چرا غرب برای توقف جنگ به تکاپو افتاده است؟

وزرای خارجه و دفاع آمریکا در اظهاراتی که نشانگر چرخشی ویژه در موضع‌گیری این کشور در قبال جنگ یمن است، اعلام کردند آمریکا از ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان سعودی می‌خواهد تا حملات هوایی خود را به تمامی مناطق مسکونی در یمن متوقف کند.
مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد آمریکا خواهان توقف فوری حملات هوایی و آغاز مذاکرات در ماه آینده میلادی بین طرف‌های درگیر است. وی این اظهارات را در شرایطی بیان کرد که این جنگ در سایه عملیات نظامی ائتلاف متجاوز سعودی – اماراتی و حمایتهای تسلیحاتی و سیاسی امریکا موجب فاجعه انسانی عظیمی شده که هر روز بر رنج مردم یمن افزوده است. آمریکا درحالی توقف جنگ یمن را خواستار شده که از ابتدا با نشان دادن چراغ سبز و حمایت از ائتلاف خود خوانده عربی به سرکردگی عربستان سبب جنگی خانمان نسوز و کشتار و قتل عام هزاران بی‌پناه و آواره شدن میلیون‌ها یمنی گردید.
آمریکا و همپیمانان غربی و عربی‌اش در این مدت به امید پیروزی زود هنگام عربستان بر یمن و تصرف این کشور توسط متحد منطقه‌ای خود، از هیچ کوششی در حمایت از آل‌سعود دریغ نکردند.اما ملت یمن در طول بیش از سه سال و نیم جنگ، با مقاومت در برابر متجاوزان و دفاع از کشور خود آنها را به زانو در آورده و از خیال پردازی برای شکست این کشور مایوس کرد و تجاوزگران را به فکر خروج از باتلاق خود ساخته شان انداخت.
اکنون در پی سال‌ها جنگ افروزی و حمله ائتلاف عربی به یمن، مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا خواستار پایان یافتن منازعه در یمن شده است.وی تاکید می‌کند: باید مذاکرات ریشه‌ای با فرستاده سازمان ملل به یمن به منظور اجرای تدابیر مربوط به اعتمادسازی برای حل مشکلات اصلی و علل درگیری و عاری سازی مرز‌ها از سلاح در نوامبر2018 (اذر) در "کشور سومی" آغاز شود.


این اظهارات پامپئو کمی بعد از اظهارات مشابه جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا در جلسه‌ای در آکادمی صلح آمریکا در واشنگتن مطرح شد.ماتیس در این جلسه تصریح کرد: تمامی طرف‌های درگیر در جنگ یمن باید طی 30 روز آینده پای میز مذاکره بنشینند.وی افزود: این مذاکرات باید براساس توقف درگیری‌ها و عقب‌نشینی حوثی‌ها از مرز‌ها و توقف حملات هوایی در اشاره به حملات ائتلاف سعودی باشد.وی درباره ارتباط این درخواست با قتل جمال قاشقچی روزنامه‌نگار منتقد سعودی گفت، این دو ارتباطی به هم ندارند و دو موضوع مجزا هستند.
روزنامه واشنگتن تایمز به نقل از مارتین اندیک، معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک گفت: فرصت درحال حاضر دست داده تا به سعودی‌ها گفته شود نمی‌توانند این وضعیت را در یمن ادامه دهند.
اما واقعیت چیست و چرا در این موقعیت ایجاد شده در پس بحران قتل قاشقچی،سخن از توقف جنگ یمن به میان آورده می‌شود؟ آیا این به معنای شکست عربستان و همپیمانان غربی و عربی‌اش در جنگی که یکماهه قصد داشتند ملت یمن را به تسلیم وادار کنند،نیست؟ آیا این ژست امریکا و التیماتوم واشنگتن برای خاتمه دادن به جنگ یمن به این معنا نیست که آنها خود آغازگر جنگ بوده و اکنون که در رسیدن به اهداف شان در یمن ناکام مانده اند، با تحکم به نوکرانشان در ریاض،حکم به توقف آن صادر می‌کنند؟!
