چرخش معنی دار واشنگتن

گروه سیاسی- آمریکا که به دلیل تحریم‌های ضدایرانی مورد انتقاد شدید جهانی قرار گرفته است، تحت فشار متحدانش بار دیگر از مواضع خود عقب‌نشینی کرده و مهم‌ترین آن در زمینه سوئیفت است که این کشور نتوانسته حتی بانک‌های آمریکایی را متقاعد کند دسترسی ایران به این پیام‌رسان مالی را قطع کنند. تلاش ترامپ برای قطع دسترسی ایران به سوئیفت باعث ایجاد اختلاف داخلی در دولت وی شده و اعضای ارشد دولت وی با این اقدام مخالفت کرده‌اند. از سوی دیگر کشورهای اروپایی سعی دارند با ایجاد مکانیسمی تازه که مستقل از سوئیفت است و تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا قرار نخواهد گرفت، روابط بازرگانی خود را با ایران حفظ کنند. وبگاه «واشنگتن فری‌بیکن» خبر داد که مقامات وزارت خارجه آمریکا توانسته‌اند «مایک پمپئو» وزیر خارجه این کشور را متقاعد کنند که اجازه دهد ایران به سیستم «سوئیفت» (سامانه جهانی تعاملات بین بانکی) متصل بماند.
اما مخالفان ایران در واشنگتن این اقدام کاخ سفید را اشتباهی بزرگ می‌دانند و معتقدند برای موثر واقع شدن تحریم‌ها، باید فشار حداکثری علیه ایران اعمال و دسترسی این کشور را به سوئیفت قطع کرد؛ اما مخالفان تحریم‌ها معتقدند قطع کامل دسترسی به سوئیفت ایران را وادار می‌سازد تا به مبادلاتی روی آورد که برای تجارت الکترونیکی امروز نامناسب هستند. برای نمونه هم می‌توان به تلاش مقامات ترک برای کمک به ایران در دور زدن از تحریم‌ها با استفاده از طلا اشاره کرد. در دور قبلی تحریم‌ها علیه ایران که از سوی دولت باراک اوباما صورت گرفت، هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت گفت که قطع کامل دسترسی ایران به سوئیفت راهکاری موثر برای انزوای بیشتر ایران به حساب می‌آید و پس از آن اوباما و کنگره سوئیفت را نیز در تحریم‌ها مدنظر قرار دادند. اما اکنون مقامات وزارت خزانه‌داری می‌گویند نگران این هستند که دیگر بازیکنان جهانی در اقدامی رقابتی با آمریکا، نسخه دیگری از سوئیفت ایجاد کنند. چین و روسیه از مدت‌ها پیش تهدید کرده‌اند که قدرت ایالات متحده را در بازارهای جهانی از طریق جایگزین کردن نظام بانکداری مبتنی با دلار با ارزهای محلی، به چالش خواهند کشید. فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در ماه سپتامبر از برنامه این بلوک برای ایجاد «ابزار مالی با هدف خاص» سخن گفت که هدف از آن تسهیل معاملات با ایران پس از تحریم‌هاست. این ابزار مالی خاص در حال حاضر در بن‌بست مسائل اداری گیر کرده و هنوز نتوانسته است شرکت‌های اروپایی را از ترک ایران باز دارد.
چراغ سبز آمریکا
اما حالا وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا با وجود مخالفت برخی مقامات تند‌رو در کنگره این کشور، امتیازات جدیدی در زمینه تحریم‌های نفتی ایران و ارتباط آن با شبکه بانکی بین‌المللی سوئیفت قائل خواهند شد.به استناد منابع آگاهی که با پایگاه خبری واشنگتن فری بیکن گفت‌وگو کرده‌اند به نظر می‌رسد مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا که روی مساله ایران کار می‌کنند، وزیر خارجه این کشور را قانع کرده‌اند به ایران اجازه دهد ارتباط خود با سیستم بانکی بین‌المللی(سوئیفت) را حفظ کند.در حالی که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا و چهره‌های ارشد کنگره آمریکا برای اعمال تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران فشار آورده‌اند، مطرح است که وزارت امور خارجه و خزانه‌داری این کشور مقاومت خود برای اعمال فشار بر ایران و متحدان اروپایی را کم کرده‌اند. آن طور که گفته می‌شود ایران به انجام دادن تجارت در سیستم سوئیفت ادامه داده و دولت ایالات متحده آمریکا معافیت کشورهای زیادی را گسترش خواهد داد که به آنها اجازه می‌دهد به خرید نفت ایران ادامه دهند. به گزارش منابع آگاه، این یک امتیاز انحصاری است که مدتی پیش در ماه سپتامبر مورد بررسی قرار گرفت. این امتیازات خشم آن دسته از مقامات آمریکایی که حامی رویکردی سختگیرانه به ایران هستند را برانگیخته است تا آنجا که جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا از شرکت کردن در برنامه روز اعمال تحریم‌ها در چهارم ماه نوامبر صرف‌نظر کرده است.


