جنگ روانی ایالات متحده برنده ندارد

گروه فناوری- با اینکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا خط و نشان‌های زیادی در رابطه با تحریم‌های ایران کشیده است اما تاکنون هیچ سخنی از تحریم اینترنت کشور به میان نیاورده است. اگر هم مقامات آمریکا به گفته مقامات امنیتی و اطلاعاتی کشورمان قصد داشته باشند جنگ نرم یا سایبری راه‌اندازی کنند بنابراین به ابزاری مانند اینترنت نیاز دارند پس دلیلی ندارد اینترنت ایران را تحریم کنند. بسیاری از کارشناسان معتقدند آمریکا نمی‌تواند اینترنت ایران را تحریم کند. پس چرا مقامات و مسوولان فناوری اطلاعات کشورمان به ترتیب طی مصاحبه‌ها و یادداشت‌های خود اعلام می‌کنند اینترنت ایران در اثر تحریم‌ها قطع نمی‌شود؟ مگر قرار بوده اینترنت ایران قطع شود؟ مگر ترامپ یا وزرایش چنین ادعایی کرده بودند؟ این پرسش‌ها پس از پرداختن پی در پی و تلاش برای اثبات اینکه اینترنت قطع نمی‌شود پررنگ‌تر می‌شوند؟ حتی نگرانی‌هایی ایجاد می‌شود که شاید قرار است اینترنت کشور تضعیف یا قطع شود که مقامات به شدت آن را تکذیب می‌کنند. به هر روی اگر آمریکایی‌ها اینترنت ایران را قطع یا تحریم کنند ضرر می‌کنند چراکه یا آمریکایی‌ها به خاطر امکان فعال کردن مجدد ارتش سایبری «استاکس‌نت» یا به دلیل سود سرشار خود از پایش برخط ما، اینترنت ایران را هیچ‌وقت قطع نمی‌کنند ‌‌یا اینکه بالاخره مجبور می‌شوند اینترنت ایران را قطع ‌کنند ولی با قطع اینترنت ما، در واقع دست خودشان را از حمله و تعدی به حریم ما قطع می‌کنند.
حاکمیت اینترنت یا به‌طور ساده اینکه چه کسی اینترنت را کنترل می‌کند از اوایل سال ۲۰۰۰ از مسیر اجلاس سران جامعه اطلاعاتی(WSIS) به بحث گذاشته شده است و تاکنون نیز ادامه داشته است. اجلاس سران جامعه اطلاعاتی در سال ۲۰۰۳ با حضور روسای جمهور بسیاری از کشورها ازجمله ایران در ژنو سوییس برگزار شد و سپس در ادامه آن در سال ۲۰۰۵ موضوع مدیریت اینترنت و ایجاد ساختاری برای دخالت دادن کشورهای مختلف در نهادهای مدیریتی اینترنت به‌طور جدی به بحث گذاشته شد. بخش‌ مهمی از کشورهای در حال توسعه جهان از مسیر این اجلاس که توسط سازمان ملل برگزار می‌شد از آمریکا و دیگر کشورهای غربی خواستند سهمی از مدیریت اینترنت داشته باشند. آمریکا و دیگر کشورهای غربی همواره با مدل درخواست کشورهای در حال توسعه مخالفت می‌کردند و اعتقاد داشتند ساختار اینترنت دموکراتیک است و نیاز به تغییر ندارد. به جز دولت آمریکا، نهادهای اینترنتی غیر‌انتفاعی که مدیریت بخشی از منابع را برعهده داشته‌اند و همچنین شرکت‌های بزرگی چون گوگل و مایکروسافت نیز با تغییر مدل حاکمیت اینترنتی مخالفت می‌کردند.نتیجه فشار دولت‌های در حال توسعه برای ایجاد مسیری برای حضور در فضای مدیریتی اینترنت که با هدف مصون‌سازی اینترنت از ایجاد اهرم فشاری علیه کشورهای متخاصم با آمریکا صورت می‌گرفت، طی یک دهه به مستقل‌تر شدن این نهادها- از جمله آیکن نهاد مدیریت نام‌ها و‌ آدرس‌های اینترنتی- از دولت آمریکا منجر شد و از سوی دیگر با ایجاد کمیته مشورتی دولتی (GAC) مسیری نیز برای دریافت پیشنهادها و نظرات دیگر دولت‌ها- از جمله ایران، روسیه و...- برای نحوه اداره اینترنت فراهم شد.
