«همدلی» نتیجه انتخابات دو مجلس آمریکا و اثرگذاری‌های جهانی و منطقه‌ای آن را در گفت‌وگو با کارشناسان بررسی کرد

ترمز ترامپ زیر پای دموکرات‌ها
نانسی پلوسی: «مردم آمریکا خواستار صلح هستند»
علی خرم: «سیاست خارجی آمریکا در دست رئیس جمهور و مجلس سنا است»  علی بیگدلی: « امکان ندارد این دو حزب به راحتی بر سر مسائل با هم توافق کنند»
همدلی | گروه سیاسی ـ محسن فیض‌اللهی ـ انتخابات میان‌دوره‌ای دو مجلس آمریکا برگزار شد و به پایان رسید. چند رخداد جدید و چند رخداد قابل پیش‌بینی در این انتخابات اتفاق افتاد. نخست اینکه در تاریخ آمریکا فقط دوبار شاهد این بوده‌ایم که در میانه دوره ریاست جمهوری، ترکیب مجلس به نفع دولت برقرار، باقی بماند.


این بار نیز مجلس نمایندگان بر خلاف حزب متبوع رئیس جمهور(جمهوری‌خواه یا همان ریپابلیکن‌ها) در اختیار حزب رقیب (دموکرات) قرار گرفت و بنابراین ترکیب کنگره آمریکا( مجلس سنا و نمایندگان) نیز به نفع دموکرات‌ها تغییر آرایش داد، اما مجلس سنا کماکان در دست جمهوری‌خواهان باقی ماند.
نکته جدید اینکه حضور نمایندگان و سناتورهای زن در این انتخابات افزایش یافت. حضور یک زن ایرانی‌تبار و افغانی‌تبار و یک زن آفریقایی‌تبار از رخدادهای بی‌سابقه در انتخابات مجالس آمریکا است.
شکی نیست که دموکرات‌ها در بسیاری موضوعات درونی و دیپلماسی آمریکا ممکن است با دونالد ترامپ همسویی نداشته باشند و دست او را در همه امور باز نگذارند اما معمولا سیاست‌های کلان با تغییر آرایش در مجالس این کشور تغییر نمی‌کند. با این همه همین تغییر آرایش می‌تواند نشانه‌ای در مخالفت با سیاست‌های ترامپ طی دوسال از مدت ریاست جمهوری‌اش باشد.
به گزارش رویترز، پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا یک چالش جدی برای دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور به شمار می رود چرا که اکنون وی برای پیشبرد اولویت‌های خود در زمینه‌های مختلف به خصوص سیاست‌های مالیاتی و مهاجرت با مخالفت‌های شدیدتری از سوی دموکرات‌ها روبه‌رو خواهد شد. دموکرات‌ها اکنون می‌توانند درباره سیاست های مالیاتی ترامپ تحقیقات گسترده‌تری را انجام دهند.
شاهد این مدعا سخنان «نانسی پلوسی» لیدر حزب دموکرات آمریکا و لیدر اکثریت دموکرات در مجلس نمایندگان است که در دوران بوش دوم به عنوان نخستین زن، رئیس مجلس سنای آمریکا نیز شد. او در سخنانی گفته: «فردا (پس از انتخابات) روز جدیدی در تاریخ آمریکا خواهد بود. مردم آمریکا خواستار صلح هستند».
شاید گفته این سیاست‌مدار شناخته شده و زن آمریکایی را بتوان در راستای مهار ترامپ و دولت نا متعارفش تعبیر کرد چون تغییر رویکرد سیاسی در ایالات متحده بدون شک بر روی روند سیاست در تمام گیتی تاثیرگذار خواهد شد.
همدلی در همین خصوص به رخدادهای مرتبط با انتخابات اخیر آمریکا می‌پردازد و در این رهگذر نظرات «علی خرم» دیپلمات باسابقه وزارت امور خارجه و «علی بیگدلی» استاد دانشگاه شهید بهشتی را جویا شده که این تغییر احزاب در مجالس آمریکا تا چه اندازه بر روی سیاست خارجی ایران تاثیر خواهد گذاشت و دستگاه دیپلماسی ایران از این جابه‌جایی چه فرصت‌هایی را احیانا به‌دست خواهد آورد.
دموکرات‌‎ها محدود می‌کنند
«علی بیگدلی» استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «همدلی» در مورد گمانه زنی‌ها درباره اینکه پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات مجلس آمریکا که گویا دموکرات ها این امکان را می‌یابند که سیاست‌های افراطی ترامپ در سیاست خارجی نسبت به ایران را محدود کنند، گفت: «انتخابات آمریکا دو قطبی متعارضی را در جامعه و سیستم های سیاسی آمریکا به وجود آورده که بیشتر درگیر مسائل داخلی هستند، به دلیل اینکه مجلس نمایندگان آمریکا از طریق بودجه به موضوعات داخلی کشور می‌پردازند، این در حالی است که مجلس سنا(کمیته روابط خارجی مجلس سنا) همراه با کاخ سفید و پنتاگون به مسائل خارجی آمریکا می‌پردازند».
بیگدلی افزود: «اما نکته اینجاست که این دو حزب یعنی دموکرات‌ و جمهوری خواه به میزان زیادی بر سر مسائل داخلی با هم درگیر هستند، و از سوی دیگر در طول این دو سال ترامپ نیز دموکرات‌ها را بیش از هر زمان دیگری تحدید و تخریب کرده که به نظر می‌رسد امکان ندارد این دو حزب به راحتی در کنار یکدیگر بر سر مسائل با هم توافق کنند. اخیرا «میچ مک کانل» رهبر جمهوری خواهان در مجلس سنای آمریکا در اظهاراتش به این نکته اشاره کرد و گفت: «با خانم نانسی پولسی(رهبر دموکرات‌های مجلس آمریکا) صحبت کرده‌ام و گفته‌ام که بهتر آن است که بنشینیم و اختلافات بین دو حزب را برطرف کنیم». این سخن نشان از آن دارد که این دو حزب با هم اختلاف دارند و در پی محدود کردن گسترش اختلافات هستند».
