روزنامه جهان صنعت

اتلاف ظرفیت تولیدات صادراتی کشور با تکانه‌های شدید اقتصادی

«جهان صنعت»- صنعت ما سال‌هاست از مشکلات ساختاری، از قوانین کار که نه کارگر از آن رضایت دارد و نه کارفرما و تنها هزینه‌های هنگفتی به بخش تولید تحمیل می‌کند، رنج می‌برد. کمبود نقدینگی، مشکلات تامین مواد اولیه، فرسودگی ماشین‌آلات و تکنولوژی، نوسانات نرخ ارز، افزایش بی‌رویه قاچاق کالا، عدم حمایت دولت از تولید، معوقات بانکی و از همه مهمتر بوروکراسی پیچیده اداری را می‌توان مهمترین مشکل واحدهای تولیدی دانست که نتیجه آن فعالیت با حداقل ظرفیت می‌شود. این پدیده‌ها متاسفانه هزینه‌های بسیاری را برای کشور در عرصه‌های گوناگون ایجاد کرده در واقع از عوامل اصلی هدر‌رفت هزینه و انرژی بسیاری از دستگاه‌ها و نهادهای اداری محسوب می‌شود. ضعف تولید در کشورمان آنقدر زیاد شده که نمی‌توان امیدی به تولید صادرات‌محور داشته باشیم و به همین دلیل، وقتی به جزئیات صادرات کشور نگاه می‌شود، کشور بیشتر شاهد صادرات کالاهای خام و نیمه‌ساخته هست تا کالاهای صنعتی با ارزش افزوده بالا.
همزمان با نوسانات متعدد ارزی و تحریم‌ها در اقتصاد شاهد گرفتاری‌ها و مشکلات متعددی در بخش تولیدی و صنعتی کشورمان هستیم و متاسفانه با این روند بخش عمده‌ای از ظرفیت‌های تولیدی و صنعتی این کشور خالی است، هرچند این مشکلات به زمان حال و چند ماه گذشته بر‌نمی‌گردد چراکه سال‌هاست تولید و صنعت کشو‌ر بدون حمایت و برنامه‌ریزی برای حضور در بازار‌های جهانی به مسیر خود آن هم با تکان‌های شدید ادامه می‌دهد و طی مسیر با دست‌اندازهای زیادی از سوی دولتمردان بارها از ریل توسعه خارج شده ولی با همت خود تولید‌کنندگان باز هم به روی ریل بازگشته و به حرکت هرچند لاک‌پشتی ادامه داده است، اما حالا باید دید آیا مشکل واحدهای تولیدی فقط پول است؟ نرخ‌های بالای سود بانکی، هزینه زیاد بیمه تامین‌ اجتماعی، افزایش نرخ ارز و تورم دورقمی در اقتصاد ما ریشه کرده و تا زمانی که این مشکلات از سر راه تولید ما برداشته نشود، بخش تولید آماده صادرات‌محوری نخواهد شد. کلید حل این مشکلات به‌ دست دولت است. در سال‌های اخیر تحریم‌ها این مشکلات را تشدید کرده بود اما این مساله و مشکلات البته به مشکلات ساختاری برمی‌گردد و به تحریم‌ها ربطی ندارد.
وعده آزادی‌عمل صادرکنندگان
از سوی دیگر با توجه به اهمیت تولیداتی با محوریت صادرات، محمد نهاوندیان معاون اقتصادی رییس‌جمهوری تابستان امسال درخصوص تصمیمات دولت در راستای تثبیت نرخ ارز و ارتباط آن با صادرات چنین گفت: صادرکنندگان برای استفاده از ارز صادراتی آزادی‌عمل خواهند داشت. نهاوندیان با توجه به اینکه صادرات غیرنفتی کشور از نظر تنوع کالایی و کشورهای هدف مطلوب است، حمایت و تشویق صادرکنندگان و آزادی‌عمل آنها برای استفاده از ارز حاصل از صادرات در دستور کار دولت قرار گرفت و با تاکید بر لزوم استفاده ارز حاصل از صادرات در چرخه اقتصاد اعلام داشت که صادر‌کننده می‌تواند یا خود از این ارز استفاده کند یا آن را در اختیار تولید‌کننده یا وارد‌کننده دیگری قرار دهد.