احتمال تحریم در لایه خدمات
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز درباره احتمال قطع اینترنت چندی پیش در برنامه حالا خورشید اظهار کرده بود: دسترسی به اینترنت در سطوح جهانی حکمران ندارد یعنی نمی‌توان گفت چه کسی رییس اینترنت است. دولت آمریکا نمی‌تواند مقرراتی را اعلام و دسترسی ایران به اینترنت را قطع کند. اما در لایه‌‌ خدمات این امکان وجود دارد. هم‌اکنون نیز این کار انجام شده و تحریم‌های ظالمانه‌ای برای جوانان صاحب کسب‌وکار وضع شده‌ مانند اپ‌استور و گوگل‌پلی و همچنین بسیاری از سرویس‌های کاربردی گوگل که برای کسب‌وکارهای ما قطع شده است. همچنین سایت‌های ارائه‌‌دهنده‌‌ خدمات به دانشگاه و دانشجویان، ایران را تحریم کرده‌اند.


او افزود: در چند ماه گذشته شاهد تشدید برخی تحریم‌ها بوده‌ایم و در آینده نیز شاید این موضوع تکرار شود. جای هیچ نگرانی بابت قطع اینترنت ایران نبوده زیرا چنین کاری شدنی نیست، اما محدودیت دسترسی به برخی سرویس‌ها جای بحث و بررسی دارد.
قطع اینترنت غیرممکن است
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی قطع اینترنت به دلیل اعمال تحریم‌های آمریکا را از نظر فنی غیرممکن دانست و گفت: در حوزه‌هایی همچون نامه‌های دامنه و بانک‌ها که احتمال ایجاد محدودیت به دلیل تحریم‌ها وجود دارد برنامه‌ریزی‌ها و حتی مانورهایی انجام شده است.
به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، حسین فلاح‌جوشقانی در مورد اعمال تحریم‌های آمریکا در حوزه اینترنت، اظهارکرد: اینترنت یک شبکه گسترده جهانی است و همچون تار عنکبوت در همه دنیا تنیده شده و این‌طور نیست که بتوان آن‌ را از طریق نقطه‌ای قطع کرد.
وی با بیان اینکه از نظر فنی قطعی اینترنت غیرممکن است، افزود: البته به دلیل اعمال تحریم‌ها ممکن است مشکلاتی در دسترسی ایرانیان به برخی سایت‌ها و خدمات ایجاد شود ولی به عنوان کارشناس این حوزه اعلام می‌کنم که قطع اینترنت نخواهیم داشت و مردم نباید از این بابت نگرانی داشته باشند.
معاون وزیر ارتباطات اثر تحریم‌ها را معطوف به حوزه تامین تجهیزات توسعه‌ای اپراتورها و حتی مبادلات مالی با وندورهای خارجی دانست و اظهار کرد: تحریم‌ها باعث می‌شود اپراتورها در تامین تجهیزات توسعه‌ای خود با مشکلاتی مواجه شوند که از این بابت نیز هماهنگی‌ها با بانک مرکزی در مورد اختصاص ارز مورد نیاز اپراتورها برای تامین تجهیزات انجام شده و تاحدود زیادی مشکل برطرف شده است.