بازی آمریکا برای خلاصی عربستان از باتلاق یمن
آنچه مسلم است اینکه اکنون دیگرمشخص شده اقدامات نظامی آمریکا در یمن از طریق ائتلاف متجاوز نظامی تحت فرماندهی عربستان به شکست انجامیده و لذا این کشور در تلاش است تا از طریق سیاسی و گفتگوهای آینده به اهداف مورد نظر خود در یمن (خلع سلاح انصار‌الله و طرح تجزیه یمن) برسد.
درباره علل تلاش غربی‌ها و در صدر آنها آمریکا برای حل و فصل سیاسی اوضاع یمن و برقراری آتش بس در این کشور بعد ازجنایت سعودی‌ها در قتل جمال قاشقچی روزنامه نگار منتقد رژیم سعودی باید گفت اذعان سران سعودی به دست داشتن در جنایت قتل قاشقچی و افزایش خشم جهانی در قبال آن باعث تنگنای شدیدی برای رژیم عربستان شد و موضع این رژیم در سطح داخلی و خارجی را تضعیف کرد و سران سعودی را از موضع هجومی به لاک دفاعی برد تا آنها به دنبال هر راه و وسیله‌ای برای گذر از این بحران با هر هزینه مالی یا سیاسی باشند.
به ناگاه، مردم فراموش شده یمن به تیتر اصلی خبرها و اظهار نظرها بازگشت و صداها برای توقف فوری جنگ و دعوت برای مذاکره با مشارکت طرف‌های ذیربط برای دستیابی به یک راه حل سیاسی دائم بلند شد. جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا خواهان آتش بس در طول 30 روز شد. مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا نیز با همین رویکرد، از ائتلاف تحت فرماندهی سعودی خواست تا همه حملات هوایی خود به مناطق مسکونی را فوری متوقف کند.
مارتین گریفیت فرستاده سازمان ملل در یمن نیز بر تداوم پایبندی خود برای گردهم آوردن همه طرف‌های یمنی بر سر میز مذاکرات در طول یک ماه تاکید کرد، فلورنس بارلی وزیر دفاع فرانسه نیز گفت که زمان توقف جنگ در یمن فرا رسیده است. او بحران انسانی و تداوم آن در یمن را بار دیگر محکوم کرد. ترزا می‌نخست وزیر انگلیس نیز گفت که در تماس با آمریکا برای پیشبرد یک راه حل سیاسی دائم است.
مارک لوکوک دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد نیز تاکید کرد که 14 میلیون یمنی در آستانه قحطی قرار دارند و شمار مرگ و میر بر اثر سوء تغذیه یا نبود غذا در بین کودکان - به ویژه در سایه نبود تقریبا کامل نظارت بهداشتی و مقابله با بیماری‌های واگیردار و در صدر آن وبا- درحال افزایش است.
همه این دولت‌های غربی و به طور مشخص آمریکا، فرانسه و انگلیس همان‌هایی هستند که از حامیان اصلی این جنگ و تامین‌کننده تسلیحاتی ائتلاف سعودی به شمار می‌روند. این دولت‌ها با نادیده گرفتن اصول و ارزش‌های حقوق بشر، قراردادهای تسلیحاتی با ریاض بستند که میلیاردها دلار برای آنها درآمد داشت. اما آنچه باعث شد که این دولت‌های حامی ریاض از این مواضع شرم آور خود عقب نشینی کنند، طولانی شدن جنگ و نزدیک شدن آن به آغاز پنجمین سال خود بدون رسیدن به هیچ یک از اهدافش بود.
آنان که ملت یمن و سابقه تاریخی آنها را می‌شناختند از همان روز اول و از اولین حمله هوایی ائتلاف سعودی، علیه این جنگ موضعگیری کرده و با اطمینان کامل، ناکامی و شکست این جنگ را پیش‌بینی کردند. این درحالی بود که ریاض اطمینان داده بود که با توجه به اختلاف شدید موازنه قوا،جنگ در طول چند هفته به نفع ائتلاف سعودی یکسره شود.
آنهاکه شکست این جنگ را برای سعودیها پیش‌بینی کردند، از ملت یمن و تاریخ سرشار از دلاوری و پیروزی‌های آنها و شکست‌هایی که به امپراطورهای متجاوز - با هر توان و جبروتی- وارد کرد ه ا ند، آگاهی داشتند. عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل‌سعود در گذشته درایت داشت که از دو فرزندش "سعود "و" فیصل" خواست تا فوری از یمن بازگردند و یک ساعت در خاک یمن باقی نمانند. او به عبدالله فیلبی مشاورش که مخالف این اقدام بود گفت "ساکت شو، تو یمن را نمی‌شناسی... یمن گورستان متجاوزان است". اما جای تاسف است کسی که آتش این جنگ را روشن کرد، تاریخ نخوانده است و دانش جغرافیایی ندارد؛ منظورتاریخ یمن و موقعیت جغرافیایی آن و به ویژه بافت جمعیتی این کشور است.
