روزنامه ابتکار
1397/08/10
چرا با وجود مقابله با قاچاقچیان کتاب، این پدیده همچنان ادامه دارد؟
کتاب علیه کتابفاطمه امین‌الرعایا
مدتی است که اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با همکاری نیروهای انتظامی به برخورد با قاچاق کتاب می‌پردازند. تاکنون بالای 100 نیسان کتاب قاچاق کشف شده و در انبارهای اتحادیه ذخیره شده است، اما به نظر می‌رسد هرچه هم که با این پدیده شوم مبارزه می‌کنند باز هم کتاب‌های قاچاق تمامی ندارند و مثل قارچ، در چشم به هم زدنی از گوشه و کنار خیابان‌ها سبز می‌شوند.
بنابه گفته محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، مبارزه با قاچاق از سال 95 در زمان وزارت رضا صالحی امیری توسط آموزگار مطرح شد که متاسفانه جدی گرفته نشد. با روی کار آمدن سید عباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد دوباره این موضوع برای بار دیگر مطرح شد. در جلسه‌ای که 25 اسفند سال 96 با معاونان رئیس قوه قضائیه، رئیس پلیس تهران، رئیس پلیس امنیت تهران و نمایندگان معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزگار تشکیل شد، مبحث عمومی جرم قاچاق کتاب مطرح شد.
بعد از این جلسه مبارزه با قاچاق کتاب به صورت جدی‌تری دنبال شد. نیروی انتظامی به این مساله ورود کرد و قوه قضائیه و دادسرای فرهنگ و رسانه هم با اتحادیه ناشران و کتابفروشان همکاری کردند.
کشف بیش از 100 وانت نیسان و بنز خاور کتاب قاچاق
در دومین نشست خبری «مبارزه با قاچاق کتاب» که دوشنبه، هفتم آبان‌ماه در محل اتحادیه ناشران و کتابفروشان استان تهران برگزار شد، آموزگار با بیان اینکه حجم کتاب‌های اکتشافی تا این لحظه ۹۰ دستگاه وانت نیسان و خاور بوده است، گفت: بارها کتاب‌ها را جابه‌جا کردیم. کتاب‌هایی که امروز در پارکینگ اتحادیه است مربوط به یک خانواده است. حتی برخی از این کتابفروشی‌ها پروانه نشر و جواز اتحادیه را داشتند و حدودا ۹۰۰ بساطی را در تهران پوشش می‌دادند. حتی بر اساس مدارک به دست‌آمده یک‌سری کتابفروشی‌ها را نیز تغذیه می‌کردند که بسیاری از آن‌ها در شهرستان‌ها هستند. این کتاب‌ها سه دسته هستند، کتاب‌هایی که مدعی و مالک ندارند، مثلا کتاب‌هایی که قبلا مجوز داشتند و حالا زمان حمایت از آن‌ها گذشته است، مثلا «تاریخ مشروطه». دسته دیگر، کتاب‌هایی هستند که در خارج چاپ می‌شدند و در فضای دیجیتال قرار می‌گرفته و در ایران تکثیر می‌شدند و چاپ این کتاب‌ها با شمارگان بالا انجام می‌شد. با توجه به اینکه نظارتی بر چاپخانه‌ها وجود نداشت این موضوع اتفاق می‌افتاد. ما از اتحادیه چاپخانه‌داران و اتحادیه صحافان تقاضا کردیم در این زمینه اطلاعیه‌هایی را منتشر کنند؛ با توجه به اینکه امکان چاپ در فضاهای کوچک فراهم است و این موضوع نیاز به سازماندهی دارد. دسته سوم از کتاب‌ها مربوط به کتاب‌های پرفروش ناشران است. مثلا کتابی ۲۰ هزار نسخه فروش داشته، اما فقط ۵۰۰۰ تا از این نسخه‌ها در انتشارات چاپ شده و ۱۵ هزار کتاب به صورت غیرقانونی چاپ شده است.
با توجه به جمع‌آوری تعداد زیادی از کتاب‌های قاچاق اما همچنان با کمی پیاده‌روی در مناطق شلوغ شهر باز هم بساطی‌های کتاب به چشم می‌خورند. حال این سوال مطرح میشود که چرا هرچه با این پدیده مقابله میشود اما از تعداد بساطی‌ها کاسته نمی‌شود؟ محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در پاسخ این سوال به «ابتکار» می‌گوید: تا امروز بالای صد وانت نیسان و بنز خاور محموله کتاب قاچاق کشف شده است. ماجرای قاچاق کتاب بسیار وسیع بوده است. شاید حتی یکی از دلایل رکود وحشتناک حوزه نشر همین موضوع باشد. همواره بین تمامی ناشران اراده مبارزه با این پدیده وجود داشته است اما لازم بوده که هماهنگی‌هایی با مجموعه دستگاه‌های ذی‌ربط انجام شود که همین هماهنگی‌ها پروسه‌ای زمان‌بر بوده است. در این چند سال جلسات متعددی با بخش‌های مختلف مرتبط با این موضوع برگزار شد تا امروز به این نقطه رسیدیم که برخورد جدی با قاچاق کتاب صورت بگیرد.
