تداوم تاثیر تحریم‌های آمریکا بر صنعت گردشگری

گروه گردشگری-پس ازروی کار آمدن ترامپ و خروج آمریکا از برجام، موج ورود گردشگران خارجی به کشور کمرنگ شد و حالا پس از اعمال تحریم‌های تازه، فعالان صنعت گردشگری بیم آن دارند که ورود گردشگران به ایران متوقف شود‌.
در این بین سرمایه‌گذارانی که پس از برجام در حوزه گردشگری سرمایه‌گذاری کرده بودند نیز یکی پس از دیگری در حال انصراف از این پروژه‌ها هستند‌. سرمایه‌گذاران خارجی، از اروپا گرفته تا کشورهای همسایه، که پس از برجام راهی ایران شدند تا هتل و دهکده تفریحی بسازند و سوار بر موجی شوند که با سفر گردشگران خارجی، در گوشه‌ای امن از خاورمیانه ملتهب راه افتاده بود حالا رو به افول است‌.
معاون سرمایه‌گذاری و طرح‌های سازمان میراث فرهنگی اما گفته است پس از اعلام تحریم‌ها هیچ سرمایه‌گذار خارجی گردشگری اعلام برگشت سرمایه نکرده است چون منفعت‌شان را در ادامه مسیر می‌بینند‌.
حسین اربابی معاون سرمایه‌گذاری و طرح‌های سازمان میراث فرهنگی درباره سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در شرایط تحریم آمریکا علیه ایران به مهر گفته است: «به این موضوع تکیه نکرده‌ایم که حتما منتظر سرمایه‌گذار خارجی باشیم اما تلاش می‌کنیم که بسته‌های سرمایه مشترکی را داشته باشیم تا سرمایه‌گذار نیز راغب به انجام کار شود‌. به هر حال سرمایه‌گذار بخشی از پولش را در ایران هزینه کرده است پس برای منافع خودش هم که شده بهتر می‌بیند که سرمایه‌گذاری خود را ادامه دهد‌.


بسیاری از مباحث در حوزه سرمایه‌گذاری‌های خارجی این هست که نه آنها می‌توانند دل بکنند و از ایران بروند و نه ما گذاشته‌ایم آنها به راحتی بروند‌.»
اربابی توضیح می‌دهد: «واقعیت این است که منطقی به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران اکنون با شدت و سرعت بیشتری کار خود را انجام دهند‌. چون کسی نمی‌داند سال آینده قیمت‌ها چطور می‌شود شاید اگر سرمایه‌گذاران پروژه‌های خود را یک سال پیش تمام کرده بودند با قیمت کمتری پروژه‌شان به پایان می‌رسید و اگر امسال کار را تمام کنند باز هم بهتر از سال بعد خواهد بود‌.»
خارجی‌ها صددرصد سرمایه‌گذاری نکرده‌اند
او در ادامه بیان کرد: «بسیاری از سرمایه‌گذاری‌هایی که توسط بخش خصوصی انجام شده، شریک خارجی دارند‌. حالا یا عیان هستند و ما می‌شناسیم و یا نه‌. بسیاری از این سرمایه‌گذاران در ایران کار کرده‌اند و هنوز مشارکت آنها برنگشته است و شریک محسوب می‌شوند مانند سرمایه‌گذاری در هتل‌های فرودگاهی یا آنهایی که در بخش تجهیزات کار کرده‌اند‌. بسیاری از این سرمایه‌گذاران هنوز مشارکت می‌کنند‌. ولی یادم نمی‌آید که خارجی‌ها به صورت صددرصد در بخش گردشگری ایران سرمایه‌گذاری کرده باشند‌.»
اربابی درباره انصراف اسپانیایی‌ها از پروژه گردشگری متل قو نیز گفت: «هنوز نمی‌دانیم که تکلیف‌مان در این حوزه چیست‌. باید ده روز دیگر مشخص شود این بلاتکلیفی مثل این است که ما هنوز هم نمی‌دانیم توتال از ایران رفته یا نه‌.» معاون سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی با بیان اینکه در ۴۰ روز گذشته بیش از هزار میلیارد تومان به هتل‌ها تسهیلات از منابع مختلف مانند منابع داخلی بانک‌ها و یا صندوق توسعه ملی داده‌ایم اعلام کرد: «هم‌اکنون بیش از ۱۹۰۰ پروژه و ۴۰ هزار میلیارد تومان در گردشگری سرمایه‌گذار در حال انجام است‌. این طور نبوده که این پروژه‌ها از قبل بوده باشد برخی به بهره‌برداری می‌رسد و برخی دوباره کار می‌کنند و این سرمایه‌ها در حال گردش است‌. الان در کاروانسرای مادرشاه اصفهان سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیاردی در حال انجام است‌.‌»
اربابی گفت: «در تهران ۵ هتل بزرگ با پیشرفت فیزیکی قابل قبولی در حال انجام است‌. این پروژه‌ها بیش از دو هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری گردشگری را در تهران نشان می‌دهد‌. هیچ کدام از این پروژه‌ها تعطیل نیست بلکه در فصول مختلف به بهره‌برداری می‌رسند‌.‌»
سرمایه‌گذاران خارجی دست به کار شده بودند؟
پیش از این محمدعلی فرخ‌مهر - نایب رییس جامعه هتلداران ایران - در نشستی که با رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری داشت، به این موضوع اشاره کرد که از آن سرمایه‌گذاران خارجی که بعد از برجام گروه‌گروه راهی ایران شده بودند، خبری نیست و هیچ‌کدام برای ساخت هتل در ایران دست به کار نشده‌اند‌.
