«همدلی» تحلیل گفتمان رئیس جمهور و حل مشکلات کشور در حوزه سیاسی را در گفت‌وگو با «عبدالله ناصری» بررسی کرد

طلوع دیپلماسی، غروب مشکلات
رئیس جمهور: اگر طرف مقابل به عهد و پیمانش ارزش قایل باشد حرف زدن مشکلی ندارد
عبدالله ناصری: اقتصاد جهان مانند ایران دولتی نیست
ایسنا| رئیس جمهور حسن روحانی روز دوشنبه در دیدار معاونین و مدیران وزارت امور اقتصادی و دارایی از حضور گسترده و شکوهمند مردم ایران اسلامی در راهپیمایی 13 آبان قدردانی کرد و گفت: مردم با حضور گسترده و شکوهمند خود در این راهپیمایی و اعلام آمادگی برای وحدت ، انسجام ، مقاومت و ایستادگی در برابر دشمنان،  بر توطئه‌های جدید آمریکا خط بطلان کشیدند.


رییس جمهور یادآور شد: امروز کاری که آمریکایی‌ها انجام می‌دهند، صرفاً فشار به مردم است،فشار به هیچ جای دیگر نیست. به مردم و به ملت‌های دیگر و به شرکت‌های دیگر و به دولت‌های دیگر است، امروز تنها ما از سیاست‌های آمریکا عصبانی‌ نیستیم حتی شرکت‌ها و دولت‌های اروپایی‌ هم از سیاست‌های آمریکا عصبانی هستند.
روحانی افزود: فکر نمی‌کنم در تاریخ آمریکا کسانی به کاخ سفید آمده باشند که تا این حد، ضدقانون و معاهدات بین‌المللی باشند. من به یاد ندارم. همه آنها تخلفات قانونی داشتند ولی اینها سرآمد تخلفات هستند. ندیدم در کاخ سفید گروهی روی کار بیایند مثل این دوره نژادپرست باشند.
 روحانی گفت: این ما نیستیم که دلمان می‌خواهد این دوره حکومت آمریکا خیلی کوتاه و کوتاه‌تر شود، متحدین اروپایی خودشان در جلسات به خود من می گویند که یکی از آرزوهایشان این است. بعد از آن مرتب برای ما پیغام می‌دهند که بیایید با هم مذاکره کنیم. مذاکره برای چه چیزی انجام دهیم. شما اول آن مذاکره‌ای که انجام دادیم و به نتیجه رسیدیم، به آن احترام بگذارید تا زمینه برای مذاکره بعدی درست شود. در همین ایامی که نیویورک بودم، رهبران 4 کشور بزرگ، واسطه شده بودند که با رئیس جمهور فعلی آمریکا ملاقات کنم در حالیکه این موضوع نیاز به واسطه و اینقدر پیغام ندارد، به تعهدات عمل کنید ، با هم صحبت می‌کنیم.
رییس جمهور اضافه کرد: ما برای حرف زدن مشکل نداریم به شرط اینکه طرف ما، طرفی باشد برای حرف، قول و عهد خودش ارزش قایل باشد. اگر طرف مقابل به عهد و به پیمانش ارزش قایل باشد حرف زدن مشکلی ندارد. آدم می‌تواند بنشیند حرف بزند و به نتیجه برسد.
رئیس جمهور افزود: این کار ساده نیست که آمریکا روی حرفی بایستد و کل اتحادیه اروپا با آن نباشد، این یعنی پیروزی دیپلماسی و پیروزی سیاست خارجی. بعضی‌ها فکر می‌کنند در برجام که مذاکره کردیم و به نتیجه رسیدیم این موفقیت بزرگی بود که آمریکایی‌ها این موفقیت را از بین بردند نه اینگونه نیست. این تفسیر اشتباه است.