نظارت بر روند تولید تا توزیع
محمدعلی ضیغمی، معاون اقتصادی اتاق تعاون ایران نیز با تاکید بر توسعه تولیدات صادرات‌محور و با اشاره به اینکه شبکه تامین و توزیع در بخش تعاون شبکه‌ای بی‌نظیر است گفت: در کمتر جایی چنین حلقه‌های متصل داریم و با اتکا به تجاربی که در شبکه توزیع از سنوات گذشته داشتیم، می‌توانیم الان نیز نقش موثری داشته باشیم. وی با اشاره به اینکه 25 میلیون نفر در این شبکه تحت پوشش هستند، گفت: این امکان برای دولت وجود دارد که در هر توزیع نظام‌مندی از این شبکه استفاده کند. به گزارش تسنیم، وی در عین حال تاکید کرد که شبکه توزیع زیر نظر اتاق تعاون به صورت برخط قابلیت نظارت بر روند تولید تا توزیع کالا را دارد.
قیمت تمام شده متعارف نیست
عبدالوهاب سهل‌آبادی رییس اتاق بازرگانی اصفهان ضمن انتقاد از اینکه شرایط تولید کشور، صادرات‌محور نیست و اگر تولید موفق نباشد، در بخش صادرات نیز موفق نخواهیم بود گفت‌: صادرات کشور در شرایط خوبی قرار ندارد، قیمت تمام شده تولیدات داخلی قابل رقابت با محصولات خارجی نیست، زیرا تولیدکننده داخلی باید ارزش افزوده بالایی بپردازد، همچنین بهره‌های بانکی و نرخ‌های تامین اجتماعی بالاست. در حال حاضر حدود ۳۰ درصد تولیدات صنعت در بازار کشور جذب می‌شود و برای ۷۰ درصد تولیدات کشور بازار خالی وجود دارد. وی با اشاره به اینکه دولت تسهیلات قابل ملاحظه‌ای را برای رشد واحدهای تولیدی در نظر گرفته است، افزود: نمی‌توان ادعا کرد که این تسهیلات توانسته تاثیر مثبت و صددرصدی در تحرک صنعتی ایران بگذارد چرا که اقتصاد ما از عملکرد ناصحیح ساختار نظام بانکی به‌شدت رنج می‌کشد. تا زمانی که این ساختار اصلاح نشود تسهیلات هیچ سودی نخواهد داشت. اگر بخش تولید و صنعت کشور فعال شود و متعاقبا مشکلات آن رفع شود شاهد توسعه حوزه صادرات خواهیم بود. در همین راستا باید بیش از پیش در بازارهای هدف حضور پیدا کنیم. سهل‌آبادی اظهار کرد: فعالان و صادرکنندگان بخش صنایع برای حضور در بازارهای جهانی مشکل دارند و حتی توان پرداخت هزینه‌های سنگین نمایشگاهی را ندارند و باید از آنها برای حضور در بازارهای جهانی حمایت شود. صادرات معلولی از تولید است و اگر تولید موفق نباشد به طور قطع در بخش صادرات نیز موفق نخواهیم بود. قیمت تمام شده کالا در داخل در مقایسه با دنیا قیمت متعارفی نیست، تسهیلات بانکی قدرت رقابت را از تولیدکننده می‌گیرند و موجب می‌شود قیمت تمام شده داخلی با دنیا قابل رقابت نباشد.
