روزنامه قانون
1397/08/07
عقوبت نامه نامبار ك
روز شنبه هم‌زمان با انتظار رسانه‌ها و اقشار مختلف مردم براي مشخص شدن نتيجه راي اعتماد به چهاروزير روحاني، ناگهان خبري انتشار يافت كه بيشتر از اعتماد مجلس به افرادي مانند محمدشريعتمداري سبب تامل جامعه شد. خبر مربوط به نامه غيرمتعارف محمديزدي، رييس جامعه مدرسين حوزه علميه قم بود كه خطاب به آيت‌ا... شبيري زنجاني از مراجع تقليد شيعيان نوشته بود: «ضمن عرض ارادت و تسلیت ایام اربعین سید و سالار شهیدان، پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مساله‌دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری«دام ظله العالی» احترامی قائل نیستند؛ به این وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است. لازم به ذکراست، اینجانب نیز در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسائل دیگر داشته‌ام که جواب قانع کننده‌ای دریافت نکردم؛ بنابراين این نامه رابه ناچار به صورت سرگشاده خدمت‌تان ارسال کردم. چگونه میشود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات ريیسه مجمع عمومی اساتید ندارید، فرصت می‌کنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید. يادآور می‌شوم مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شان مرجعیت است، پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمایید این گونه مسائل دیگر تکرار نشود».مگر مردم بنده شما هستند؟!
اين نامه تهديدآميز محمديزدي به اين مرجع عالي‌قدر جهان تشيع، به دليل حضور ايشان در خانه يكي از بزرگان اصلاحات و ديدار با شاگردان قديمي مكتب اين مرجع بوده است كه انتقادات و اعتراضات فراواني را در پي داشته است. در همين راستا علي مطهري، نایب رييس مجلس شوراي اسلامي در نامه‌اي نوشت كه جناب آقای محمد یزدی دامت برکاته با اهدای سلام، در خصوص نامه جنابعالی به آیت‌ا... شبیری زنجانی، مرجع تقلید، چند نکته قابل ذکر است:
۱. در این نامه جناب آقای سید محمد خاتمی و همفکران ایشان را «افراد مساله‌دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند» معرفی کرده‌اید و ملاقات با آن‌ها را امری قبیح و موجب «ناراحتی و تعجب مقلدان و حوزویان» دانسته‌اید. همه این‌ها نیاز به اثبات دارد. «مساله‌دار» کسانی هستند که در سال ۸۸ تحت این عنوان که مقام رهبری از یک کاندیدای خاص حمایت می‌کند انتخابات را از حالت طبیعی خارج کردند و حق اعتراض معترضان را نیز به رسمیت نشناختند و آن‌ها را برانداز نامیدند و شد آنچه که نباید می‌شد. در واقع افرادی برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نشدند. به فرض بپذیریم جناب آقای خاتمی و هم‌فکرانشان افرادی مساله‌دار هستند که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام رهبری احترامی قائل نیستند، قباحت ملاقات یک مرجع تقلید با آن‌ها را از کجا درآورده‌اید؟ اگر مساله‌دار هستند آیا نباید مساله آن‌ها حل شود؟ مراجع تقلید به مثابه چتری بر سر همه مردم و گروه‌ها هستند نه عناصری حزبی و جناحی. سوم ناراحتی و تعجب اکثر مقلدین و حوزویان از این ملاقات را از کجا به دست آوردید؟
۲. خطاب به آیت‌ا... شبیری گفته‌اید «مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است». به عرض می‌رساند مقام و احترام یک مرجع تقلید فقط در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم نیست، بلکه بیشتر بستگی دارد به رفتار او در مقابل آن نظام که کارهای درست آن را تایید کند و از کارهای نادرست آن انتقاد و از حقوق مردم دفاع کند. احترام هرکس تابعی از احترام و پای‌بندی او به حق و عدالت است. این تفکر شما ناشی از این فکر غلط است که نظام را معصوم می‌دانید. علاوه بر این، مساله طرفینی است، یعنی همان گونه که مقام و احترام یک