امضای تفاهمنامه‌های نمایشی برای توسعه بافت فرسوده

گروه مسکن- شرکت بازآفرینی شهری به تازگی ادعا کرده است که با ایجاد هماهنگی بین دولت و شهرداری برای تسهیل فعالیت بخش خصوصی به منظور نوسازی و بهسازی بافت‌های ناکارآمد هفت پروژه کلید خورده است‌. این شرکت انتظار دارد با برداشته شدن چهار مانع از پیش پای توسعه‌گران، بازآفرینی شهری سرعت بیشتری به خود بگیرد‌. با این وجود از زمان آغاز این طرح و اضافه شدن اکبر ترکان به عنوان مشاور رییس‌جمهور در امور بافت فرسوده عملا هیچ یک از وعده‌های دولت در مورد بافت فرسوده عملی نشده است‌.
به تازگی یک تفاهمنامه همکاری مشترک بین شرکت بازآفرینی شهری، شهرداری و بخش خصوصی به منظور اجرای برنامه ملی بازآفرینی امضا شده است‌. این تفاهم سه‌جانبه بین شهرداری تهران به عنوان مالک زمین و ارائه‌دهنده بخشی از تسهیلات و مشوق‌ها، گروه سرمایه‌گذاری مسکن به عنوان توسعه‌گر و شرکت بازآفرینی شهری ایران به عنوان نماینده دولت و تامین‌کننده بخشی از تسهیلات و مشوق‌هایی که در آیین‌نامه اجرایی پیش‌بینی شده منعقد شد‌. با انعقاد تفاهمنامه مذکور، زمینه آغاز عملیات اجرایی در این پروژه‌ها و همچنین حضور و مشارکت سایر توسعه‌گران فراهم شود‌. با وجود نمایش همکاری میان شهرداری و وزارت راه، هیچ یک از دستگاه‌های دولتی و همچنین توسعه‌گران خصوصی حاضر به همکاری در این طرح نشده‌اند و اقدامات شهرداری و وزارت راه‌وشهرسازی تنها به دلیل رفع تکلیف آنها از مسوولیت بوده است‌. اقدامات نمایشی وزارت راه‌وشهرسازی و شهرداری تا جایی پیش رفته که یک شرکت دولتی وابسته به بانک مسکن به عنوان توسعه‌گر بخش خصوصی وارد این طرح شده است اما باز هم جذابیتی برای توسعه‌گران واقعی ایجاد نشده است‌.
دهن‌کجی دستگاه‌های دولتی به دستور روحانی
پروژه احیای بافت فرسوده در شرایطی پیش می‌رود که دستگاه‌های دولتی دستور رییس‌جمهور برای واگذاری اراضی خود را به دیوار زده‌اند و توجهی به آن نمی‌کنند‌. این موضوع حتی باعث اعتراض مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران هم شده است‌. عشایری به تازگی گفته است دستگاه‌های دولتی به آسانی املاک خود را در اختیار طرح بازآفرینی شهری قرار نمی‌دهند‌.


هوشنگ عشایری با بیان اینکه تمامی اراضی دولتی طبق ماده 6 قانون ساماندهی و عرضه تولید مسکن واگذار می‌شود، گفت: ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی در صورت داشتن اراضی بدون مستحدثات موظف هستند که اراضی خود را در اختیار برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار قرار دهند‌. عشایری گفت: گرفتن ملک از دستگاه‌ها به آسانی انجام نمی‌شود اما چون رییس‌جمهور در این زمینه تاکید کرده، این موضوع اجرا می‌شود‌. با گذشت دو ماه از دستور روحانی اما هیچ یک از دستگاه‌های دولتی هنوز حاضر به واگذاری اراضی نشده‌اند‌. معاون وزیر راه‌وشهرسازی مردادماه امسال گفته بود:‌ رییس‌جمهوری تا پایان شهریور به وزارتخانه‌ها فرصت داده‌ تا اراضی خود را در اختیار شرکت ملی بازآفرینی شهری ایران قرار دهند‌.
کسری ۴ هزار میلیارد تومانی پروژه
عشایری با تاکید بر اینکه توسعه فضاهای عمومی شهری یکی از محورهای اصلی برنامه بازآفرینی است، اظهار کرد: توسعه خدمات روبنایی و زیربنایی از دیگر برنامه‌های بازآفرینی شهری است‌. دولت در این زمینه در حد بضاعت خود کمک‌های لازم را ارائه کرده و کسری ۴۰۰۰ میلیارد تومانی تامین شده است و با این مبلغ خدمات روبنایی و زیربنایی ارائه می‌شود‌.
عشایری با بیان اینکه نقش دولت در این زمینه حمایتگری است، گفت: منابع اولیه احیا شده و ایجاد مشوق‌ها باقی مانده که اصلی‌ترین بازیگر این موضوع شهرداری‌ها هستند‌. تمام تخفیف‌ها و تشویق‌هایی که مشمول حال مناطق محروم کشور می‌شوند، شامل بازآفرینی شهری نیز می‌شود. در همین راستا تخفیف‌ها و تسهیلات ویژه‌ای به سرمایه‌گذاران در این زمینه تعلق می‌گیرد‌.
وی با اشاره به اینکه بازآفرینی شهری یک برنامه اجتماعی با پیوست کالبدی است، افزود: امیدواریم بتوانیم در راستای تولید یکصد هزار واحد مسکونی گام برداریم‌. سازمان نوسازی بافت فرسوده امروزه با ایجاد تسهیلگری‌های لازم، خواسته‌ها و کمبودهای محلات را تامین می‌کند‌.
چالش‌های بخش خصوصی
طبق آمار ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده و نابسامان شهری وجود دارد‌. ۱۹ بهمن ماه سال گذشته برنامه ملی بازآفرینی شهری با حضور رییس‌جمهوری آغاز شد‌. با وجودی که نوسازی و بهسازی بافت‌های ناکارآمد به عنوان سیاست غالب دولت‌های یازدهم و دوازدهم در بخش مسکن عنوان می‌شود، زمینه برای فعالیت بخش خصوصی چندان مهیا نیست‌. مشخص نبودن مکانیسم مشوق‌های مالیاتی، خودداری دستگاه‌های دولتی از واگذاری زمین و ایجاد شرط و شروط از سوی بانک‌ها برای ارائه تسهیلات شش درصد به سازندگان از جمله این موانع است‌. مردادماه امسال، عشایری از خودداری دستگاه‌های دولتی در واگذاری زمین به پروژه‌های بازآفرینی شهری انتقاد کرد و گفت: با وجود تاکید رییس‌جمهوری در ضرورت واگذاری هرچه سریع‌تر اراضی دولتی بلااستفاده به وزارت راه‌وشهرسازی، هنوز یک متر مربع از این اراضی به شرکت بازآفرینی معرفی نشده است‌. بر این اساس تاکنون بخش خصوصی تمایل چندانی برای ورود به این بافت‌ها از خود نشان نداده است‌. بر مبنای تفاهمنامه جدید هفت پروژه با ظرفیت ساخت ۳۰۰۰ واحد مسکونی در عرصه ۱۰۰ هزار مترمربعی پیش‌بینی شده و قرار است برای هر یک از پروژه‌ها قرارداد مشارکت به صورت جداگانه تدوین و آماده شود‌. در قالب پروژه‌های پیش‌بینی‌شده مالک اراضی شهرداری تهران است و شرکت گروه سرمایه‌گذاری مسکن به عنوان توسعه‌گر نقش دارد‌.