ذائقه‌شناسی قاچاقچیان برای فروش کتاب
گرچه برخورد با متخلفان و قاچاقچان در حوزه نشر و کتاب اتفاق بسیار امیدوارکننده و فرخنده‌ای است اما تا زمانی که تقاضا در مورد موضوعی وجود داشته باشد، عرضه هم خواهد بود. قیمت بالای کتاب، بعضی از افراد را به سمت خرید از دستفروشان کتاب که کتاب‌های قاچاق را با قیمتی کمتر از قیمت اصلی به فروش می‌رسانند، می‌کشاند. آموزگار ضمن تایید این اتفاق درباره روند بر هم زدن تناسب این عرضه و تقاضا می‌گوید: جمع کثیری از همکاران در کارگروه صیانت در مورد این موضوع مشغول همفکری و فعالیت هستند. این موضوع باید با دقت توسط دوستان بررسی شود و جنبه‌های مختلف آن مورد مطالعه قرار بگیرد و راهکاری مناسب برای آن اندیشیده شود. گرچه تاثیر قیمت کتاب در این موضوع قابل تامل است اما به نظر من باید به ایجاد دسترسی توجه شود. روش‌های فروش کتابی که این افراد انتخاب می‌کردند، روش‌های قابل مطالعه هستند. این افراد به خوبی ذائقه مخاطب را تشخیص می‌دادند.
او درباره همکاری‌های وزارت ارشاد با اتحادیه ناشران برای فرهنگسازی در زمینه عدم خرید کتاب‌های قاچاق می‌گوید: این همکاری‌ها صورت می‌گیرد. برخوردهای امروز ما، برخورهایی آنی هستند و درمان قطعی نیست. البته ما به این مسکن احتیاج داشتیم اما ما باید در میان‌مدت و درازمدت به این سمت برویم که در جامعه این اقدام را تقبیح کنیم یعنی مخاطبان و مردم و کسانی که کتاب می‌خرند و مطالعه می‌کنند متوجه باشند که خرید کتاب قاچاق یعنی تضییع آشکار حقوق مولف. کتاب قاچاق بیشتر به مولفان و پدیدآوردندگان آسیب می‌زند. وقتی این افراد نتوانند از راه نوشتن درآمدی کسب کنند، به مرور نمی‌نویسند و در نهایت ریشه نوشتن خشک خواهد شد و خلاقیت از بین می‌رود. درست مثل اینک پای درخت آهک بریزند.
قدم بعدی؛ برخورد با بارگذاری‌های غیرمجاز در اینترنت
قاچاق کتاب و انتشار غیرقانونی و بدون اطلاع ناشر اصلی تنها به صورت کتاب فیزیکی صورت نمی‌گیرد. اگر چرخی در اینترنت بزنید، سایت‌ها و کانال‌های بسیاری را خواهید یافت که در آن‌ها نسخه‌های پی‌دی‌اف کتاب‌ها به صورت رایگان بارگذاری شده‌اند. آیا پس از برخورد با قاچاق کتاب‌های فیزیکی، با کتاب‌های قاچاق الکترونیکی هم برخورد خواهد شد؟ آموزگار می‌گوید: بضاعت ما محدود است و قاعدتا اگر بتوانیم به بخش چاپ قاچاق در حوزه کتاب‌های فیزیکی سر و سامانی بدهیم، می‌توانیم در قدم بعدی روی حوزه بارگذاری‌های غیرمجاز کتاب‌ها فعالیت کنیم. این موارد در برنامه‌های ما وجود دارد. تن رنجور کتاب سال‌ها است که با پدیده قاچاق کتاب آزرده میشود، حالا افزایش قیمت کاغذ هم بلای جان نشر شده است. اوضاع و احوال کتاب هم برمی‌آید که مردم با توجه به گرانی‌ها آن را حتی در نیازهای ضروری خود هم نمی‌بینند. اما باید امیدوار بود که نویسندگان، این پرچمداران حوزه فرهنگ با وجود تمام مشکلات دست از تلاش برندارند و مسئولان هم به یاری آن‌ها بشتابند تا در آینده برای پیدا کردن یک نویسنده نیاز به ذره‌بین نداشته باشیم!
سایر اخبار این روزنامه
چرا با وجود مقابله با قاچاقچیان کتاب، این پدیده همچنان ادامه دارد؟
علیرضا صدقی
صدای پای جنگ
نهادهای غیردولتی راه میان‌بر برای برون رفت از مشکلات اقتصادی هستند
ورود بخش خصوصی به صحنه اقتصاد
«ابتکار» انتظار نمایندگان از وزرای جدید را بررسی کرد
مجلس با هیچکس عقد اخوت نبسته است
سرویس‌دهندگان خدمات تاکسی آنلاین با چه چالش‌های جدیدی مواجه هستند؟
مچ‌اندازی مجازی تاکسی‌های اینترنتی
وزارت خارجه آمریکا طی بیانیه‌ای خواستار پایان یافتن جنگ در یمن شد
دوراهی غرب برای عربستان در باتلاق یمن
حسن روحانی درجلسه هیات دولت:
آمریکا به اهدافش نمی‌رسد
واعظی:
سازوکار مالی اروپا هفته آینده آغاز به کار می‌کند
وزیر رفاه:
18 قانون خلق‌الساعه تعادل تامین اجتماعی را برهم زده است
سخنگوی وزارت خارجه:
اروپایی‌ها هوشیار باشند
دادستانی ترکیه:
خاشقجی پس از ورود به کنسولگری خفه و قطعه قطعه شده است
