زمين‌گيري ايرلاين‌ها

زنگ خطري براي صنعت گردشگري كشور به صدا درآمده است
تركيه كه دوست و همراه ايران در تمام دوران‌ها بوده، به اين سادگي به ايران پشت كرد و طی چند روز اين اتفاق را اعلام و اجرايي كرده است
آمریکا پس از توقف تعامل‌های اقتصادی خود با ايران بسیاری از بخش‌های اقتصادی ایران را با تحریم روبه‌رو کرد که یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها در این حوزه صنعت حمل و نقل هوایی است. خرداد امسال بود كه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا با انتشار بیانیه‌ای جدید اعلام کرد که چند شرکت هواپیمایی ایرانی را در کنار چند شخص فعال در دور زدن تحریم‌ها تحت تحریم جدید قرار داده است؛ تحریم‌هایی که حالا مشکلات جدیدي را برای ایرلاین‌های ایرانی ایجاد كرده است. البته اگرچه آمریکا نمی‌تواند با تحریم‌های جدید خود توقف فعالیت‌های بین‌المللی ایران را توقع داشته باشد اما رفت‌و‌آمدها را با محدودیت‌هایی جدید مواجه مي‌كند. بعضی از شرکت‌های ایرانی در سال‌های اوج‌گیری تحریم برای سوخت‌گیری یا به زمین نشستن در بعضی از فرودگاه‌های بین‌المللی با محدودیت مواجه شده‌اند و همین امر باعث می‌شد دریافت سوخت برای پرواز بازگشت به ایران نیز برای آن‌ها هزینه‌بر شده یا حتی غیرممکن شود؛ بنابراين احتمال آن وجود داشت که پروازهای این شرکت‌های هواپیمایی با چنين محدودیت‌هایي روبه‌رو شود و حالا اين صحبت‌ها به حقيقت پيوسته است. با اين وجود همان‌طور كه طي هفته گذشته صحبت‌ از تحريم‌هاي جديد براي ايرلاين‌هاي داخلي مطرح مي‌شد، اين اتفاق روزهاي گذشته عملي شد و هواپيماهاي ايراني در فرودگاه تركيه زمين‌گير شدند.
ترکیه اجازه سوختگیری نداد


پنج روز پيش شرکت‌های سوخت‌رسان فرودگاه بین‌المللی استانبول از تحویل سوخت به هواپیما‌های چند شرکت هوایی ایرانی خودداری کردند که این امر به لغو حداقل یک پرواز انجامید. شرکت ترکیه‌ای سوخت‌رسان به ایرلاین‌ها که در فرودگاه‌های این کشور فعالیت می‌کند، از روز نخست نوامبر سال جاری به هواپیماهای ایرانی سوخت‌ نداد و این مساله ابهام‌هایی را در حوزه تداوم برنامه‌های پروازی دو طرف به وجود آورد. آن‌طور که رویترز خبر داده، هواپیما‌های متعلق به چند شرکت هوایی ایرانی نتوانسته‌اند جمعه ۱۱ آبان در فرودگاه بین‌المللی استانبول سوخت‌گیری کنند و به همین دلیل، دست کم یک پرواز لغو شده و دیگر هواپیما‌ها هم برای کاهش وزن و ایجاد امکان رسیدن به مقصد با همان سوخت کم موجود، برخی از مسافران خود را سوار نکرده‌اند. رسانه‌های ترکیه هم گزارش داده‌اند كه خودداری از سوخت‌رسانی به هواپیما‌های ایرانی در فرودگاه آتاتورک استانبول باعث شده است که دست کم پرواز یک هواپیمای مسافربری ایرانی لغو شود. براساس این گزارش چند پرواز هواپیما‌های دیگر به مقصد‌هایی در ایران در ساعت مقرر انجام شده است، اما در عین حال دست کم سه پرواز به تاخیر افتاده است. خبر مشکل سوخت هواپیما‌های ایرانی در ترکیه کمی پس از آن منتشر می‌شود که وزیر انرژی ترکیه اعلام کرد کشورش توانسته معافیت‌هایی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران بگیرد. خبرگزاری دمیرورن ترکیه می‌گوید شرکت انرژی پترول اوفیسی به هواپیما‌های ایرانی سوخت نرسانده است. روزنامه خبر ترک هم گزارش داده که پترول اوفیسی اعلام کرده است که سوخت هواپیما‌های شرکت‌های ایرانی را تامین نخواهد کرد. پترول اوفیسی به شرکت بزرگ ویتول متعلق است که مقر آن در سويیس است. بهزاد عطارد، از مدیران هواپیمایی آتا به خبرگزاری دمیرورن ترکیه گفت که آن‌ها مجبور شدند تعداد مسافران پروازهای‌شان را کاهش دهند؛ چرا که بدون تامین سوخت در هر دو فرودگاه مبدا و مقصد، آن‌ها نمی‌توانند با ظرفیت کامل مسافران را جابه‌جا کنند. آقای عطارد گفت: این وضعیت به شرکت‌ها ضرر خواهد زد.