به گفته او، سرمایه‌گذاران از اتریش، آلمان و چند کشور دیگر آمدند، اما نمی‌خواستند به ایران پولی بیاورند؛ فقط می‌خواستند آموزش بدهند و هتل‌ها را در استانداردسازی کمک کنند‌.
اما علی‌اصغر مونسان - رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری - اوضاع را به گونه‌ای دیگر تشریح کرده و درباره اینکه آیا جریان سرمایه‌گذاری خارجی در گردشگری ایران متوقف شده است؟ به ایسنا گفته بود: جریان سرمایه‌گذاری در گردشگری متوقف نشده اما گردشگری ایران هنوز در گام نخست است؛ هرچند اقدامات خوبی در زمینه هتل‌سازی شده، اما اگر به بخش نرم‌افزار و مارکتینگ وارد شویم و تعداد گردشگران را افزایش دهیم، علی‌القاعده طرح‌های گردشگری هم برای سرمایه‌گذاران توجیه بیشتری پیدا می‌کند‌. هرجا هم که سود و رونق باشد، علاقه‌مندانی برای سرمایه‌گذاری از خارج و داخل پیدا می‌شوند‌.
او ادامه داد: دولت از سرمایه‌گذاری داخلی با ارائه تسهیلات با نرخ سود مناسب حمایت خوبی داشته، اگرچه همکاری و سرعت عملیات بانک‌ها باید بیشتر شود تا جذب بیشتری اتفاق افتاد‌.
معاون رییس‌جمهور در واکنش به اظهارات هتلداران درباره جذب نشدن سرمایه‌های خارجی در گردشگری، بیان کرده بود کسی صحبت از توقف جریان سرمایه‌گذاری نکرده است‌. سرمایه‌گذار خارجی متناسب با همه بخش‌های کشور اقدام می‌کند‌. به هر حال ما گرفتاری‌هایی در حوزه تحریم و تعاملات بانکی داریم که اثرگذار بوده، اما با اقدامات اخیر دولت و تبادلات بانکی که هر روز افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاری خارجی نیز رونق پیدا می‌کند‌.
پیش‌تر علیرضا خائف- عضو کمیسیون گردشگری اتاق تهران- هم با اشاره به حضور نداشتن سرمایه‌گذاران خارجی در بازار گردشگری ایران، گفته بود: برخی سرمایه‌گذاران خارجی از ورود به بازار ایران می‌ترسند، چراکه تضمینی برای ضمانت سرمایه آنها وجود ندارد‌.
در ایران بعد از برجام دو گردهمایی یکی در سطح رییس‌جمهور و دیگری با حضور رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای ابهام‌زدایی در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی برگزار شد که هنوز دستاورد آنها مشخص نشده است‌.
یکی از سرمایه‌گذاران فرانسوی که پس از برجام حضورش را در ایران رسمی کرد نیز پیش‌تر گفته بود؛ به واسطه شریک ایرانی‌اش که پای کار بود، موفق شد در کشور ما اقداماتی انجام دهد، هرچند این سرمایه‌گذار فرانسوی نیز تاکنون برای اجرای پروژه‌هایش در ایران سرمایه مادی به میدان نیاورده، اما برجام امیدهایی را در آنها ایجاد کرده بود که برای ساخت 100 هتل در ایران برنامه‌ریزی کنند که از اجرای آن پروژه هم خبری نیست‌.
از طرفی سرمایه‌گذارانی از آلمان، ترکیه، فرانسه و ایتالیا نیز توافق‌هایی در سطح وزارتخانه با سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران برای ساخت هتل در یک دوره زمانی مشخص داشتند و سرمایه‌گذارانی از کویت و قطر نیز گروه‌های ارزیابی را به بازار ایران راهی کرده بودند که تاکنون از هیچ یک خبری نشده و کلنگی به دست آنها بر زمین کوبیده نشده است‌.