فرار از اتهام جنایت علیه بشریت

گروه سیاسی- با خروج آمریکا از برجام تحریم‌ها به مرور علیه ایران‌ بازگشت و به تبع آن نگرانی بیماران صعب‌العلاج و کسانی که حیاتشان به واردات دارو وابسته است افزایش یافت هرچند مقامات ارشد آمریکا در این مدت بارها گفتند که صادرات دارو مشمول تحریم‌ها نمی‌شود بلکه فساد و ضعف مدیریت و عدم‌ اولویت دولت برای واردات دارو علت کمبود دارو و مشکلات بیماران است اما کارشناسان می‌گویند که حتی اگر راه صادرات دارو به ایران باز باشد راه فروش آن عملا بسته است چرا که محدودیت مالی و مبادلات بانکی مانع جدی محسوب می‌شود‌. در سال‌های پیش از برجام هم کمبود مواد اولیه، برخی خطوط تولید داخلی دارو را تعطیل کرد و حالا اعمال تحریم‌ها ، نوسانات ارز، افزایش قیمت دارو‌های وارداتی و کمبود مواد اولیه به مشکلات صنعت دارویی کشور اضافه شد‌. حالا با یک خرید ساده از داروخانه می‌توان از گران شدن اقلام دارویی کشور آگاه شد؛ گرانی‌ای که در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی و سوء مدیریت اقتصادی در کشور است و متاسفانه هزینه آن را جان بیماران پرداخت می‌کند.
اما مقامات ارشد آمریکا در این مدت بارها گفتند که صادرات دارو مشمول تحریم‌ها نمی‌شود و برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بارها خطاب به مردم ایران گفته فارغ از آنچه از رهبران‌تان شنیده‌اید، ایالات متحده هرگز معاملات بشردوستانه را هدف تحریم‌های خود قرار نداده است‌. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز با تکرار ادعاهای ضدایرانی خود در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی گفت که هیچ کدام از تحریم‌های آمریکا باعث قطع صادرات دارو و محصولات کشاورزی به ایران نشده و زندگی شهروندان را تحت تاثیر قرار نداده است‌. موضوعی که واکنش محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به همراه داشت او در حساب توئیترش خطاب به مایک پمپئو، آمریکا را به ممانعت از دسترسی ایرانیان به غذا و دارو متهم کرده است‌. ‏ ظریف نوشت: «درست مثل یمن، آقای پمپئو، ایران را مسوول عواقب تحریم‌های غیرقانونی آمریکا که مانع دسترسی مردم ایران به سرویس‌های بانکی برای غذا و دارو شده است؛ قلمداد می‌کند‌. طبیعتا ما اینها را برای مردم خود با وجود تلاش‌های آمریکا فراهم خواهیم کرد‌. ولی آمریکا باید برای انجام جنایات علیه بشریت و علیه مردم ایران و یمن ماخذه شود»اما مصاحبه مایک پمپئو با بی‌بی‌سی فارسی رفتارنمایشی برای فرار از اتهام جنایت علیه بشریت است در حالی که سوییس و آلمان به عنوان بزرگترین شرکای دارویی ایران کانال حفاظت شده مالی برای تجارت دارویی با ایران ندارند‌. با وجود این نمایش، ایالات متحده هم چنان به سختگیری‌های بانکی علیه ایران حتی در زمینه‌های دارویی و غذایی ادامه می‌دهد و این موجب نگرانی شرکت‌ها و بانک‌ها از جریمه و تحریم شدن از سوی آمریکا می‌شود؛ موضوعی که مانعی جدی برای واردات دارو به کشور ما تلقی می‌شود‌.
البته آمریکا شماری از بانک‌های ایرانی را برای انتقال دارو و غذا از تحریم معاف کرده و چنین معاملاتی آزاد است اما مطابق دستورالعمل وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، شرکت‌ها برای پرهیز از جریمه و تحریم شدن باید چند موضوع را قبل از دادوستد با ایران بررسی کنند؛ اول این‌ که هیچ فرد و شرکت آمریکایی نباید در معامله دخیل باشد‌. دوم، افراد و شرکت‌هایی که تحت تحریم آمریکا در موضوع حمایت از تروریسم بین‌المللی یا گسترش سلاح‌های کشتار جمعی آمریکا هستند، نباید به هیچ نحوی در این تبادلات شرکت داشته باشند‌. دست آخر، اگر ابهامی در این زمینه وجود دارد، از وزارت خزانه‌داری آمریکا سوال و برای آن مجوز موردی گرفته شود‌.