سوخت‌رسانی در دست پیگیری است
در حالي كه گزارش‌ها از زمين‌‎گير شدن هواپيماهاي ايراني در فرودگاه استانبول خبر مي‌دهند، چند روز پيش سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد: با وجود مشکلاتی که در سوخت‌رسانی به هواپیماهای ایرانی در ترکیه به وجود آمده، پروازهای ایرلاین‌های ایرانی به این کشور متوقف نخواهند شد. به گفته رضا جعفر زاده در طول تمام سال‌های گذشته رابطه هوایی ایران با ترکیه بسیار گسترده بوده و دو طرف همواره بر لزوم تداوم روند پروازهای مشترک تاکید داشته‌اند. در حال حاضر هر یک از ایرلاین‌های دو کشور مجوز ۱۰۰ پرواز هفتگی به آسمان یکدیگر را دارند و این روند ادامه خواهد داشت. او همچنين روز گذشته در گفت‌وگو با برنامه‌اي تلويزيوني اعلام كرد كه سوخت‌گيري پروازها در حال پيگيري است و به زودي اين مساله حل خواهد شد.
وضعيت تحريم‌هاي هوايي
با گذشت40 سال، صنعت حمل و نقل كشور هنوز تحت سیطره آمریکا قرار دارد و در بسیاری از حوزه‌ها با انحصار این کشور روبه‌روست، هنوزبرخي كشورها برای معامله با ایران با محدودیت‌های جدی رو به رو هستند و خروج آمریکا از برجام این مشکلات را گسترده‌تر نیز کرده است. پس از آنکه اعلام شد مجوزهای اوپک برای فروش هواپیما به ایران ظرف چند ماه آینده لغو می‌شوند، این وزارتخانه آمریکایی در بیانیه‌ای جدید فهرستی از چند تحریم را علیه صنعت هوایی ایران اعلام کرده که در این بین نام چهار شرکت هواپیمایی ایرانی به همراه هواپیماهای‌شان به چشم می‌خورد. براساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا 31 هواپیما از ایران تحریم می‌شوند که از این تعداد 12 فروند مربوط به ماهان، 9 فروند مربوط به کاسپین، پنج فروند مربوط به معراج و پنج فروند مربوط به پویاایر است.
ايرلاين‌هاي ايراني پشت درهاي بسته
اصلی‌ترین نگرانی در این حوزه به تهدید وزارت خزانه‌داری آمریکا باز می‌گردد که اعلام کرده خدمات مربوط به فرود و خدمات فرودگاهی به این شرکت‌ها با تحریم‌های جدید آمریکا مواجه خواهد شد و شاید همین مساله باعث شود بسیاری از فرودگاه‌ها در فضای بین‌المللی ترجیح دهند ریسک پذیرش این ایرلاین‌ها در فرودگاه‌های خود را نپذیرند. پیش از این نیز هواپیمایی ماهان با تحریم‌های یک جانبه آمریکا مواجه بود و تعدادی دیگر از ایرلاین‌های ایرانی نیز از سوی این کشور تهدید یا به طور عملی تحریم شده بودند. در اين ميان ایران‌ایر به عنوان شرکت هواپیمایی حامل پرچم ایران در حال حاضر تحریم نیست، اما برای خرید هواپیماهای جدید با محدودیت مواجه خواهد بود. ایران‌ایر قرارداد خرید 200‌فروند هواپیما را پس از برجام نهایی کرده که تاکنون تنها 11 فروند آن تحویل شده و در مدت زمان باقی‌مانده حتی در صورت امکان‌پذیر شدن اجرای قراردادها پیگیری آن بسیار سخت پیش‌بینی می‌شود.
تركيه از تحريم نفتي معاف شده است
هرچند دولت ترامپ تحریم‌های جدید اقتصادی خود علیه ایران را اجرایی کرده اما ترکیه جزو کشورهایی است که از تحریم‌های نفتی معاف خواهد شد. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی روز شنبه با تایید خبر ممانعت شرکت‌های ترکیه‌ای از سوخت‌رسانی به ایرلاین‌های ایرانی از مشکلات به وجود آمده برای این شرکت‌ها در روزهای گذشته سخن گفته بود. بنابراين اكنون وضعيت سوخت‌رساني هواپيماهاي داخلي در فرودگاه‌هاي خارجي ازجمله استانبول با مشكلاتي روبه‌رو است؛ در حالي كه سالانه حدود ۲.۵ میلیون مسافر ایرانی به شهرهای مختلف ترکیه سفر می‌کنند.
