روزنامه جهان صنعت
1397/08/09
تلاش واشنگتن برای قطع ارتباط مالی ایران
گروه اقتصادی- در آستانه بازگشت دور دوم تحریم‌های نفتی ایران، آمریکا از هر طرف فشارهایش را بر بازار اقتصادی ایران بیشتر کرده است. راه‌اندازی کمپین ضدایرانی از سوی دولت ترامپ و تلاش برای قطع دسترسی ایران به سوئیفت، از جمله اقداماتی است که اخیرا وزارت خزانه‌داری آمریکا بر آن تاکید کرده و حتی تعدادی از نمایندگان کنگره را نیز به حرکت واداشته تا دسترسی ایران به سیستم‌های مالی بین‌المللی را قطع کند و برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران به پا خیزد.این موضوع در کنار تلاش‌های گسترده‌ای که از سوی اتحادیه اروپا برای ایجاد کانال مالی مستقل با ایران انجام میشود، این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا قطع دسترسی کامل ایران به سیستم‌های مالی بین‌المللی ممکن است؟
قطع دسترسی ایران به سوئیفت
گروه ویژه اقدام مالی مشترک که جدیدا دسترسی ایران به سوئیفت را برای چهار ماه دیگر تمدید کرد، اکنون بر سر دوراهی سیاست‌های ضدایرانی آمریکا قرار گرفته است آن هم بعد از آنکه استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده آمریکا شاید سوئیفت را وادار به قطع ارتباط با بانک‌های ایرانی نکند. با این وجود درحال انجام گفت‌وگوهای گسترده‌ای با سوئیفت هستیم و از همه توان خود برای تضمین عدم انجام تبادلات مالی تحریم شده استفاده خواهیم کرد. اما سوئیفت نیز به تازگی اعلام کرده به دنبال شفاف‌سازی از سوی کشورهای دو سوی آتلانتیک درباره تحریم‌های ایران است. سوئیفت در بیانیه‌اش آورده: ماموریت ما آن است که تا به عنوان یک سازمان جهانی خدمات بی‌طرفانه‌ای را در اختیار صنعت مالی قرار دهیم؛ موضوعی که می‌تواند سیاست واشنگتن را در قبال قطع دسترسی ایران به سوئیفت با مشکل مواجه سازد. به دنبال همین قضایاست که دولت آمریکا در حال یافتن راه‌هایی است تا علاوه بر تشدید فشارها بر ایران، بتواند سیاست‌های نرم‌تری را در مقابل ایران اتخاذ کند تا ضمن حفظ جایگاه ایران در سوئیفت، دسترسی ایران را به تبادلات مالی بین‌المللی قطع کند. این موضوع می‌تواند اعتبار این گروه ویژه اقدام مالی را حفظ کند و از خدشه‌دار شدن جایگاه آن در تبادلات و معاملات جهانی جلوگیری شود.
ایجاد کانال مالی مستقل با ایران
اما در کنار آن، موضوع دیگری که می‌تواند امیدواری به ادامه تبادلات مالی ایران در سطح بین‌الملل را ممکن سازد، رویه‌ای است که در طول هفته‌های گذشته در پیش گرفته تا بر اساس آن کانال‌های مالی مستقلی را با ایران طراحی کند.
این مهم را اخیرا از زبان عبدالناصر همتی شنیدیم. وی در طول روزهای گذشته اعلام کرد: «ایجاد کانال مالی با اروپا بر این درک مشترک مبتنی است که شرکت‌ها و فعالان اقتصادی ایرانی و اروپایی با وجود خروج یکجانبه آمریکا از برجام، تمایل به برقراری و تداوم روابط تجاری با یکدیگر دارند. در این راستا به منظور رفع مشکلات مربوط به انجام پرداخت‌های مالی، ایجاد کانال مالی اروپا در دستور کار طرفین قرار گرفته است و کانال مزبور این امکان را برای صادرکنندگان اروپایی و ایرانی فراهم خواهد کرد که ارز حاصل از صادرات خود را دریافت کنند.»