باید سورپرایزها را رفع کرد
همچنین محسن جلال‌پور رییس سابق اتاق بازرگانی ایران گفت: صادرات باید محور فعالیت‌های اقتصادی باشد و ارز آن جایگزین ارز حاصل از نفت باشد. به گفته این فعال اقتصادی، آرزوی همه ایرانیان است که روزی درب چاه‌های نفت بسته شود، البته اکنون دشمن با دشمنی تلاش دارد که درب چاه‌های نفت را ببندد، در غیر این صورت خود ما این کار را نکردیم. وی در بیان اهمیت صادرات و نقش آن در ارزآوری و رونق اقتصادی در روز ملی صادرات که مهرماه سال‌جاری برگزار شد گفت: سال ۱۹۸۰ ترکیه ۳ میلیارد دلار صادرات داشت، در حالی که اکنون ۱۶۰ میلیارد دلار صادرات دارد. اگر شرایط مهیا شود و تا اندازه زیادی گرفتاری پیش روی صادرکنندگان برداشته شود، این شدنی است، این در حالی است سرکوب نرخ ارز واردات را جذاب کرده بود، بنابراین امروز که افزایش نرخ ارز رخ داده می‌توان مشروط به باز کردن راه‌ها، کارها را به سمت افزایش صادرات پیش بریم، ضمن اینکه باید سورپرایزها را رفع کرد تا ارز کشور تکاپوی کشور را بدهد و بخشی از آن نیز ذخیره شود. جلال‌پور معتقد است، فضای رانتی و نور چشمی‌پروری نباید در کشور وجود داشته باشد، اگر قرار است تولید، تولید باشد تولیدکننده باید بدون سرکوب در بازار حضور داشته باشد.
تقویت از تولید صادرات‌محور اجرایی می‌شود‌؟
با تمام مشکلات پیش روی بخش تولیدات آن هم با محوریت صادرات، پیشتر صادق نجفی معاون وزیر صنعت از بررسی‌ها و برنامه‌های تبیین‌شده از سوی این وزارتخانه تا پایان سال‌جاری که 10 درصد از این صنایع شامل 4000 واحد تولیدی، صادرات‌محور شوند خبر داده بود به گفته نجفی، صنایع کوچک و متوسط 92 درصد از صنعت کشور را شامل می‌شود که با توجه به این ظرفیت واحدهای تولیدی صادرات‌محور از 1094 به 4000 واحد در سال‌جاری افزایش می‌یابد این افزایش علاوه بر تغییر بازآوری ارز از 8/2 به 4 میلیارد دلار، سبب برندسازی محصولات صنایع کوچک توسط شرکت‌های هلدینگ می‌شود. به اعتقاد این معاون وزیر وظایف این شرکت‌ها که به بخش‌های مختلف معرفی شده، روان‌سازی صادرات صنایع کوچک و متوسط است که در تمام رسته‌ها از جمله پتروشیمی، فرش، صنایع سلولزی و غیره فعالیت دارند. این صنایع میزان تولیدشان محدود بوده و توانایی صادرات طبق برنامه معین ماهانه را ندارند، به همین دلیل شرکت‌های مدیریت صادراتی نقش مکمل آنها را در این بخش ایفا می‌کنند. از این رو بسته حمایتی از واحدهای تولیدی صادرات‌محور به دو بخش صادرات و تسهیلات پرداختی وزارتخانه تقسیم‌بندی می‌شوند که در بخش اول دولت، اختصاص بودجه 1600 میلیاردی با اولویت پرداخت به صنایع کوچک و متوسط در نظر گرفته است و در قسمت مربوط به وزارتخانه نیز اعزام بخش‌های تولیدی به خارج از کشور، پذیرش هیات‌های تولیدی و حضور در نمایشگاه‌های مختلف را به صورت رایگان قرار داده است.
مهم‌ترین مشکل صادرات تولیدات داخلی و سهم کم آن در بازارهای جهانی و منطقه، نبود استراتژی و زنجیره واحد صادرات است. نبود استراتژی و عدم شناسایی بازارهای هدف موجب شده صادرات محصولات ایرانی به یک پروسه ناقص تبدیل شود که در نتیجه آن حتی فعالیت واحدهای فرآوری مختل شده است. برند‌سازی نیازمند تدوین استراتژی تولید تا عرضه محصول است. دولت در حوزه مالیات، بهره مالکانه، عوارض ناشی از صادرات، نرخ خوراک و نهاد‌های تولید، تسهیلات بانکی بر شرکت‌های صادرات‌محوری که برای تعادل بازار ارز نباید سختگیری کند.