وی ادامه داد: شما در سازمان ملل دیدید که استقبال افکار عمومی دنیا از سخنان مسئولین ایرانی چه مقدار و از مسئولین کاخ سفید چه مقدار بود. شما دیدید جلسه شورای امنیتی که تشکیل داده بودند تا آخرین میخ را بر تابوت برجام بزنند، چگونه به جمع بزرگ حامیان برجام تبدیل شد. درست نقطه مقابل. پس ما از لحاظ سیاسی موفق و پیروز هستیم.
رئیس جمهوری گفت: رسانه‌های ما و صدا و سیمای ما باید این موفقیت را با صدای رسا، بیان کنند و همه مردم باید بدانند که نمایندگان و دیپلمات‌های آنها، چقدر فعالیت کردند و موفق بودند.
 روحانی با بیان اینکه طبق قطعنامه 2231 تمام کشورهای دنیا موظفند امروز روبروی آمریکا بایستند، گفت: شما چه زمانی در تاریخ ایران سراغ دارید که ایران یک طرف باشد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، سازمان ملل، معاهدات بین‌المللی، اتحادیه اروپا، آسیا و آفریقا کنار ایران باشد.
وی افزود: اینکه به جز سه چهار کشور، تمام دنیا کنار ایران باشد و آمریکا خودش تنها مانده باشد در تاریخ یک نمونه‌اش را پیدا کنید. این موفقیت بزرگ ملت ایران است این موفقیت را نباید فراموش کنیم. ما موفق شدیم، ملت ما، ملت‌های منطقه موفق شدند که آمریکا قدم به قدم از اهداف اعلام شده قبلی‌اش عقب‌نشینی کند.
 روحانی با طرح این سوال که آمریکایی ها کجا موفق بودند، گفت: در کدام پروژه موفق بودند. همین جنگ تجاری که در دنیا به راه انداختند، در ماه های آینده شما می‌بینید  که به ضرر چه کسی خواهد بود. ممکن است کوتاه مدت، یک منافعی داشته باشند اما در بلند مدت به ضرر خود آمریکا خواهد بود.
رئیس جمهور خاطر نشان کرد: آمریکا در این مسیری که علیه ملت ایران انتخاب کرده، حتماً ناموفق خواهد بود. آمریکا دو هدف بیشتر ندارد، می‌خواهد ایران را تضعیف و ملت ایران را ناامید کند و به هیچ‌کدامش نمی‌رسد، نه ملت ایران، ناامید و خسته می‌شود و نه ایران شکسته می‌شود و تضعیف می‌شود؛ ایران به قدرتمندی خودش ادامه می‌دهد و ملت ایران هم امیدوارانه راه خودش را ادامه می‌دهد. البته یک شرط دارد و آن توجه و عمل به تاکید امام راحل(ره) بر وحدت کلمه است.
 روحانی با طرح این سوال که آمریکا چه زمانی تصمیم گرفت از برجام خارج شود، افزود: پارسال بعد از ناآرامی های اوایل دی ماه بود که آمریکا درباره برجام تصمیم گرفت. البته آنها فیلم بعضی اعتراضات اوایل دی را دیدند، اما فیلم راهپیمایی های بعدی مردم که همه مسائل قبل را شست و برد را ندیدند. از آن زمان، این نشان می‌دهد، وحدت و اتحاد داخلی می‌تواند روی اراده کاخ سفید اثر بگذارد.
رئیس جمهور اظهار داشت: این مرگ بر آمریکایی که می‌آییم در خیابان‌ها می‌گوییم و عملی‌اش می‌کنیم، صرفا با گفتن حل نمی‌شود. عمل آن این است که به آمریکا فشار بیاوریم و آمریکا از ما بهراسد و جرات نکند، توطئه‌هایش را ادامه دهد. تمام امید آمریکا در این تحریم، این است که اینقدر فشار بیاورد تا مردم ناامید شوند. ناامید بریزند در خیابان و بگویند آقا استقلال و آزادی و آقایی را که گفته بودیم، نخواستیم. برمی‌گردیم به 40 سال پیش؛ اما این اشتباه آمریکا است.  روحانی ادامه داد: مگر امکان‌پذیر است یک ملت بزرگی مثل ایران که در انتخابات گفت به عقب برنمی‌گردیم حالا بازگشت کند آن هم به انقلاب و 40 سال پیش. آن 4 سال را مردم زیر بار نرفتند که به عقب برگردند.
