فشار اقتصادی امریکا علیه مردم ایران




در حالی که دولت امریکا روز گذشته تصمیم خود به بازگرداندن دومین بخش از تحریم‌های هسته‌ای ایران را اجرایی کرد، وزیر خارجه ایران عهدشکنی امریکا را موجب منزوی شدن این کشور در جامعه بین‌الملل دانست. محمدجواد ظریف کمی پس از انتشار فهرست تحریمی جدید واشنگتن در پیامی در صفحه توئیتر خود نوشت: «امروز، ایالات متحده با بازاعمال تحریم‌هایی که مردم عادی را هدف قرار می‌دهند، در برابر دادگاه عالی سازمان ملل و شورای امنیت سرکشی کرد. اما این قلدری ایالات متحده نتیجه معکوس ایجاد می‌کند، نه فقط به‌خاطر آنکه برجام مهم است اما از آن رو که جهان نمی‌تواند به ترامپ و یارانش اجازه دهد که نظم جهانی را تخریب کنند. امریکا منزوی شده است، نه ایران.» انتقاد وزیر خارجه از رویکرد تحریمی امریکا در حالی مطرح شد که آغاز دومین دور تحریم‌های هسته‌ای ایران نیمه شب دوشنبه (پنجم نوامبر) کلید خورد. این تحریم‌ها که خرید و فروش نفت ایران، بانک مرکزی، کشتیرانی و بیمه و صنایع انرژی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را شامل می‌شود اگر چه رسماً از دیروز بازگردانده شد اما بنا به گفته مقام‌های ایرانی پیش‌تر و در مردادماه عملیاتی شده بود.


دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا با خروج از برجام در اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرده بود که تحریم‌های سرسختانه علیه ایران را در دوره ۹۰ و ۱۲۰ روزه باز می‌گرداند. دور اول تحریم‌هایی بود که معامله دلار، ریال، طلا و فلزات گرانبها و همچنین صنعت خودرو و فروش هواپیما به ایران را هدف می‌گرفت. تحریم‌های دور دوم هرچند برای هشت کشور معافیت‌هایی قائل شده است اما شرکت‌های طرف معامله ایران را در کشورهای دیگر نیز هدف می‌گیرد. در واکنش به این تحریم‌ها اتحادیه اروپا که پیش‌تر اعلام کرده بود درصدد راه‌اندازی یک کانال مالی ویژه با ایران برای تضمین پرداخت پول نفت صادراتی ایران است، با صدور بیانیه‌ مشترکی بر عزم خود در حفظ توافق هسته‌ای تأکید کرد. اتحادیه اروپا می‌کوشد با ایجاد این کانال جدید، از آزادی فعالان اقتصادی این کشورها جهت دنبال کردن مبادلات مشروع با ایران حفاظت کند و هدف اصلی این کانال ویژه دریافت پول حاصل از صادرات نفت ایران به اروپا و خرید‌های متعارف ایران از کشورهای اروپایی است.
 هشدار پمپئو به شرکای تجاری تهران
تأکید اروپا بر حفظ برجام در حالی است که مقام‌های امریکا روز گذشته با اعلام جزئیات تحریم‌هایی که بازگردانده شد، نسبت به مجازات سخت و دردناک علیه نهادهایی که بعد از بازگشتن تحریم‌ها با ایران تجارت می‌کنند، هشدار دادند. مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا که روز گذشته در نشست خبری مشترک با استفان منوچین، وزیر خزانه داری امریکا حضور یافته بود ضمن دفاع از تصمیم واشنگتن به بازگرداندن نظام تحریم‌ها مدعی شد که «ایران دو انتخاب دارد، به صورت یک بازیگر عادی رفتار کند یا شاهد فروپاشی اقتصادش باشد.» پمپئو در ادامه خواستار توافق جدید با ایران شد و همچنین مدعی شد  تا زمانی که ایران رفتارش را بر اساس 12 خواسته‌ای که او قبلاً مطرح کرده تغییر نداده باشد، فشار امریکا بر ایران پیوسته ادامه خواهد یافت. او هدف نهایی راهبرد دولت امریکا در قبال ایران را کنار گذاشتن «انقلابی‌گری» از سوی این کشور خواند. ساعتی پس از اظهارات وزیر خارجه امریکا جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ هم مدعی شد که امریکا تحریم‌های بیشتری را علیه ایران اعمال می‌کند. بولتون هدف از بازگشت تحریم‌های امریکا را تغییر رفتار این کشور و عدم ساخت موشک‌های بالستیک دانست و مدعی شد: «دولت ترامپ برای مجبور ساختن ایران به رها کردن برنامه ساخت سلاح اتمی و حمایت از تروریسم در خاورمیانه، اعمال فشارهای حداکثری بر تهران را آغاز کرده است.» سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید نیز در گفت‌وگویی ادعا کرد که امریکا تحریم‌هایش را به طریقی اعمال کرده است که بیشترین آسیب را برسانند.
