جاده لغزنده ترامپ

گروه بین الملل-انتخابات کنگره صد و شانزدهم آمریکا که همه آن را تاریخی می خواندند باعث شگفتی شد. دموکرات ها پس از هشت سال ناکامی در «مجلس نمایندگان» توانستند صندلی های «سرخ» جمهوری خواهان را به رنگ «آبی» در بیاورند و اکثریت این مجلس را تشکیل دهند. درحالی که تا زمان تنظیم این گزارش هنوز  13 کرسی شمارش نشده بود ، از مجموع 422 کرسی، 225 کرسی به دموکرات ها و 197 کرسی به جمهوری خواهان رسیده است. اما در مقابل جمهوری خواهان در حالی که 35 کرسی از 100 کرسی «سنا» به رای گذاشته شده بود توانستند با پیروزی همچنان اکثریت سنا را در اختیار داشته باشند و عملا اکثریت قوی تری را در این مجلس مهم کنگره آمریکا به دست آورند. بدین ترتیب از دو مجلس کنگره یکی به دموکرات ها و دیگری به جمهوری خواهان رسید. نقش مجلس نمایندگان در ترسیم سیاست خارجی و امنیتی ایالات متحده به مراتب کمتر از سناست. در آمریکا معمولاً حزبی که کاخ سفید را در دست دارد، در نخستین انتخابات میان دوره‌ای کنگره، نتایج خوبی به دست نمی‌آورد؛ لذا برخی تحلیل گران معتقدند ، نتیجه انتخابات روز سه‌شنبه برای جمهوری خواهان چندان هم ناامید کننده نیست.هرچند در نقطه مقابل می توان گفت دموکرات ها پس از غیبتی هشت ساله توانستند با به دست گرفتن یکی از اضلاع مثلث قدرت در آمریکا عملا به طور جدی و موثرتری وارد تاثیر گذاری بر مناسبات قدرت و به ویژه برنامه ها و رویکرد های آینده دولت ترامپ شوند. طبعاً به دست آوردن اکثریت در مجلس نمایندگان توسط دموکرات ها بر مناسبات داخلی قدرت در آمریکا تأثیر خود را به جا می‌گذارد و آزادی عمل دولت ترامپ را در برخی امور اقتصادی و اجتماعی و به ویژه بودجه دولت فدرال  تا اندازه‌ای محدود می‌کند. حالا سوال این است که پیروز انتخابات کدام حزب بود؟و چشم انداز رقابت با توجه به انتخابات 2020 به کجا خواهد انجامید؟
سنا و ترامپ 2 ضلع مثلث قدرت جمهوری خواهان
واقعیت این است که سنا نسبت به مجلس نمایندگان موقعیت راهبردی دارد و این  براساس  مکانیسم سهمیه بندی  انتخابات آمریکاست که کمتر از مجلس نمایندگان به رای مردم متکی است؛  چرا که دموکرات ها به رغم آن که حدود 10 میلیون رای بیشتر از جمهوری خواهان داشتند اما با توجه به این مکانیسم که به جمعیت رای دهنده توجهی ندارد نتوانستند در سنا موفقیتی کسب کنند. شاید یکی از دلایل توجه ترامپ به انتخابات سنا و حضورش در کمپین های نامزدهای جمهوری خواه همین مسئله بود  . نتایج به دست آمده در سنا حاکی از   تثبیت اکثریت جمهوری خواهان در این مجلس است . بنابراین جمهوری خواهان همچنان یکی از گلوگاه های مهم قانون گذاری و انتصاب مقامات  کلیدی در آمریکا را در دست خواهندداشت وبا توجه به نیاز آرای دو سومی سنا برای استیضاح رئیس جمهور، عملا استیضاح ترامپ تا انتخابات 2020 بسیار بعید به نظر می رسد. در عین حال با توجه به نتایج به دست آمده، (شکست در مجلس نمایندگان) برخی معتقدند که وابستگی حزب جمهوری خواه به ترامپ بیشتر می شود و آن ها مجبورند همراهی بیشتری با ترامپ‌ داشته باشند و انتقادهای جسته گریخته برخی جمهوری خواهان به ترامپ کاهش خواهد یافت . همچنین، ممکن است جمهوری خواهان در خصوص سیاست خارجی ترامپ با احتیاط بیشتری برخورد کنند و او را از تندروی بیش از حد در برابر متحدان سنتی آمریکا منع کنند. البته این به معنای تغییر جهت کلی و فعلی سیاست خارجی آمریکا نیست. باتوجه به پیروزی در مجلس نمایندگان، دموکرات ها فشار بیشتری برای وفادار ماندن آمریکا به توافق نامه های منطقه ای و بین المللی وارد خواهند کرد. اما به دلیل گذشت زمان، در موارد زیادی دیگر این تلاش کارساز نیست و البته معلوم هم نیست که دموکرات ها الزاما با تمام سیاست های ترامپ در این زمینه مخالف باشند یا بخواهند مخالفت کنند.  