فلاح‌جوشقانی با اشاره به برگزاری جلساتی در وزارت ارتباطات با موضوع برنامه‌ریزی برای رفع مشکلات احتمالی ناشی از تحریم‌ها، تصریح کرد: از مدت‌ها پیش این جلسات توسط سازمان فناوری اطلاعات با حضور بخش دولتی و خصوصی درحال انجام است تا آمادگی کاملی در مواجهه با تحریم‌های احتمالی وجود داشته باشیم و حتی در حوزه‌هایی که احتمال ایجاد محدودیت‌هایی وجود دارد همچون نام دامنه‌های ایرانی و بانک‌ها مانورهایی نیز برای آمادگی بیشتر انجام شده است.
تحریم‌ها ربطی به قطع اینترنت ندارند
رییس سازمان فناوری اطلاعات با بیان اینکه هیچ یک از سناریوهای احتمالی تحریم منجر به قطع اینترنت نمی‌شود، گفت: اگر می‌خواهیم شبکه اجتماعی را داخل کشور میزبانی کنیم، معنی ضمنی آن این است که شبکه اجتماعی را تعطیل نکنیم و اگر فردی حرفی نوشت که ما نمی‌پسندیم، به جای فیلتر کردن آن شبکه اجتماعی، آن صفحه یا بخش فیلتر شود نه همه آن.
امیر ناظمی با اشاره به تحریم‌های احتمالی آمریکا در حوزه اینترنت گفت: شبکه اینترنت حکمران خاصی ندارد و یک شبکه عنکبوتی است و تک‌تک بازیگران آن می‌توانند فقط در حیطه توانمندی خود بازی کنند و هیچ‌کس نمی‌تواند برای نقاط اتصال تعیین تکلیف کند و این واقعیت شبکه اینترنت است.
وی با بیان اینکه در مورد تحریم احتمالی اینترنت پنج سناریو وجود دارد که هیچ‌کدام از آنها منجر به قطعی اینترنت ایران در دوره تحریم‌ها نمی‌شود، افزود: نخست ایجاد محدودیت برای میزبانی مالکان سایت‌های ایرانی روی دیتاسنترهای خارجی است تا همچون شرکت‌ها، سایت‌ها نیز تحریم شوند و نتوانند خدمات میزبانی و ‌هاستینگ دریافت کنند که در این حالت اتفاق سنگینی رخ نمی‌دهد، چرا که زمانی برای انتقال میزبانی از کشورهای خارجی به ایران وجود دارد.
معاون وزیر ارتباطات حالت دوم تحریم‌ها را قطع دسترسی کاربران ایرانی به خدمات سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف از یک عرضه‌کننده خارجی دانست و اظهار کرد: از این نوع خدمات می‌توان به ایمیل یا تضمین امنیت و نوع پرداخت اشاره کرد که مجموعه‌ای از خدمات به شمار می‌روند. به عنوان مثال برخی از خدمات گوگل به ایرانیان ارائه نمی‌شود که با وجود جدید نبودن این تحریم‌ها ممکن است دامنه آن تغییر کند و تاثیراتی همچون افزایش هزینه و کاهش کیفیت سرویس را به همراه داشته باشد اما آنچنان جدی نیست که اختلالاتی را به صورت بلندمدت ایجاد کند.
ناظمی با اشاره به تحریم‌های TLD (Top Leve- Domain) مربوط به نام دامنه‌های اینترنتی، تصریح کرد: تحریم نام دامنه‌های اینترنتی نیز چند شکل دارد که نخست شامل دامنه‌ها با پسوندهای عام .COM و .NET است و شکل دیگر شامل پسوند نام کشورها مثل .IR می‌شود که این تحریم نیز برای کاربران داخل ایران اتفاق نمی‌افتد. بلکه دسترسی کاربران خارج ایران به سایتی با پسوند دامنه .IR که میزبانی آن در کشور دیگر باشد، قطع می‌شود که با جابه‌جایی میزبانی به داخل کشور مشکل رفع می‌شود.