 روحانی با تاکید بر اینکه دعواهای جناحی و حزبی باید کنار صندوق آراء ، خاتمه یابد اظهار داشت: تا اول صندوق رقابت و دعواست ولی نتیجه صندوق باید تمام کننده و فصل‌الخطاب باشد و آراء صندوق که شمرده شد، باید با هم برادر و متحد شویم و در کنار هم قرار بگیریم.
   روحانی افزود: آیا مردم می‌دانند که 3 بار در مصاف حقوقی بین‌المللی، حقوقدانان و سیاسیون ما در برابر ابرقدرتی مثل آمریکا که بهترین وکلا را به کار گرفته بود موفق و پیروز شدند. اینکه در یک دعوای 5 میلیارد و 900 میلیونی در ایتالیا پیروز شدیم و در یک دعوای صلاحیت نسبت به موضوع برجام در لاهه پیروز شدیم و همچنین در گرفتن حکم موقت علیه آمریکا ما برنده شدیم.
رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: رئیس دادگاه بین المللی چند روز پیش در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که آمریکا محکوم است و تحریم‌ هایش علیه ایران غلط و برخلاف مقررات بین‌المللی است اما این پیروزی ما را چه کسی می‌داند؟
رئیس جمهور افزود: آمریکایی‌ها می‌گویند ایران تحریم را دور می‌زند؛ بله ما اعلام می‌کنیم که تحریم غیرقانونی، ظالمانه شما را با افتخار تمام دور می‌زنیم چرا که تحریم شما ظالمانه، غلط و برخلاف مقررات بین‌المللی است.
دکتر عبدالله ناصری استاد دانشگاه و مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی در دوران اصلاحات در همین خصوص با همدلی گفت‌وگو کرد که در ادامه می‌خوانید:
آقای روحانی دیروز در سخنانش در وزارت اقتصاد و دارایی بیشتر مشکلات را به مسائل اقتصادی پیوند داد و در حوزه سیاسی بیشتر به پیروزی‌های حقوقی در لاهه تاکید داشت.آیا مشکلات امروز کشور اقتصادی است یا باید در حوزه سیاسی به دنبال آنها گشت؟
البته پیروزی در لاهه دستاورد بزرگی بود و دولت در این مورد بسیار خوب عمل کرد.
اما در پاسخ شما باید گفت تردید نباید کرد در کشورهایی که توسعه در آنها قوام نیافته به‌طور حتم نمی‌شود مسائل را در بعد سیاسی بررسی نکرد. برای همین در مناسبات بین‌المللی نیز این قوام باید دیده شود. بنابراین کشورها باید به منافع ملی و بین‌المللی خود به مفهوم واقعی کلمه توجه داشته باشند و بدون توجه به توسعه سیاسی و همچنین ایجاد امنیت سیاسی به‌طور حتم نمی‌توان شاهد روابط اقتصادی با کشورهای دیگر بود.
بر همین مبنا آمارها هم نشان می‌دهد در 2ـ۳ سال اخیر شاهد خروج سرمایه سرمایه‌گذاران داخلی بودیم و این اتفاق خوبی نیست اگر چه به‌صورت مصنوعی دستاوردی داشته‌ایم. تا رفتار سیاست‌مدارانه در مدیریت خود تبیین نکنیم به هیچ وجه نمی‌توانیم در دنیای امروز به اهداف خود برسیم.برای مثال در قتل «جمال خاشقجی»، هیات حاکمه عربستان گمان نمی‌کرد که این موج منفی از ناحیه دوستان آنها نیز علیه‌شان شکل بگیرد چون پدیده حقوق بشر در دنیای امروز از جایگاه ویژه برخوردار است.