این استاد دانشگاه بر این باور است که بدون شک این اختلافات در موضوعات پیش رو، بروز پیدا خواهد کرد و نه تنها با همدیگر بلکه بر سر مسائل مختلف با ترامپ و مجلس سنا نیز درگیر خواهند شد. بنابراین دو قطبی شدن دستگاه سیاسی آمریکا می‌تواند دو تاثیر مهم داشته باشد: اول، اینکه اختلافات دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان باعث کسر شان آمریکا در فضای بین الملل خواهد شد. دوم، هم باعث درگیری‌ها در درون حاکمیت آمریکا به خاطر رفتارهای ترامپ خواهد شد.
در مجموع دموکرات‌ها برای ترامپ مشکل ساز خواهند شد و نقش تحدید کننده را خواهند داشت. همانگونه که خود ترامپ نیز اشاره کرد و گفت: «اگر دموکرات‌ها برای ما مشکل ساز باشند، ما نیز برنامه‌هایی برای مشکل سازی آنها در نظر داریم.» در مجموع می‌توان گفت به نظر نمی‌رسد که در ارتباط با مسائل ایران تغییری در سیاست خارجی آمریکا به‌وجود بیاید.
معافیت چابهار به خاطر دوستان آمریکا
بیگدلی در پاسخ به این سوال که معاف کردن 8 کشور از تحریم‌ها و همچنین بندر چابهار نشانگر چه رفتاری در دیپلماسی خارجی آمریکا و همچنین تحریم‌های تعیین شده برای ایران است، گفت: «معاف کردن بندر چابهار به این معنی نیست که به نفع ایران باشد. بلکه به خاطر متصل کردن افغانستان و هندوستان دو متحد آمریکا بود. با توجه به قراردادی که هندوستان با آمریکا بسته و تعهداتی که هند در برابر آمریکا انجام داده است، شکستن همان مثلثی که قرار بود در آسیای مرکزی به وجود آید. یعنی آمریکا در نظر داشت که این مثلث را بشکند که بین هندوستان و روسیه و چین را که دارای بیشترین جمعیت دنیا و از طرفی نیز دارای سلاح‌های اتمی هستند کم تاثیر کند.» بنابراین، آمریکا توانست هندوستان را تا حدودی از این مثلث جدا کند.
این کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به معافیت 8 کشور از تحریم‌ها توسط ترامپ گفت: « چون آمریکا در آستانه انتخابات بود، نخواست این کشور را وارد یک جنجال دیگر کند و با تحریم این 8 کشور راه را برای گران شدن قیمت نفت، هموار کند. گرچه آمریکا در نظر دارد فروش نفت ایران را به حداقل برساند، اما نخواست که با تحریم کامل کشورها، راه را برای افزایش ناگهانی قیمت نفت باز بگذارد».
محدودیت‌های غیر مستقیم سیاست‌های ترامپ
همچنین «علی خرم» دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با «همدلی» با اشاره به پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات مجلس آمریکا و تاثیر آن بر سیاست خارجی آمریکا نسبت به ایران، گفت: «دموکرات‌ها در مجلس اکثریت را به دست گرفته و جمهوری خواهان مجلس سنا را، بنابراین و به نظر من، برای اینکه بتوانیم تاثیر این پیروزی را بر سیاست خارجی آمریکا نسبت به ایران بفهمیم، باید شرح وظایف مجلس و همچنین مجلس سنا را بررسی کنیم چرا که هر کدام از این دو نهاد وظایف خاص خود را دارند. بدون شک سیاست خارجی در دست شخص رئیس جمهور و مجلس سنا است و دموکرات ها نمی‌توانند نقش تعیین کننده ای در سیاست خارجی داشته باشند. دموکرات‌ها می‌توانند به صورت غیرمستقیم جلوی سیاست‌های افراطی و یکه‌تازی‌های ترامپ را به نوعی دیگر در بحث تشکیل کمیته‎های تحقیق در امورات مختلفی که در مورد دیگر کشورها به وجود خواهد آمد، یا تحدید امور مالیاتی و بودجه (می‌تواند بودجه رئیس جمهور را تصویب یا رد کند) و ... بگیرند».
هدف هند و افغانستان است، نه ایران
این تحلیلگر مسائل سیاسی در پاسخ به این سوال که چرا دولت ترامپ بندر چابهار و 8 کشور دیگر را از لیست تحریم‌ها خارج کرد، گفت : « بیشتر به خاطراین بود که کشورهای جهان از آمریکا و ترامپ انتقاد نکنند. اینجا باید به این نکته توجه شود که این بخشی از برنامه آمریکاست و برخلاف آنچه مسئولان در داخل کشور با شادمانی پنداشتند که این نشانی از شکست آمریکا است در صورتی که اصلا اینگونه نیست. بدون شک آمریکا و سیاستگذاران امور خارجی با برنامه وارد این موضوع شدند تا بازار نفت را متشنج نکنند و قیمت آن را نیز در نظر داشته باشند».
علی خرم در پایان گفت: «هم افغانستان و هم هندوستان سرنوشت‌شان به چابهار گره خورده است. به نظر من خارج کردن بندر چابهار از لیست تحریم‌ها، بیشتر، به‌خاطر این دو کشور بود، نه ایران».