رییس سازمان فناوری اطلاعات اختلال در دسترسی به سایت‌های ایرانی یا سایت‌هایی که به ایرانیان خدمات می‌دهد را خشن‌ترین نوع تحریم دانست که کاملا مغایر با انواع حقوق بین‌الملل و حتی حقوق بشر است و گفت: سرورهایی هستند که نام دامنه را با آدرس موجود تطبیق می‌دهد تا آدرس‌دهی به سمت سرور انجام شود که به آنها روت سرورها می‌گوییم که دارای تعداد مشخصی در دنیا هستند. بنابراین اگر بگویند تمام دامنه‌ها از روی آن برداشته شود اختلالاتی ایجاد می‌شود که البته به نظر می‌رسد از نظر فنی امکان‌ناپذیر باشد چون دائما روت سرورها به‌روز می‌شوند و نمی‌توان به صورت دستوری این کار را انجام داد هرچند که راه‌حل‌های فنی نیز برای مقابله با آن وجود داشته باشد که البته همه این تحریم‌ها خلاف قوانین بین‌المللی است و با فرض اینکه آمریکا می‌خواهد کار غیرقانونی و خلاف روند بین‌المللی انجام دهد، به عنوان فرض در نظر گرفته می‌شود.
وی در ادامه به تحریم‌های ممکن در حوزه اینترنت، به ایجاد محدودیت‌ها در تبادلات مالی اشاره کرد و افزود: معمولا داده از دیتاسنترهای ما خارج و در مقابل داده‌هایی از دیتاسنترهای خارجی وارد کشور می‌شود که تراز مثبت و منفی دارند و باید به ازای قسمت بدهکاری هزینه آن پرداخت شود که تحریم‌های مالی اجازه پرداخت هزینه را نمی‌دهد که در این صورت نیز معمولا مشکل جدی به وجود نمی‌آید بلکه می‌توان از طریق ارائه خدمات دیگر تراز خود را منفی و مثبت کنید.ناظمی با بیان اینکه اگر چنین اتفاق‌هایی بیفتد در مجموع منجر به قطعی اینترنت نمی‌شود، بیان کرد: این سناریوها نیز منجر به اختلالات کوتاه‌مدت و چندروزه‌ای می‌شود که به سادگی نیز قابل رفع خواهد بود.
معاون وزیر ارتباطات، در تشریح راه‌حل کاهش تاثیرپذیری از تصمیمات دیگران که تحریم نمونه‌ای از آن است، گفت: معنی آن این است که باید خیلی خیلی به دنیا وصل باشیم و اگر امروز تعداد زیادی دیتاسنتر در داخل داشتیم و تعداد زیادی از سایت‌های دنیا را میزبانی می‌کردیم و تعداد زیادی از ارائه‌دهندگان خدمات ترجیح می‌دادند که در ایران میزبانی شوند، حتی شاهد این اختلالات جزئی هم نبودیم. به عبارتی هرقدر جهانی‌تر شویم امکان تاثیرپذیری ما کمتر است و تنها راه مقابله اصلی و بلندمدت تاثیرپذیری این است که در دنیا بتوانیم نقش بزرگی را ایفا کنیم.
این مقام مسوول با اشاره به علت جهانی نشدن ایران در حوزه اینترنت و فناوری اطلاعات اظهار کرد: نگرانی‌هایی در کشور وجود دارد که ناشی از کم‌دانشی بعضی از بازیگران یا مشاوران آنهاست چراکه زمانی فکر می‌کردیم راه اصلی برای استقلال، به صفر رساندن رابطه خود با دیگران است و برای استقلال باید واردات به صفر برسد و با صفر شدن واردات، مستقل‌تر هستیم.
رییس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه مستقل‌ترین کشورهای دنیا آنهایی هستند که واردات آنها زیاد اما دارای صادرات بیشتری هستند، گفت: زمانی استقلال ما حفظ می‌شود که با وجود واردات زیاد، صادرات بیش از واردات باشد. در واقع آلمان باوجود ۱۵۰۰ هزار میلیارد دلار صادرات دارای ۱۲۰۰ هزار میلیارد دلار واردات است.