وزیر خارجه امریکا کمی پس از اعلام تحریم های امریکا در پیامی توئیتری که به زبان فارسی منتشر کرد، مدعی شد که دولت امریکا کنار مردم ایران قرار دارد. پمپئو نوشت:« ایالات متحده با ایستادن در کنار مردم ایران با آنها ابراز همبستگی می‌کند.  مردم ایران پس از گذشت تقریباً ۴٠سال بیشترین صدمه را از سوء مدیریت و فساد اقتصادی خورده‌اند. برخلاف آنچه رژیم ایران می‌گوید، تحریم‌های ما شامل فروش غذا، محصولات کشاورزی، دارو، و تجهیزات پزشکی نمی‌شود».
 اتحادیه اروپا: منتظر واکنش به تحریم‌های امریکا باشید
 با بازگشت بخش دوم تحریم‌های امریکا علیه ایران، کشورهای باقی مانده در برجام در واکنش‌هایی جدید بار دیگر از دولت امریکا انتقاد کرده و تأکید کردند که آنها به توافق متعهد می‌مانند. در همین چارچوب به گزارش ایسنا، سخنگوی کمیسیون اروپا اعلام کرد که همه منتظر واکنش اتحادیه اروپا به این تحریم‌ها بمانند. سخنگوی دولت آلمان نیز در پی اعمال تحریم‌های امریکا علیه ایران، گفت که باید امکان قانونی برای رابطه بازرگانی با ایران وجود داشته باشد. بنابر گزارش خبرگزاری رویترز، «اشتفان‌زایبرت» با اشاره به اعمال تحریم‌های امریکا علیه ایران گفت: «آلمان متقاعد شده است که باید امکان رابطه بازرگانی به صورت قانونی با ایران وجود داشته باشد و در حال بررسی این موضوع است که چطور شرکت‌ها را از پیامدهای اعمال مجدد تحریم‌های امریکا در امان نگه دارد.» همچنین یک مقام آگاه در دفتر نخست وزیری انگلیس گفت: «مادامی که ایران به تعهدات خود در برجام پایبند باشد، لندن نیز به این توافق متعهد می‌ماند و تجار انگلیسی را تشویق می‌کند تا از فرصت‌های مالی در ایران استفاده کنند.» در ادامه نورمن لامونت، فرستاده ویژه دولت انگلیس در امور تجاری ایران، ضمن ابراز تأسف از بازگشت تحریم‌های امریکا علیه ایران گفت: «انگلیس و کشورهای اروپایی به دنبال ایجاد ساز و کار ویژه‌ای هستند تا روابط تجاری با ایران را تا حد ممکن ضمانت کنند.» در همین حال نماینده ویژه ولادیمیر پوتین که به تهران سفر کرده، از حمایت کشورش از ایران خبر داده است. الکساندر لاورنتیف گفته است که روسیه حمایت قاطع از جمهوری اسلامی ایران در برابر تحریم‌های غیر قانونی امریکا را اعلام می‌کند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم گفت: «مسکو با همکاری چین و تروئیکای اروپایی تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا از اجرای برجام مطمئن شود.»
 اعتراض ایران به دبیر کل سازمان ملل
نماینده دائم ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد با اشاره به تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه امریکا خواهان اقدام  دسته جمعی سازمان ملل متحد و اعضای جامعه بین‌المللی در مقابله با این تحریم‌ها شد. غلامعلی خوشرو  در این نامه اقدام امریکا را مغایر با مقررات بین‌المللی متعددی دانسته است. در بخشی از این نامه آمده است که «این تحریم‌ها غیرقانونی و مغایر با اصول شناخته شده مصرح در منشور ملل متحد و مورد پذیرش جامعه بین‌المللی نظیر برابری حاکمیت دولت‌ها، عدم مداخله در امورداخلی دولت‌های عضو و آزادی تردد و تجارت بین‌المللی است.» خوشرو این تحریم‌ها و اقدامات بی پروای امریکا را تهدید کشورها و دولت‌های  دیگر در جهت اختلال در روابط اقتصادی ایران  قلمداد کرده و تصریح کرده است «ایالات متحده نه تنها آشکارا در مقابل قطعنامه 2231 شورای امنیت می‌ایســــــــــتد بلکه بی شرمانه به دیگر دولت‌ها فشار وارد می‌کند تا آن قطعنامه را نقض کنند.» نماینده دائم ایران در انتهای نامه خود خواسته است که جامعه بین‌المللی به صورت دستجمعی به این اقدام غیرقانونی و غیر انسانی امریکا پاسخ محکمی بدهند و از حاکمیت قانون و چندجانبه‌گرایی حمایت کنند.
رایزنی تلفنی ظریف با وزرای خارجه انگلیس و نروژ
وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگوهای تلفنی جداگانه با وزیران امور خارجه انگلیس و نروژ درباره آخرین تحولات روابط دوجانبه و برجام، گفت‌وگو و رایزنی کرد. وزیر امور خارجه انگلیس در این گفت‌وگو ضمن تأکید بر پایبندیِ کشورش و سایر اعضای برجام به این توافق، لزوم اتخاذ و اجرای فوری سازوکارهای ویژه اروپا را برای تداوم همکاری‌های اقتصادی با ایران مورد تأکید قرار داد. وزیر امور خارجه نروژ نیز ضمن اعلام حمایت از اجرای برجام‌، بر گسترش همکاری‌های دوجانبه تأکید کرد.