تركيه به ما پشت كرد
امیرهاتفی، نایب رییس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و گردشگری استان تهران در خصوص زمين‌گير شدن هواپيماهاي ايراني در فرودگاه استانبول به «قانون» مي‌گويد: زماني كه تحريم‌ها اجرا شد، تركيه كه قرار بود در اين تحريم‌ها دخالتي نداشته باشد، متاسفانه به ما پشت كرد و در حال حاضر بيانيه‌اي تصويب كردند كه سوخت‌رساني به هواپيماهاي ايراني در تركيه صورت نگيرد. اين مشكل به دليل اينكه به يك‌باره به وجود آمده، رسيدگي به آن سيستم حمل و نقل بين المللي كشور را دچار مشكل كرده است؛ بنابراين اين واقعيت دارد كه به دليل اعمال تحريم‌ها (پس از خروج آمريكا از برجام) تركيه به هواپيماهاي داخلي سوخت ارائه نمي‌دهد. در حال حاضر سازمان هواپيمايي كشوري به دنبال راهكاري براي پشت سر گذاشتن اين مشكل است. آن‌ها به دنبال اين هستند كه مسير را جايگزين كنند تا بتوانند سوخت‌گيري كرده يا پروازهاي طولاني مدت را در مسير تركيه به شكلي هماهنگ كنند تا با سوختي كه در ايران مي‌گيرند، بتوانند تا مقصد پرواز كنند. اين اصل موضوع است.
باز هم از اين خبرها مي‌شنويم
او در پاسخ به اين پرسش كه آيا اين موضوع در فرودگاه‌هاي ديگر نيز اتفاق مي‌افتد، گفت: ممكن است از اين گونه خبرها باز هم به گوش ما برسد كه كشورهاي دوست و همراه ايران با همين حكايت به ما پشت كنند و از صحبت‌هاي ترامپ در خصوص تحريم‌ها عليه ايران اطاعت كنند. براي مثال شايد آذربايجان و كشورهاي ديگر هم نپذيرند كه سوخت را در اختيار ايرلاين‌هاي ايراني قرار دهند؛ چراكه اگر با ايران همكاري نكنند، در مقابل تحريم‌هاي آمريكا با مشكل مواجه مي‌شوند. به اين ترتيب، اكنون اين وضعيت يك هشدار براي ايرلاين‌هاي داخلي است.بايد دولتمردان و مسئولان در سازمان‌ هواپيمايي كشوري و ايرلاين‌ها نسبت به زنگ خطري كه با تركيه آغاز شده است، آگاه باشند زيرا گمان مي‌رود كه اين زنگ خطر ادامه دار باشد. تركيه كه دوست و همراه ايران در تمام دوران‌ها بوده به سادگي به ايران پشت كرد و ظرف چند روز اين اتفاق را اعلام و اجرايي كرد. با اين وجود زنگ خطري براي ايرلاين كرير(ايران اير و ماهان) است كه پروازهاي بين‌المللي را انجام مي‌دهد.
زنگ خطري براي صنعت گردشگري
هاتفي در پاسخ به اين پرسش كه معافيت تركيه از تحريم‌هاي نفتي ايران هيچ تاثيري در اين مساله نخواهد داشت،‌ خاطرنشان كرد: معافيت از تحريم‌هاي نفتي از ديگر بندهاي اين تحريم‌هاست. هشت كشور مي‌توانند به ميزان رفع اوليه نيازهاي كشور ما اجازه صدور نفت را بدهند اما اين ربطي به موضوع تحريم‌هاي سيستم حمل و نقل هوايي ندارد. تركيه اعلام كرده‌ است اگر با ايران همراهي كند از سوي آمريكا تحريم خواهد شد. حالا زنگ خطري براي صنعت گردشگري كشور به صدا درآمده است. بايد مسئولان آگاه باشند با وجود اين زنگ خطر و اقداماتي كه بايد صورت گيرد، مديريت درستي انجام شود تا ايرلاين‌ها دچار مشكل نشود. بايد به جز مذاكره راهكارهاي دوم و سوم را در نظر بگيريم. اكنون راهكارها در حد بحث و صحبت است و به نتيجه نرسيده تا رسانه‌اي ‌شود.