آن‌طور که وزیر خارجه ایران نیز می‌گوید، سازوکار مالی اتحادیه اروپا در راستای ادامه فعالیت‌های تجاری و اقتصادی با ایران در چند روز آینده عملیاتی خواهد شد.
به گفته محمدجواد ظریف، ممکن است مقداری دیگر طول بکشد تا بتوان از این سازوکارها استفاده کرد چرا که به خاطر فشارهای آمریکا و کارشکنی‌هایی که آنها در تمام مراحل این کار داشتند انجام برخی از این اقدامات زمان بیشتری برده است.
رییس کمیته روابط خارجی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز جزئیات مشارکت بانک‌های اروپایی با ایران برای نقل و انتقالات پولی مستقل از آمریکا را اعلام کرد. به گفته وی، راه‌اندازی ساز و کار برای نقل و انتقالات جزو تعهدات اتحادیه اروپاست و آنها به خاطر حفظ برجام پیشنهاد راه‌اندازی مکانیسم انتقال پولی که مستقل از آمریکا باشد را مطرح کرده‌اند.
تردید در شکل‌گیری رویه جدید مالی با ایران
بر این اساس به نظر می‌رسد به هر میزان که آمریکا بر سر تبادلات مالی ایران با جهان سنگ‌اندازی می‌کند، اما در مقابل ایران به همراه اتحادیه اروپا به دنبال شناسایی راه‌هایی است که شدت اثر تحریم‌ها را کم کند و بتواند از طرق دیگری روابط مالی‌اش را با جهان از سر گیرد. هرچند در این مورد نیز نمی‌توان با قطعیت سخن گفت و دستیابی به آنچه تحت عنوان کانال مالی با اروپا مطرح میشود خود نیازمند زمان است. بر این اساس با وجود آنچه از زبان مسوولان دولتی می‌شنویم، به نظر می‌رسد کشورهای عضو اتحادیه اروپا که نگران مجازات‌های سیاسی احتمالی از طرف آمریکا هستند، چندان مایل نیستند میزبان مکانیسم جدید مالی اتحادیه اروپا برای تعامل با ایران باشند. حتی فدریکا موگرینی، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به تازگی اعلام کرده که این سیستم مالی جدید می‌تواند قبل از نوامبر نهایی شود ولی هیچ مهلت رسمی را درباره آن اعلام نکرده است. بنابراین آنچه تحت عنوان قطع دسترسی ایران به بازارهای مالی جهانی مطرح میشود موید آن است که ایران باید مواضعش را در مقابل سیاست‌های آمریکا روشن‌تر سازد و بتواند رگ خواب گروه ویژه مالی را به دست بگیرد تا در کنار آن از حمایت‌های همه‌جانبه کشورهای اروپایی برخوردار باشد و بتواند خود را از مخمصه تحریم‌های آمریکا که شریان‌های اصلی ایران را هدف گرفته است نجات دهد.
تضمین خرید نفت ایران با ایجاد کانال مالی
در همین حال یک کارشناس اقتصادی با اشاره به مزایای کانال مالی ایران و اروپا برای مبادلات مالی در زمان تحریم گفت: مزیت این کانال تضمین خرید نفت ایران و دومین حسن آن حذف نیاز دلاری از مبادلات مالی ایران است. هادی حق‌شناس با مفید خواندن طراحی کانال مالی ایران و اتحادیه اروپا در شرایط تحریم، افزود: با ایجاد کانال مالی با کشورهای اروپایی ضمن تضمین فروش نفت ایران، کشورمان از نیازهای دلاری معاف خواهد شد. این کارشناس اقتصادی در خصوص مکانیسم کانال مالی ایران و اروپا تصریح کرد: مکانیسم این کانال به این صورت است که با خرید نفت ایران توسط اروپا، وجوه فروش نفت در یک بانک خاص متمرکز میشود و ایران مجاز خواهد بود از ۲۸ کشور اروپایی اگر کالایی خریداری کند از محل فروش نفت، پرداخت آن کالا را انجام دهد.