قطعا مسئولان آمریکایی که ناگهان درخصوص جنگ یمن خواهان پایان دادن به آن هستند؛ این خواسته را برای جلوگیری از ریخته شدن خون ملت یمن مطرح نکرده اند، بلکه آنها به دنبال راهی برای بیرون کشیدن ائتلاف تحت فرماندهی سعودی از این تله‌ای هستند که وجهه این ائتلاف را در جهان ویران کرده و اقتصادش را به باد داده است و درحال به بار آوردن نتایج معکوسی است که بارزترین آن، گسست عربستان و برهم خوردن امنیت و ثبات آن و فرسایش مالی این کشور و ویرانی اقتصاد آن و اقتصاد هم پیمان اماراتی‌اش به خاطر موشک‌های ارتش و کمیته‌های مردمی یمن است که بسیار دقیق به هدف اصابت می‌کند. جنگ علیه یمن ماهیانه 9 میلیارد دلار برای ائتلاف سعودی هزینه دارد.
اما شاهد مثال تازه در شکست ائتلاف سعودی در این جنگ و نمونه بارز آن اینکه به طور کلی از کنترل شهر الحدیده یمن - با وجود چند ماه نبرد و حملات هوایی و زمینی و به کارگیری همه نیروهای زمینی و هوایی- ناتوان شده است.
نیات آمریکا دربازی جدید
اکنون با مقاومت قهرمانانه مردم یمن شاهد تحول جدید در موضع آمریکا هستیم اما اعتبار و صداقت درخواست‌های دولت آمریکا برای صلح در یمن همچنان جای شک و تردید زیادی برای جهانیان دارد به ویژه اینکه این درخواست متضمن چندین مفاد و پیش شرط در چارچوب طرحی است که خود آمریکا برای حل بحران یمن آماده کرده است.
این طرح براساس توضیحات جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا در کنفرانس بحرین، دربرگیرنده دو بخش اصلی است، که شامل ایجاد مناطق خودمختار در یمن(ایجاد فدرالیسم و تجزیه یمن) و تحویل سلاح مقامات مسئول صنعا (دولت نجات ملی یمن در صنعا) است و این درخواست با توجه به ماهیت آن، خیلی سریع با مخالفت قاطع جنبش انصارالله روبرو شده است.
اما سوال این است که چرا آمریکا بر روی طرحی برای حل بحران یمن و پیش شرط‌های آن متمرکز شده است که انصار‌الله و تمام گروههای ملی یمن قبلا آن را رد کرده بودند و نیز در تمام نشست‌ها و گفتگوهای قبلی رده شده بود؟به فرض اینکه آمریکا واقعا به دنبال پایان جنگ در یمن است اما علت ارائه این بسته الزامات غیرعملی که هرگز نمی‌تواند مبنای راه حل باشد، چیست؟
در این باره روزنامه امریکایی واشنگتن‌پست معتقد است: امریکا برای پایان جنگ یمن، راهی برای مقابله با بی‌صداقتی و بی‌رحمی رژیم بن‌سلمان بیابید. واشنگتن‌پست در ضمن سرمقاله‌ای که به بررسی مواضع جدید مقامات آمریکایی مبنی بر لزوم پایان یافتن سریع جنگ در یمن اختصاص داشت، نوشت: سعودی‌ها از طریق امریکا ادعا می‌کنند که آماده مذاکره هستند اما شیوه رفتار رژیم سعودی در یمن شبیه رفتارشان در پرونده « قاشقچی» است.
روزنامه واشنگتن‌پست به ماجرای کشتار دانش‌آموزان یمنی در جریان حمله ائتلاف سعودی به یک اتوبوس اشاره کرده و می‌نویسد: سعودی‌ها ابتدا این حمله را، حمله به هدفی مشروع خواندند، اما در ادامه با فزونی گرفتن خشم بین‌المللی، آن را حمله‌ای خودسرانه دانستند و قول دادند که در خصوص آن تحقیق کرده و عاملان آن را مجازات ‌کنند.