مرجع تقلید در سایه احترام او به نظام اسلامی حاکم است، احترام نظام اسلامی نیز در سایه احترام آن به مرجعیت است. مساله استقلال روحانیت و حوزه علمیه و مراجع تقلید از دولت‌ها و حکومت‌ها، مساله‌ای است که سابقه طولانی در تاریخ تشیع دارد و به شدت مورد تاکید امام خمینی(س) و شهید آیت‌ا... مطهری حتی برای دوره جمهوری اسلامی بوده است. از نظر شهید مطهری روحانیت شیعه از نظر روحی متکی به خدا و از نظر اجتماعی متکی به مردم است و همیشه از دولت‌ها جدا و در کنار مردم بوده است. این ویژگی حتی در جمهوری اسلامی نیز باید رعایت شود و روحانیت نباید دولتی و حکومتی شود. اصل ولایت فقیه در نگاه امام (س) و شهید مطهری و مقام رهبری به این معنی نیست که سایر مراجع نادیده گرفته و سرکوب شوند. به یاد دارم چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مجلسی در قم فردی فریاد زد:«برای سلامتی یگانه مرجع عالم تشیع حضرت آیت ا... العظمی امام خمینی (س) صلوات». پدرم ناراحت شد و آن فرد را صدا زد و به او گفت:«این چه جمله‌ای بود که گفتی؟! ما غیر از امام (س) مراجع دیگری هم داریم». همین‌طور می‌دانید که ایشان در کتاب نهضت‌های اسلامی از مراجع ثلاث آن روز و نقش آن‌ها در پیشبرد نهضت در کنار امام خمینی (س) به نیکی یاد می‌کنند؛ همه برای این که نهاد روحانیت اصالت دارد و باید حفظ شود نه فقط ولی‌فقیه.
۳. در پایان نامه خطاب به آیت‌ا... شبیری فرموده‌اید:«لازم است شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ كنيد که این گونه مسائل دیگر تکرار نشود». نخست خود شما با این جمله تهدیدآمیز شان مرجعیت را رعایت کرده‌اید یا نه؟ دوم چه کسی گفته ملاقات یک مرجع تقلید با افراد سابقه‌دار در انقلاب که انتقاداتی نیز دارند خلاف شئون مرجعیت است. آیا شئون مرجعیت را جنابعالی بهتر از خود مراجع تشخیص می‌دهید؟ مگر مردم برده شما هستند كه باید با اجازه شما به ملاقات این و آن بروند؟! سوم این جمله را که به این مرجع عالیقدر دستور می‌دهید «این گونه مسائل دیگر تکرار نشود» از چه موضعی می‌فرمایید. این جمله را فقط امام زمان «عج» می‌تواند به یک مرجع تقلید بگوید. در مجموع، نامه شما موجب وهن روحانیت و حوزه علمیه شد. امیدوارم به نحوی جبران بفرمایید.
اعتراض طلاب به يك هتك حرمت
از طرفي جمعي از طلاب حوزه علميه در نامه‌اي نوشتند كه با تاسف و تاثر در این ایام که اهل ایمان دل به عزاداری برای سالار شهیدان (ع) و کاروان اهل بیت حضرتش، مشغول دارند و خیل عظیمی با راهپیمایی اربعین رهسپار حرم حسینی (ع) هستند، خبری مخابره شد که تعجب عارف و عامی را به خود جلب كرد! آن انعکاس نامه ای از یک شخصیت حوزوی و از فقهای شورای نگهبان بود به یک مرجع بزرگوار تقلید که به حق فرشته ای است در کسوت آدمی که دانش وسیع و آراستگی او به اخلاق ، مورد اعتراف بخش مهمی از اعاظم حوزه بوده و هست. مرجع بزرگوار حضرت آیت ا... العظمی آقای شبیری زنجانی مدظله العالی ، شخصیتی است که از بیت علم و تقوا بوده و خود امروز ؛ در تمام مجامع ایمانی و فقهی ، مشار بالبنان است. آیت ا... زنجانی از دوستان حضرت امام راحل (س) و همواره از پشتیبانان نظام اسلامی بوده و هست. ملاقات های بی تکلف ایشان با رهبری نظام ، حکایت از تواضع و خلوص این بزرگوار را همواره داشته و دارد. روا نبود که به جهت ملاقاتی دوستانه بین ایشان و برخی از شاگردان سال‌های گذشته اش ، نامه ای با این ادبیات ، به معظم له نگاشته شود. تردیدی نیست ؛ دفاع از نظام ، با این روش ها در برابر چنین ذخایر بزرگ شیعه ، نه تنها دفاعی عقیم بوده و فاقد جاذبه است ، بلکه چیزی جز تخریب مرجعیت را که هویت شیعه در عصر غیبت است به دنبال نخواهد داشت. امیدواریم عنایات حضرت بقیه ا... (عج) همواره شامل همه مراجع و حوزه‌های علمیه باشد.
