روزنامه جهان صنعت
1397/08/19
چرایی معافیت چابهار از تحریم‌ها
دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - دولت آمریکا میدان چابهار را از تحریم‌های خود معاف کرد. گفته شده است که این تصمیم انعطافی را بابت کمک به توسعه اقتصادی افغانستان و همچنین ملاحظات حقوق بشری به ویژه دسترسی ایران به دارو گرفته است. حال و با وجود این سیاست اعلامی، به نظر می‌رسد که صرف در نظر گرفتن ملاحظات حقوق بشری همه دلیل تصمیم آمریکا در معاف کردن بندر چابهار نیست چراکه سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های اعلامی و اعمالی آمریکا در سازماندهی و برقراری نظام تحریم در عرصه‌هایی چون ناوگان هوایی و دریایی و همچنین دارو و به تبع آن ایجاد ترس و هراس و در خطر قرار دادن امنیت روانی مردم ایران روشن‌تر از آن است که هم‌اینک بخواهد ادعایی در‌باره دفاع و حمایت از آن داشته باشد. به این ترتیب هدف اعلامی آمریکا در این تصمیم انعطافی ملاحظات حقوق بشری نیست بلکه هدف مهم‌تری را پیگیری و تعقیب می‌کند.در این ارتباط هدف استراتژیک و مهم‌تری که آمریکا در این تصمیم به دنبال آن است در ارتباط با هند است. واقعیت آن است که هند به همراه ایران و افغانستان در راستای توافق سه‌‌جانبه نوامبر 2018 در کابل برنامه‌هایی را برای سرمایه‌گذاری سنگین در دستور کار قرار داده و هر سه کشور بر ارزش استراتژیک و راهبردی آن آگاهی و وقوف کامل دارند. حتی گفته شده است که بندر چابهار می‌تواند به رشد و شکوفایی و تداوم تبادل مناسبات تجاری و اقتصادی این سه کشور کمک کند به ویژه آنکه این بندر برای هند از اهمیت استراتژیک فراوانی برخوردار است. اهمیت استراتژیک بندر چابهار برای هند بدان جهت است که این کشور می‌تواند با دور زدن رقیب خود پاکستان، راهی ترانزیتی به آسیای میانه باز کند. به این ترتیب چابهار با اهمیت راهبردی خود می‌تواند ضمن ترانزیت کردن محصولات هند به آسیای مرکزی و روسیه، مسیر ترانزیتی هند به ایران و افغانستان را با دور زدن پاکستان هموار کند. حال و تحت این شرایط و از آنجا که هند در میان کشور‌های موسوم به بریکس متحد و از شرکای تجاری و اقتصادی آمریکاست، تمام هدف آمریکا در معاف کردن چابهار از نظام تحریم‌ها تمهید و فراهم کردن شرایطی برای هند است تا از مناسبات اقتصادی و تجاری خود با هند ببیشترین فواید راهبردی و تجاری را نصیب خود کند. البته آمریکا در این هدف نیم‌نگاهی نیز به چین دارد. چین در شرایط حاضر و با توجه به آنکه به مدد رستاخیز اقتصادی رهبران جدید خود چالشگری جدی برای هژمونی آمریکا محسوب میشود، بر‌خلاف هند دشمن آمریکاست. حال از آنجا که هند در مناسبات تجاری خود با آمریکا چین را رقیب خود می‌داند، لذا آمریکا نمی‌خواهد مواضع هند به وسیله چین در آب‌های هند تضعیف شود. در حقیقت معاف شدن بندر چابهار از نظام تحریم‌ها پاسخی به این نیاز هند است تا در سایه آن بتوانند چین را پشت سر بگذارند. به این ترتیب و با این تصمیم انعطافی از سوی آمریکا، ایران نیز می‌تواند در مناسبات تجاری با هند و افغانستان از کریدور چابهار منتفع شود. البته باید اذعان داشت که این انتفاع و بهره‌برداری راهبردی اگر‌چه ممکن است در دراز‌مدت و به مدد رویکرد‌های همکاری‌جویانه مناسبات تجاری کابل، تهران و دهلی حاصل شود اما در کوتاه‌مدت امیدی به آن نیست چرا که آمریکا با واپایش رفتار‌های ایران در بهره‌برداری از چابهار، شرایط را به گونه‌ای رقم خواهد زد تا ایران نتواند از این معافیت برای دور زدن نظام تحریم‌ها از آن استفاده کند.
*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
عراقچی: برجام کماکان به نفع ماست
«قرارداد آتی شاخص» در راه بازار سهام
فرار از اتهام جنایت علیه بشریت
بندر چابهار از محدودیت‌های جدید آمریکا معاف شد
دور برگشت فینال لیگ قهرمانان آسیا
آسیب‌شناسی عملکرد سلبریتی‌های ایرانی در فضای مجازی
فریدون و جهانگیری!
عزم دولت برای خروج از بنگاه داری
اتلاف ظرفیت تولیدات صادراتی کشور با تکانه‌های شدید اقتصادی
هنجارشکنی‌های ترامپ ادامه دارد
از وزارت صمت ناامید شده‌ایم
دولتی تقسیم شده در کشوری دو پاره
چرایی معافیت چابهار از تحریم‌ها
پیروزی دموکراسی
رویترز:
مواظب بابک زنجانی‌های جدید باشید!