نانسی پلوسی، رهبر دموکرات ها در نطق پیروزی این حزب در مجلس، فقط به مسائل اجتماعی مانند بیمه اشاره کرد و درباره سیاست خارجی چیزی نگفت. تنها مسئله خارجی که در این انتخابات مطرح شد بحث مهاجرانی که از جنوب آمریکا به این کشور می آیند و ایران بود که ترامپ یکجانبه به آن می پرداخت و دموکرات ها درباره آن ساکت بودند. گفتنی است که اظهارات اقتصادی ترامپ و آمارهایی که او ارائه کرد باعث شده بود که دموکرات ها به جای سیاست خارجی، بیشتر به دنبال پاشنه آشیل ترامپ در اقتصاد و مسائل اجتماعی باشند. اقدامی که سیاست خارجی را به حاشیه برد. اما این همه ماجرا نیست و پیروزی دموکرات ها در مجلس نمایندگان نیز در جای خود حائز اهمیت ویژه است .سنا به طور کلی دو کار اصلی انجام می دهد: تصویب نهایی مصوبات مجلس نمایندگان و نیز انتخاب قضات عالی فدرال. وقتی مجلس نمایندگان دست دموکرات ها باشد، سنا قدرتی برای تهیه و تصویب قانون ندارد و فقط می تواند به صورت سلبی اجازه تصویب برخی قوانین را ندهد. در این شرایط فقط قوانینی مصوب خواهند شد که هر دو حزب بر سر آن توافق کلان کرده باشند. از سوی دیگر در خصوص قضات، جمهوری خواهان پیش از این غالب قضات فدرال را معرفی کرده اند و این که اکثریت سنا را داشته باشند یا نه تفاوتی ایجاد نمی کند.
ترامپ رمز پیروزی دموکرات ها


علاوه بر این که دموکرات ها  توانستند یکی از دو مجلسی که پیشتر اکثریت آن را جمهوری خواهان تشکیل می دادند، به دست آورند پیروزی مهم آن ها  در رای کسب آرای بیشتر  مردم بود که برخی از آن به عنوان یک همه پرسی  برای عملکرد  ترامپ یاد می کنند. بر این اساس، مردم آمریکا در حالی که در انتخاب تمامی ۴۳۵ عضو مجلس نمایندگان یعنی صددرصد ظرفیت حق انتخاب داشتند، در انتخابات سنا فقط می توانستند درباره سرنوشت 35 کرسی سنا، از مجموع 100 کرسی تصمیم بگیرند. این هم به دلیل این است که نمایندگان سنا برای مدتی شش ساله و نمایندگان مجلس برای مدتی دو ساله انتخاب می شوند.  البته نمی توان از نشستن سه سناتور بر کرسی هایی که دموکرات ها از دست دادند نیز صرف نظر کرد. پیروزی بعدی دموکرات ها این بود که نشان داد اکثریت مردم آمریکا ادعاهای اقتصادی ترامپ را باور نکرده اند یا اولویت مهم تری نسبت به آن دارند.بسیج رای دهندگان یکی از دستاوردهای مهم دموکرات ها در این انتخابات بود که می تواند پایه ای برای انتخابات ریاست جمهوری 2020 باشد . در این انتخابات بالاترین میزان مشارکت مکزیکی‌تبارها، سیاه‌پوستان و زنان رقم خورده است. از 27 نماینده زن راه یافته به مجلس تنها یک نماینده جمهوری خواه و بقیه دموکرات هستند که این مسئله به دلیل ادبیات زن‌ستیزانه و پیشینه زن‌باره و غیراخلاقی ترامپ حائز اهمیت است . همچنین  به رغم توهین‌های پی در پی او به مسلمانان، مهاجران و دیگر اقلیت‌ها ،مسلمانان و بومیان آمریکایی توانستند برای نخستین‌بار نمایندگانی را به کنگره وارد کنند.