یک مقام ارشد کنگره به واسطه مقامات دولتی آمریکا که روی مساله ایران و سوئیفت کار می‌کنند، گفت: آنها باعث ناکام ماندن کمپین فشار حداکثری رییس‌جمهور ترامپ می‌شوند. این منبع همچنین در این باره گفت: مقامات دولتی به ما می‌گفتند که اشکالی ندارد اگر به ایران امتیازاتی در رابطه با سوئیفت بدهند چرا‌که آنها صادرات نفت ایران را به صفر خواهند ‌رساند و حالا هم می‌گویند اشکالی ندارد اگر در هر دو زمینه سوئیفت و انرژی امتیازاتی قائل شویم چرا که این تنها شروع یک نبرد طولانی است.
یکی دیگر از مقامات کنگره آمریکا که با این مساله به خوبی آشنایی دارد به پایگاه خبری فری بیکن گفت: خط فکری زمان اوباما که در وزارت امور خارجه وجود دارد پمپئو را قانع کرد تا به منظور حفظ امکان ملحق شدن دوباره به برجام در آینده با دادن این امتیازها موافقت کند که این، توافق هسته‌ای انجام شده توسط اوباما را با امید بازگشت به حالت اولیه پس از ترامپ‌، احیا می‌کند.آن طور که گفته می‌شود این امتیازات ایران شامل معافیت چین، کره‌جنوبی و هند است که هر سه این کشورها از خریداران نفت خام ایران هستند. این منابع آگاه همچنین گفته‌اند که در روزهای آتی جزئیات این امتیازهای جدید در جلسات توجیهی ارائه خواهد شد.
در حالی که ترامپ و مقامات بلندپایه دولت آمریکا شامل جان بولتون، مشاور امنیت ملی خواستار موضع سختگیرانه علیه ایران شده‌اند، وزارت خزانه‌داری گویا اصرار دارد که اتصال ایران به سوئیفت بدون تغییر بماند که ممکن است به دلیل فشار از جانب متحدان اروپایی باشد. با نزدیک شدن دور دوم تحریم‌های آمریکا، برخی از قانونگذاران و مشاوران خارجی دونالد ترامپ نگران آن هستند که دولت او نتواند به قولش مبنی بر اعمال فشار حداکثری روی ایران عمل کند. آنها از این بابت عصبانی هستند که تحریم‌های پنجم نوامبر (13 آبان) دسترسی ایران را به سوئیفت (اصلی‌ترین سیستم مالی جهان) قطع نخواهد کرد.ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسی، در این‌باره گفته است: رییس‌جمهور کمپین فشار حداکثری می‌خواست؛ نه یک کمپین فشار نصفه و نیمه. برای فشار حداکثری باید دسترسی بانک‌های ایران به سوئیفت قطع شود. مقامات آگاه آمریکایی اعلام کرده‌اند که با وجود مخالفت‌های برخی قانونگذاران، دونالد ترامپ دسترسی ایران به سوئیفت را قطع نمی‌کند و ارتباط ایران با جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی همچنان حفظ خواهد شد. این مقامات آگاه در دولت آمریکا در این خصوص مدعی شده‌اند که این اقدام دولت دونالد ترامپ، «امتیاز ویژه» واشنگتن به کشورهای اروپایی محسوب می‌شود. بنا بر اظهارات منابع آگاه آمریکایی، تلاش سناتورهای آمریکایی برای تصویب تحریم‌های جدید با هدف قطع دسترسی ایران به سیستم بانکی سوئیفت، با مخالفت وزارت خزانه‌داری روبه‌رو شده است. تد کروز، سناتور آمریکایی با این ادعا که تحریم‌های دونالد ترامپ علیه ایران خیلی ضعیف است، لایحه‌ای را معرفی کرد که نشان می‌دهد کنگره آمریکا تلاش دارد قانونی را برای قطع دسترسی ایران از سیستم‌های بانکی بین‌المللی معرفی کند.به هر حال باید مشخص شود که تحریم‌ها قطع دسترسی به سوئیفت را نیز در‌بر می‌گیرند یا خیر. چنین تحریم‌هایی می‌تواند بخش انرژی ایران را که پشتوانه اقتصاد این کشور به شمار می‌رود، فلج کنند و شاید هم اقتصاد بحران‌زده این کشور را به کلی دچار رکود سازند. باید یادآور شد که مخالفان سرسخت ایران در واشنگتن همچنان بر قطع دسترسی به سوئیفت که پایگاه آن در بلژیک قرار دارد، برای محدودسازی مشارکت ایران در نظام مالی اصرار می‌ورزند.