این روزنامه آمریکایی می‌افزاید: اگر دولت ترامپ در پایان دادن به جنگ فاجعه‌بار یمن جدی‌ است، باید راهی برای مقابله با بی‌صداقتی و همچنین بی‌رحمی رژیم بن‌سلمان بیابد.
به عقیده کارشناسان،درخواست مزورانه آمریکا درحالی مطرح می‌شود که عربستان با کشتار مردم یمن در طول این سال‌ها و نیز متهم شدن مقام‌های بلندپایه این کشور در قتل جمال قاشقچی، اکنون زیر فشار افکار عمومی قرار گرفته به گونه‌ای که انتقاد نزدیکترین متحدان خود و نیز تهدید آنها به اعمال تحریم علیه ریاض را در پی داشته است.
ازسوی دیگر ادامه جنگ یمن، عربستان و متحدانش را فرسوده‌ کرده به ویژه اینکه تمامی اهداف آنها از جمله تلاش برای اشغال بندر الحدیده و توقف فعالیت‌ نیروهای یمنی در امتداد سواحل دریای سرخ به عنوان یکی از مهمترین آبراه‌های بین‌المللی و انتقال نفت و ترانزیت کالا را نقش بر آب کرده است.
نزدیک به چهار سال جنگ ویرا‌نگر عربستان و متحدانش علیه یمن به عنوان فقیرترین کشور عربی، نه تنها اکثر زیرساخت‌های این کشور را تخریب کرده، بلکه هزاران غیرنظامی را نیز به کام مرگ کشانده است. در همین حال، میلیون‌ها یمنی درمعرض قحطی و بیماری‌های واگیردار هستند، به خصوص کودکان این کشور که به گفته معاون دبیرکل سازمان ملل، یمن را به بدترین جای جهان برای کودکان تبدیل کرده است.
در چنین شرایطی که اکثر ناظران بین‌المللی معتقدند جنگ یمن نتیجه‌ای در بر نداشته و عربستان و متحدانش در باتلاق گیر افتاده‌اند و حتی عملیات الحدیده نیز پس از گذشت چند ماه همچنان بی‌نتیجه مانده است، شنیده شدن نوای صلح ازسوی متحدان غربی عربستان آن هم پس از گذشت چند سال کشتار غیرنظامیان می‌تواند پیام‌هایی را در بطن خود داشته باشد.
نخستین پیام این است که پس از دامنه‌دار شدن ماجرای قتل قاشقچی روزنامه‌‌نگار منتقد سعودی و تبدیل شدن آن به یک بحران برای عربستان، جامعه جهانی نسبت به برخورد قاطع با حاکمان سعودی ژستی جدی به خود گرفته است. به همین دلیل، سخن از تحریم‌ عربستان به میان آمده و تقریبا رسانه‌های غربی همه روزه در مقالاتی خواستار برکناری محمد بن سلمان ولیعهد عربستان هستند. همچنین تا به حال آلمان و اتریش تصمیم گرفته‌اند که فروش تسلیحات به عربستان را متوقف کنند.
سه سال و نیم پیش که عربستان و متحدانش به بهانه بازگرداندن منصور هادی رئیس جمهوری مستعفی یمن به قدرت و تلاش برای رسیدن به اهداف و زیاده خواهی‌های سیاسی شان، کشور فقیر یمن را آماج حملات هوایی، زمینی و دریایی قرار دادند هرگز فکر نمی‌کردند که با مقاومت یمنی‌ها تمامی تلاش هایشان برای تصرف این کشور به هدر رود.
اکنون سعودی‌ها که از تنش با ایران گرفته تا بحران سوریه، قطر، لبنان، ماجرای قتل قاشقچی و چالش‌های داخلی در دامی خودساخته گرفتار شده‌اند، ناگزیر برای خروج از وضعیت موجود تلاش می‌کنند و رهایی از این دام را نیز در استمداد از متحدان خویش می‌جویند.
آمریکا نیز که پس از اغاز این جنگ تاکنون از ریاض در حمله به یمن حمایت و تجهیزات و سوخت هواپیماهای جنگی این کشور را علیه فقیرترین کشور جهان تامین می‌کرد، پس از آنکه فشارهای بین‌المللی در مساله قتل قاشقچی علیه سعودی‌ها افزایش یافت و همزمان تعدادی از سناتورهای آمریکایی طرح توقف فروش سلاح به سعودی‌ها را دنبال می‌کنند، از حل مسالمت آمیز این بحران سخن می‌گوید.