وقتی دموکرات ها چوب لای چرخ دولت می گذارند
حالا، سوال این است که با پیروزی دموکرات ها  در مجلس، آن هاچه کارهایی می توانند انجام دهند؟ فارین افرز در این باره می نویسد: اگرچه جمهوری خواهان کنترل سنا را حفظ کردند اما آن چه از این پس شاهد خواهیم بود، احضارهای متعدد و به راه انداختن تحقیق و تفحص از عملکرد دولت ترامپ طبق وعده دموکرات ها خواهد بود. رهبران دموکرات که یک سال و نیم چنین وعده هایی می دادند اکنون به ابزار احضار دولتمردان و کنترل کمیته های کنگره مسلح شده اند و به محض ورود به کار در ماه ژانویه آستین ها را بالا خواهند زد. انتظار می رود کمیته های مختلف در کنگره به تحقیق درباره معاملات تجاری ترامپ و پرداخت های مالیاتی او طی دهه های گذشته بپردازند و جرایمی مانند پول شویی و ارتباط نزدیکان ترامپ با دولت روسیه را دوباره مطرح کنند. آن ها احتمالا به تخلفات اعضای کابینه نیز مانند ویلبور راس، وزیر تجارت در خصوص اتهامات مربوط به معاملات شخصی و استیون منوچین، وزیر خزانه داری، مدیر سابق آژانس حفاظت از محیط زیست، اسکات پریت، وزیر سابق خدمات سلامت و انسانی و تام پرایس که متهم به سوءاستفاده از بودجه مسافرتی و اداری است، رسیدگی خواهند کرد. همچنین، قدرت تقریبا انحصاری مجلس نمایندگان در تدوین بودجه دولت فدرال، ابزاری غیرمستقیم را در اثرگذاری بر سیاست خارجی این کشور در اختیار نمایندگان دموکرات مجلس قرار می دهد.زمزمه  این تصمیمات باعث شده که دونالد ترامپ در توئیتی بنویسد: «اگر دموکرات ها فکر می کنند می توانند پول مالیات دهندگان را برای تحقیقات درباره ما در سطح مجلس نمایندگان هدر دهند، آن گاه ما نیز ناچار خواهیم شد تحقیقات درباره آن ها در سطح مجلس سنا را به علت همه موارد درز کردن اطلاعات محرمانه و دیگر مسائل، بررسی کنیم. دو طرف می توانند این بازی را راه بیندازند!»تغییر سریع وزیر دادگستری و گماردن فردی مخالف تحقیقات مولر نشان می دهد ترامپ سعی دارد قبل از تثبیت جایگاه دموکرات ها در مجلس نمایندگان این پرونده را ببندد. هرچند امکان این کار بسیار بعید است اما نشان می دهد این اهرم فشار اکنون در دست دموکرات ها قرار گرفته است.
مسئله دیگر نقش دموکرات ها ی مجلس در سیاست خارجی آمریکاست. «هال برندز» در گزارشی برای بلومبرگ به این مسئله پرداخته و می نویسد: نتیجه این انتخابات که پیروزی دموکرات ها در مجلس نمایندگان و جمهوری خواهان در سنا بود، تاثیر اساسی بر نحوه تعامل دولت آمریکا با جهان نخواهد داشت. اما می تواند در چند حوزه دموکرات ها را توانمند سازد و این موجب می شود دست کم موقتا ناظران خارجی بتوانند مسیر سیاست خارجه دولت آمریکا را پیش بینی کنند. از اموری شروع می کنیم که تغییر نخواهند کرد. چارچوب اصلی سیاست خارجی دولت ترامپ تغییر نخواهد کرد: یعنی رفتار دمدمی مزاجانه، تمایل به تقابل با متحدان قدیمی و شرکای تجاری، رنگ و لعاب خودکامگی و رابطه گرایی و اختلاط منافع شخصی با سیاسی. ترامپ شخصا تغییر چندان مهمی در مشی خود ایجاد نخواهد کرد. کنگره دموکرات نمی تواند دولت را مجبور کند به توافق هسته ای ایران یا توافق اقلیمی پاریس بازگردد. با وجود این، در سه محور، کنگره دموکرات می تواند بر سیاست خارجی آمریکا اثر بگذارد:
نخست این که دموکرات های مجلس  می توانند از قدرت نظارتی خود برای فشار بر دولت استفاده کنند و گفتمان سیاست خارجی خود را غالب کنند. کمیته های دموکرات در کنگره می توانند با استفاده از احضارها و سایر ابزارهای نظارتی به روشن کردن روابط پشت پرده میان مقامات دولتی (از جمله جرد کوشنر و خود ترامپ) و کشورهای خارجی مانند عربستان سعودی و روسیه بپردازند.دوم احتمال افزایش اصطکاک در روابط آمریکا و سعودی هاست. عموما دموکرات ها بیشتر از جمهوری خواهان درباره انعقاد قرارداد فروش سلاح به عربستان و حمایت از جنگ بن سلمان در یمن تردید دارند و کمتر مستعد پذیرش پیشنهاد دولت برای عبور فوری از قضیه قتل خاشقچی هستند. به احتمال زیاد، دموکرات ها قادر نخواهند بود فروش سلاح به سعودی ها را متوقف کنند چراکه این کار فراتر از حوزه اقتدار فعلی آن هاست. اما تغییر توازن در کنگره موجب تاکید بر تقاضای تحریم برخی مقامات سعودی، قطع مداخله آمریکا در جنگ یمن یا فاصله انداختن میان ریاض و واشنگتن می شود.سوم افزایش نظارت بر عملکرد پنتاگون است. مجلس دموکرات می تواند بحث درباره مکان، زمان و اهداف استفاده از نیروهای آمریکایی در عملیات های خارجی به منظور جنگ با تروریسم را احیا کند. در صورت تعقیب قضایی، دولت ناچار می شود اهداف خود را از حضور در مناطقی مانند سوریه و یمن شفاف کند. مسئله مهم تر، بودجه پنتاگون است. در سال ۲۰۱۷ وزیر دفاع جیمز متیس و رئیس ستاد مشترک ژنرال جوزف دانفورد شهادت دادند که اگر آمریکا بخواهد مزیت نظامی برابر روسیه و چین را حفظ کند، وزارت دفاع به رشد بودجه سالانه همگام با تورم به میزان 3 تا 5 درصد نیاز دارد. با وجود افزایش بودجه پنتاگون در سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به بیش از ۷۱۶ میلیارد دلار احتمال دارد که دموکرات ها از ادامه این روند جلوگیری کنند.
ترامپ با حذف سشنز خود را برای انتخابات 2020 آماده می کند
پس از آن که نتایج انتخابات مشخص شد جف سشنز، دادستان کل آمریکا استعفا کرد. برخی رسانه‌های غربی استعفای سشنز را «اخراج» توصیف کرده‌اند. او در استعفانامه‌اش خطاب به ترامپ نوشته است: «جناب رئیس جمهور، بنا به درخواست شما استعفایم را تقدیم می‌کنم.» جف سشنز اولین سناتوری بود که در زمان انتخابات ریاست جمهوری از دونالد ترامپ حمایت کرد و به ستاد او پیوست. او با توجه به حضورش در ستاد انتخابات و با توجه به ضرورت بی‌طرفی، خود را از تحقیقات مرتبط کنار کشیده بود. اقدامی که به تنش او با رئیس جمهور دامن زد. ترامپ متیو ویتکر، رئیس دفتر کارکنان وزیر دادگستری و دادستان سابق کل ایالت آیووا را به تصدی گری موقت این وزارتخانه منصوب کرده است. ویتکر در گذشته دیدگاه هایی مشابه ترامپ را درباره تحقیقات مربوط به تبانی با روسیه منعکس کرده و انتصاب او سوالاتی را درباره آینده تحقیقاتی که رابرت مولر، بازرس ویژه، در حال انجام آن است به وجود می آورد. ویتکر سال پیش در مقاله ای که در وبسایت سی ان ان منتشر شد ابعاد آن تحقیقات را زیر سوال برد و نوشت «زیاده روی است اگر تحقیقات آقای مولر شامل مسائل مالی خانواده ترامپ شود.» ترامپ حالا با حذف سشنز و گریز از پرونده نقش روسیه در انتخابات 2016 خود را برای انتخابات آینده آماده می کند. اقدامی که باعث شده چاک شومر رهبر دموکرات ها در سنا در توئیتی بنویسد: «رئیس جمهور آشکارا چیزی برای پنهان کردن دارد.» دونالد ترامپ در توئیتی نوشت که به گفته ای بی سی نیوز، رای دهندگان در سراسر آمریکا مخالف تحقیقات بازرس