شاید تحریم‌های جدید آمریکا مدت بسیار کوتاهی است که اعلام و اجرا شده‌اند اما گزارش‌هایی که درباره تاثیرشان منتشر می‌شوند، نشان می‌دهند شرکت‌ها و بانک‌های کوچک که حتی در دوره قبلی تحریم‌ها علیه ایران بدون نگرانی مداوم از جریمه و تحریم، زمینه صدور دارو و غذا فراهم می‌کردند، دیگر در وضعیت مشابه قبلی قرار ندارند‌. سوییس که مقر برخی از این بانک‌ها و تولیدکننده‌های اقلام دارویی و غذایی مورد نیاز ایران است، به تازگی اعلام کرده که در پی مذاکره با آمریکا برای حل فوری مشکلات صادرات به ایران است؛ یعنی به طور تلویحی بروز محدودیت‌های تازه را تایید می‌کند‌. طرف‌های ایران در توافق هسته‌ای، به ویژه اتحادیه اروپا، از تحریم‌های جدید آمریکا انتقاد کرده‌اند اما شرکت‌های خصوصی که در برابر این تحریم‌ها آسیب‌پذیرند، عملا محدودیت‌های تحریم را در نظر می‌گیرند‌. بر اساس مقررات سازمان بهداشت جهانی و قوانین بین‌المللی، اقلام دارویی را نمی‌توان مورد تحریم قرار داد و تامین آن جزو موازین حقوق بشر است اما متاسفانه تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران ناعادلانه و زیان‌آور هستند و به مردم عادی آسیب می‌زنند و تردیدی در این واقعیت نیست که این تحریم‌ها با اهداف کاملا سیاسی دنبال می‌شود و جلوه‌ای دیگر از اقدامات ضدانسانی غرب علیه ملت ایران است‌. پس لازم است دستگاه دیپلماسی بر اینکه تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه مردم ایران مصداق بارز «جنایت علیه بشریت» است بیشتر تاکید کنند و «دولت» آمریکا به دلیل نقض حقوق بین‌الملل تحت فشار دیپلماتیک و سیاسی قرار گیرد‌.


ماموریت دستگاه دیپلماسی و رسانه‌ها
حسن ‌هانی‌‌زاده*- اظهارات اخیر وزیر خارجه آمریکا و حتی وزیر خزانه‌داری این کشور مبنی بر اینکه تحریم‌ها شامل تحریم‌های داروهایی پزشکی و مواد انسانی نمی‌شود برای فریب افکار عمومی و گریز از پیامدهای ناشی از نقض حقوق بشر توسط آمریکاست. به نظر می‌رسد تیم دونالد ترامپ از همه ابزار‌های خود برای به زانو درآوردن ملت ایران استفاده کرده و خواهد کرد و به همین دلیل شاهد هستیم که برخی سازمان‌های بین‌المللی در برابر جنایت‌های آمریکا و همچنین نقض حقوق بشر توسط آمریکا سکوت کرده‌اند. جهان شاهد است که آمریکا طی سه سال گذشته و بعد از پیروزی دونالد ترامپ رییس‌‌جمهور افراطی این کشور در انتخابات ریاست‌جمهوری‌، انواع سلاح‌های کشتارجمعی در اختیار رژیم‌ عربستان قرار گرفته است؛ موضوعی که سبب شد وضعیت دردناکی برای مردم یمن رقم بخورد و این بهترین دلیلی است مبنی براینکه آمریکا هیچ‌گاه مسائل حقوق بشر و انسانی را مورد توجه قرار نداده. کشتار و محاصره مردم یمن که طی آن هزاران کودک بی‌گناه یمنی به شهادت رسیدند نشان می‌دهد مسائل حقوق بشر در سیاست و ادبیات آمریکا جایی ندارد و به همین دلیل آمریکا بیشتر تحریم‌ها را در مورد دارو و مواد پزشکی در رابطه با ایران و کشورهای منطقه قرار داده است. اما دستگاه دیپلماسی باید از طریق اطلاع‌رسانی شفاف و رسانه‌های ایرانی‌ها به عنوان دیپلماسی عمومی وارد عمل شود. همچنین وزارت بهداشت و درمان نیز باید یک تیم تبلیغاتی مناسب را برای شفاف‌سازی در جهت اینکه آمریکا در تحریم‌های جدید خود مواد دارویی را هم تحریم ‌کرده قرار دهد. لذا در کنار دستگاه دیپلماسی‌، رسانه‌های جمعی باید در مورد اعمال این‌گونه تحریم‌ها اطلاع‌رسانی کنند.
*کارشناس مسائل بین‌الملل