سیده‌فاطمه مقیمی عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه وضعیت اقتصادی کشور با امنیت کشور گره خورده است به «جهان صنعت» گفت‌: تصمیم‌گیر و مجری هر طرحی که به نوعی در تولید و صادرات کشور تاثیر‌گذار است، دولت است. این در حالی است که در اتخاذ برخی از تصمیمات از بخش خصوصی مشاوره گرفته نمی‌شود. به گفته مقیمی اکنون کشور در شرایط جنگ اقتصادی قرار گرفته و همه می‌دانند که طرف‌های این جنگ چه کسانی هستند. دشمنان و طرف‌های خارجی به کنار، اما ما یکسری جنگ‌ها و درگیری و مشکلات داخلی هم داریم. اگر تصمیم‌گیری‌های به موقع، صحیح و پیشگیرانه انجام می‌شد، از بخش خصوصی مشاوره گرفته و به حرف‌ها و هشدارهای آنها توجه می‌شد، قطعا می‌توانستیم از مشکلات بسیاری عبور کنیم. اگر در داخل قدرت و قوت کافی را نداشته باشیم، در عرصه جنگ اقتصادی خارجی نمی‌توانیم مقاومت کنیم و موفق شویم.
این عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه در این شرایط حمایت از تولیدات و کالاهای ایرانی دیگر به مصداق حمایت نیست بلکه به عنوان گرفتن برگ برنده در این جنگ محسوب می‌شود.
سیاست‌های دولت مردم را به این سمت سوق داده که اینگونه فکر کنند و احساس امنیت روانی و اقتصادی نداشته باشند. اگر نتوانیم جلوی بحران بی‌اعتمادی را بگیریم، قطعا آسیب‌های آن بسیار بیشتر از تحریم‌ها و جنگ اقتصادی خارجی خواهد بود. مسوولان باید به این موارد توجه کنند.
مقیمی در ادامه چنین بیان داشت که بحث اشتغال در حمایت از تولیدات صادرات محور بسیار مهم است. دولت می‌گوید اشتغال ایجاد کرده است، کجا ایجاد شده است. چرا واقعیت چیز دیگری است؟ ما که داریم وضعیت را طور دیگری می‌بینیم بنگاه‌های بزرگ اقتصادی یک به یک در حال تعطیل شدن هستند. از سوی دیگر مساله اصلی معیشت مردم است و اکنون همه نگران معیشت مردم هستند به غیر از کسانی که باید این نگرانی را بیش از بقیه احساس کنند. چه شد که جامعه ما به این سمت حرکت کرد و اینگونه تغییر یافت؟
بی‌اهمیت دانستن تولید و صادرات تمام این ضعف‌ها را در پی دارد. به گفته مقیمی اگر وضعیت تولید به گونه‌ای باشد که تولید‌کننده و صنعتگر همواره تمام دغدغه خود را صرف پیشتازی در تولید و به موقع تحویل دادن تولیداتش را به سفارش‌های بازار جهانی داشته باشد دیگر نمی‌توان آینده تاری را در بخش صنعت و تولید کشور به ترسیم کشید.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
عراقچی: برجام کماکان به نفع ماست «قرارداد آتی شاخص» در راه بازار سهام فرار از اتهام جنایت علیه بشریت بندر چابهار از محدودیت‌های جدید آمریکا معاف شد دور برگشت فینال لیگ قهرمانان آسیا آسیب‌شناسی عملکرد سلبریتی‌های ایرانی در فضای مجازی فریدون و جهانگیری! عزم دولت برای خروج از بنگاه داری اتلاف ظرفیت تولیدات صادراتی کشور با تکانه‌های شدید اقتصادی هنجارشکنی‌های ترامپ ادامه دارد از وزارت صمت ناامید شده‌ایم دولتی تقسیم شده در کشوری دو پاره چرایی معافیت چابهار از تحریم‌ها پیروزی دموکراسی رویترز: مواظب بابک زنجانی‌های جدید باشید!