درخواست صوری آمریکا
با این حال جنبش انصارالله یمن در واکنش به درخواست آمریکا برای آتش بس فوری و از سرگیری مذاکرات صلح یمن اعلام کرد که واشنگتن به عنوان رهبر ائتلاف متجاوز به همراه متحدان تحت امرش و براساس اهدافی که برای آنها تعیین کرده است، خود باید توقف جنگ را عملی کند.«محمد علی حوثی» رئیس کمیته عالی انقلاب یمن در صفحه توئیتری‌اش نوشت: ما این اقدام آمریکا برای توقف آتش بس را خواسته‌ای صوری و غیر جدی می‌دانیم که بیانگر فرار از مسئولیت واشنگتن از جنگ علیه یمنی‌ها است.
وی تاکید کرد مواضع جدید کاخ سفید پس از آن که جهانیان از جنایت‌های آمریکایی‌ها اطلاع یافتند، در واقع شانه خالی کردن از اظهارات پیشین در مورد حمایت از متحدانشان در جنگ یمن است.
درخواست پوچ آمریکا برای توقف آتش بس درحالی صورت می‌گیرد که ائتلاف سعودی روز جمعه در30 نوبت بمباران شهرهای صنعا و صعده، از بمب‌های هدایت شونده لیزری ساخت آمریکا استفاده کرده است.
همچنین آمریکا علیرغم ژست‌های انساندوستانه، آشکار از حملات ائتلاف سعودی به یمن از طریق فروش سلاح‌های پیشرفته به عربستان و مشارکت در اتاق جنگ و نیز گسیل نیروهای نظامی مجرب به درگیری‌ها برای تقویت جبهه متجاوزان به ایفای نقش در این نبرد نابرابر پرداخته است.
*آمریکا و همپیمانان غربی و عربی‌اش در این مدت به امید پیروزی زود هنگام عربستان بر یمن و تصرف این کشور توسط متحد منطقه‌ای خود، از هیچ کوششی در حمایت از آل‌سعود دریغ نکردند.اما ملت یمن در طول بیش از سه سال و نیم جنگ، با مقاومت در برابر متجاوزان و دفاع از کشور خود آنها را به زانو در آورده و از خیال پردازی برای شکست این کشور مایوس کرد و تجاوزگران را به فکر خروج از باتلاق خود ساخته شان انداخت
*درباره علل تلاش غربی‌ها و در صدر آنها آمریکا برای حل و فصل سیاسی اوضاع یمن و برقراری آتش بس در این کشور بعد ازجنایت سعودی‌ها در قتل جمال قاشقچی روزنامه نگار منتقد رژیم سعودی باید گفت اذعان سران سعودی به دست داشتن در جنایت قتل قاشقچی و افزایش خشم جهانی در قبال آن باعث تنگنای شدیدی برای رژیم عربستان شد و موضع این رژیم در سطح داخلی و خارجی را تضعیف کرد و سران سعودی را از موضع هجومی به لاک دفاعی برد تا آنها به دنبال هر راه و وسیله‌ای برای گذر از این بحران با هر هزینه مالی یا سیاسی باشند
* آنان که ملت یمن و سابقه تاریخی آنها را می‌شناختند از همان روز اول و از اولین حمله هوایی ائتلاف سعودی، علیه این جنگ موضعگیری کرده و با اطمینان کامل، ناکامی و شکست این جنگ را پیش‌بینی کردند. این درحالی بود که ریاض اطمینان داده بود که با توجه به اختلاف شدید موازنه قوا،جنگ در طول چند هفته به نفع ائتلاف سعودی یکسره شود
*قطعا مسئولان آمریکایی که ناگهان درخصوص جنگ یمن خواهان پایان دادن به آن هستند؛ این خواسته را برای جلوگیری از ریخته شدن خون ملت یمن مطرح نکرده اند، بلکه آنها به دنبال راهی برای بیرون کشیدن ائتلاف تحت فرماندهی سعودی از این تله‌ای هستند که وجهه این ائتلاف را در جهان ویران کرده و اقتصادش را به باد داده است