وی با بیان اینکه این کانال مالی دو حسن خواهد داشت، افزود: مزیت اول تضمین خرید نفت ایران است و دومین حسن آن حذف نیاز دلاری از مبادلات مالی ایران است.
حق‌شناس اظهار کرد: بر اساس برآوردهای اولیه حداقل ۳۰ درصد نیاز ارزی کشور در اروپا هزینه میشود بنابراین این کانال مالی اتحادیه اروپا از دو وجهی که اشاره شد به نفع اقتصاد ایران است. این کارشناس اقتصادی با اشاره به فروش نفت به سایر کشورهای آسیای شرقی نیز گفت: با کشورهای چین و هند در ازای فروش نفت تهاتر کالایی انجام خواهد شد، بنابراین با تحریم سوئیفت هم از طریق این کانال می‌توان با بانک‌های دنیا مراوده مالی داشت و در نتیجه کشور برای خرید کالاهای اساسی دچار مشکل نخواهد شد.
کانال مالی ایران و اروپا جای سوئیفت را نمی‌گیرد
کامران ندری*- هر چند اراده دولت آمریکا برای قطع دسترسی ایران به سوئیفت مبهم است و در کنار آن موارد دیگری نیز باید مورد بررسی قرار گیرد، اما از آنجا که سهامداران آمریکایی جزو هیات‌مدیره سوئیفت هستند، امکان اعمال نفوذ آنان برای دسترسی یا عدم دسترسی ایران به این سیستم و نقل و انتقالات مالی آن وجود دارد.
یکی از موضوعات مهمی که در اتخاذ این سیاست وجود دارد، خدشه‌دار شدن اعتبار این سیستم مالی بین‌المللی است، به طوری که عدم همراهی کشورهای اروپایی با این سیاست آمریکا و خدشه‌دار شدن اعتبار این سیستم مالی، کاملا محتمل است. در این صورت دولت آمریکا راه‌های دیگری را خواهد یافت که بتواند از طریق آن تحریم‌های مالی ایران را اثربخش کند.
بنابراین از آنجا که در برخی موارد مجبور به استفاده از سیستم سوئیفت هستیم، ایجاد کانال مالی با اروپا نیز قادر نخواهد بود عدم دسترسی ایران به سوئیفت را جبران کند، چه آنکه این کانال مالی تنها برای آن است که بتوانیم بدون نیاز به سیستم بانکی اروپا منابع مالی‌مان را جابه‌جا کنیم بنابراین نمی‌توان آن را جایگزینی برای سوئیفت دانست.
* عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
مراسم عزاداری اربعین حسینی علیه‌السلام برگزار شد
پایان بانوی آهنین
تاکید بر همکاری پولی با ا رز های ملی
تعدیل قیمت عرضه نفت در بورس
در رسانه ملی چه می‌گذرد
رشد 25 درصدی تولید مس کاتدی شرکت مس
احتمال محدود شدن فروش گوشی های همراه
حذف بن‌سلمان از طرح‌های توسعه فیفا
کودکستان جام‌جم!
دستور وزیر صنعت برای حل مشکل رسوب کالا
تلاش واشنگتن برای قطع ارتباط مالی ایران
تلاش‌ها برای رفع ناامنی شغلی و تضییع حقوق بی‌نتیجه ماند
سهم‌خواهی دستگاه‌های دولتی برای واگذاری اراضی بافت فرسوده تهران
بررسی میدانی «جهان صنعت» از مناطق محروم استان لرستان
درد بی‌درمان اما علاج‌پذیر اقتصاد
حضور عاشقان حسینی
فایننشال‌تایمز تشریح کرد
سوزان رایس در یادداشتی در نیویورک‌تایمز:
عضو جدید باشگاه پوپولیست‌ها