مولر هستند (46 درصد)، که این رقم بیش از افرادی است که موافق این تحقیقات هستند (41 درصد). این در حالی است که شبکه تلویزیونی سی ان ان اعلام کرد : بنابر نظرسنجی های به عمل آمده در آمریکا 71 درصد از طرفداران دموکرات ها بر ضرورت استیضاح دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا تاکید کردند. حالا باید دید که این انتخابات چقدر روی انتخابات 2020 تاثیر گذار خواهد بود. باراک اوباما دیروز گفت: «تبریک به همه کسانی که حضور پیدا کردند و روز گذشته با حضور بی سابقه خود در دموکراسی ما شرکت کردند. تغییری که ما نیاز داریم به تنهایی با یک انتخابات محقق نمی شود؛ بلکه این یک آغاز است که شب گذشته، رای دهندگان در سراسر کشور آن را آغاز کردند.» مآو رستون ، کارشناس امور سیاست ملی سی ان ان می گوید: نتایج انتخابات میان دوره ای به دموکرات ها نشان می دهد که در انتخابات ریاست جمهوری 2020 چه کاری باید انجام دهند . ما در این انتخابات شاهد حضور چشمگیر رای دهندگان جوان ، رای دهندگان اقلیت و  رای دهندگان لاتین تبار بودیم و باید دید که کدام نامزد دموکرات برای انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا قادر است تا این ائتلاف را یکپارچه کند؟

   فراخبر
آمریکا دوقطبی تر شد

دکتر ابوذرگوهری مقدم -پیروزی دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان به لحاظ جایگاه این مجلس در فرایند قانون‌گذاری و اختیارات آن خصوصاً در حوزه مسائل مالی، می‌تواند برنامه‌های ترامپ را با مشکلاتی مواجه کند. درواقع بیشترین تبعات این پیروزی،  در سیاست‌های داخلی آمریکا خواهد بود. پیشبرد سیاست‌هایی نظیر برنامه مهاجرت، انسداد مرز مکزیک، افزایش و کاهش بودجه‌های بخش‌های مختلف و موارد مشابه، بدون همراهی مؤثر دموکرات‌ها با سختی همراه خواهد بود.در حوزه سیاست خارجی اساساً تصمیم‌گیرنده و مجری اصلی دولت آمریکا و در برخی موارد نیازمند تایید سنای این کشور است که همچنان در اختیار جمهوری‌خواهان است و لذا احتمال تغییر در این سیاست‌ها یا بروز مشکلات در این عرصه برای ترامپ کم است. از سوی دیگر در مسائل حساس سیاست خارجی اجماع دوحزبی وجود داشته و اساساً ساختار مستقر حاکمیت آمریکا دچار اختلاف اندکی در این زمینه است مگر مواردی که ترامپ بر اساس غریزه شخصی تعقیب می‌کند.شاید دموکرات‌های  مجلس نمایندگان بخواهند پرونده تبانی ترامپ و روس‌ها را با شدت بیشتری تعقیب کنند اما درنهایت این حربه بیشتر باهدف تأثیرگذاری بر سیاست‌های دولت ترامپ و مهار وی خواهد بود و نه استیضاح وی، چراکه با توجه به اکثریت جمهوری‌خواهان در سنا مسئله استیضاح در شرایط عادی متصور نیست. درهرحال دوقطبی سیاستِ آمریکا در دو سال آینده تشدید خواهد شد و این موضوع لزوم توجه به متغیرهای بیشتری را برای پیشبرد سیاست‌های دولت ترامپ آشکار می‌کند.ترامپ تلاش بسیاری کرد تا شکست در مجلس نمایندگان به همه پرسی برای سیاست‌هایش تبدیل نشود؛ تأکید کنونی وی بر حفظ اکثریت سنا نشان‌دهنده اهمیت این انتخابات برای شخص وی و دولتش است. فرافکنی شکست انتخابات مجلس نمایندگان به حزب و تلاش برای فاصله گرفتن از حزب متبوعش در این حوزه، نشان‌دهنده احساس سایه شکست در انتخابات آینده است این در حالی است که بسیاری از جمهوری‌خواهانی که کرسی خود را از دست دادند؛ علت اصلی شکست را شخص ترامپ و نه عملکرد خود می‌دانند.