برای برون رفت از وضعیت فعلی، تنها نزدیکی به اروپا کافی است؟
بخش قابل توجهی از نزدیکی اروپا به دلیل رفتار حقارت آمیز ترامپ با آنها است، با این همه آنان نیز به روابط خود با دیگر کشورها تنها در چارچوب منافع ملی خود عمل می‌کنند.
برای مثال ما پس از انقلاب روابط بسیار خوبی با دولت اتحاد جماهیر شوروی بر قرار کردیم و پس از فروپاشی شوروی این روابط با روسیه بهتر شد و خصوصا در سال‌های اخیر به اوج رسید تا جایی که پایگاه‌های خود را در اختیار آنان قرار دادیم، اما همین روسیه پس از شروع تحریم‌ها، تاثیرپذیری خود از آن را نشان داد و مناسبات اقتصادی خود را محدود کرد و با صدای بلند گفت کاهش نفت ایران در بازارهای جهانی را تامین می‌کند یا چین که با ایران مناسبات اقتصادی گسترده داشته امروز اعلام می‌کند که ضمانتی به ایران بابت تحریم‌ها نمی‌دهد.
یکی از دلایل این مشکلات این است که شاید دولتمردان ما گمان می‌کنند که اقتصاد سایر کشورها مانند اقتصاد ایران، دولتی است. حتی در روابط با کشورهای بلوک شرق هم اقتصاد دیگر دولتی نیست و این خیالی واهی است که گمان کنیم با دو شقه کردن روابط جهانی می‌توانیم از تکه دیگر به نفع خود استفاده کنیم که اگر هم چنین باشد، مقطعی است. اگر مناسبات پولی و برنامه‌هایی مانند CFT و FATF را اجرایی نکنیم شرایط بدتری پیدا می‌کنیم برای همین نمی‌توان در دراز مدت به اروپایی‌ها دل بست چوت اقتصاد آنان در بخش خصوصی و اقتصاد ما در بخش دولتی تعریف می‌شود.
روابط ما در سطح منطقه و حل مشکلات با سعودی‌ها تا چه اندازه می‌تواند مفید باشد؟
در این خصوص جمله‌ای از استاد خود مرحوم جناب «سیدجعفر شهیدی» نقل می‌کنم که گفت، در جهان اهل سنت عربستان و در جهان تشیع ایران، از کشورهای تاثیرگذارند و سود در این است که این دو کشور در کنار هم باشند در غیر این‌صورت به یکدیگر ضربه می‌زنند و این ضربه به دیگران هم وارد می‌شود و در این بین تنها صهیونیست‌ها سود می‌برند. اصل کلان حاکمیت باید این باشد که مانند دوران اصلاحات روابطی سالم با این کشور برقرار شود و با توجه به تضعیف جایگاه «بن‌سلمان» که دیدگاهی ضد ایرانی دارد بهترین فرصت فراهم شده تا این روابط ترمیم شود. بی تردید ایران یکی از قدرت‌های منطقه است اما همسایه‌ها به دلایل سیاسی اقتصادی و معنوی با عربستان اگر مجبور به انتخاب شوند به احتمال زیاد عربستان را ترجیح خواهند داد.
ناصری در پایان گفت: آقای روحانی دیروز انتقادی هم به صدا و سیما کرد. البته این سازمان از سال 92 در مقابل دولت ظاهر شده اما در دوران اصلاحات این وضع بدتر بود چون علی لاریجانی تشکیلاتی‌تر عمل می‌کرد با این همه دولت اصلاحات بار اطلاع رسانی را خودش بر دوش کشید. برای همین روحانی نباید به صدا و سیما دل ببندد چون با ریزش مخاطبی که پیدا کرده مشکل زیادی از دولت را نمی‌تواند حل کند برای همین دولت باید ساختار اطلاع رسانی خود را بهتر کند و با رسانه‌های مکتوب و غیر مکتوب نزدیکی بیشتری داشته باشد. دولت باید در فضای عمومی و مجازی و در بعد اطلاع رسانی تغییر به وجود آورد تا بتواند دستاوردهایش را به آگاهی مردم برساند.