حقوق‌بگيران، بازنشستگان، كارمندان و كارگران؛ بازندگان تحريم و تورم
آمریکا باید برای جنایات علیه مردم ایران و یمن مواخذه شود
گرفتار تحریکات پمپئو و همفکران او نخواهیم شد