حاشيه‌سازي فرامرزي
اين حاشيه‌سازي يزدي حتي تا بيرون مرزها نيز صدايش پيچيد و ضد انقلاب از اين اقدام براي نمايش اختلاف در ميان علما بهترين استفاده را كرد. البته غير از خوراك دادن به رسانه‌هاي بيگانه برخي ديگر نيز در اين باره موضع‌گيري كردند و حسن انصاری، عضو هيات علمی موسسه مطالعات عالی پرينستون نوشت كه از سال‌هایی که مقیم خارج شدم اگر اشتباه نکنم از حدود سال ۸۲ یا ۸۳ شمسی در پاریس و بعد برلین و در آمریکا مگر آنکه در سفر باشم گاهي روزانه یا یک روز در میان درس‌های فقه و این اواخر اصول فقه محقق نادره دوران آیه ا... شبیری زنجانی را می‌شنوم و دنبال می کنم. درس‌ها علاوه بر فواید بی‌شمار فقهی و اصولی پر است از نکته‌های مهم رجالی و کلامی و تاریخی. دقت نظرها و نکته‌بینی‌ها از ویژگی‌های درس‌های فقیه محقق است. از ویژگی‌های استاد، دقت در اشکالات دیگران و دقت و مناقشه در وجوه مختلف در بیان و دفع اشکالات و تشخیص درست از نادرست و نقد و تمحیص کلمات ناقدان یا معترضان به کلمات قوم است. چه در مباحث فقهی و چه در اصول. من با تاریخ فقه شیعی ناآشنا نیستم. کتاب فقهی و اصولی هم کم ندیده‌ام. اما بی تردید باید عرض کنم در صد سال اخیر به تعداد انگشتان یک دست هم شاید نتوان کسی را هم‌وزن این نادره دوران برشمرد. اگر هم در کل تاریخ فقه شیعی 10 تن را بتوان از جهت تحصیل و دقت نظر و سرعت انتقال و جودت ذهن و عمق در فکر و ذهن صاف و فهم عرفی و آشنایی با مبانی فقهی و رجالی و کلمات قدما و دقت در نقل کلمات و روایات بتوان نام برد، بي‌شك یکی از آنان فقیه محقق و دقیق‌النظر آیت ا... شبیری زنجانی است.
دفاع نوه امام(س) از مرجعيت شيعه
مسیح بروجردی، نوه امام خمینی (س) نيز در نامه‌ای خطاب به آیت ا... شبیری زنجانی نوشت كه هرگز گمان نمی‌کردم تاکیدات حضرتعالی در لزوم حراست از اخلاق اسلامی در حوزه‌های علمیه و تذکرات شما درباره افول اخلاق در میان روحانیت، به همین سرعت چنین شاهدی از غیب پیدا کند. رعایت ادب اقتضا می‌کند کمتر به نامه سرگشاده خطاب به معظم له بپردازم، اما ناگزیرم توجه دهم که بی‌توجهی به روابط پر برکت دوستانه بلکه گاهی علاقه عمیق پدر و فرزندی میان استاد و شاگرد در حوزه های علمیه، باعث تحلیل‌های اشتباه و موضع‌گیری ناموزون و ایجاد دردسر برای روحانیت و حوزه شده است. به عنوان یکی از فرزندان شما، امیدوارم خاطر مبارک از این گونه نامه‌ها مکدر نباشد و این تجربه‌های تلخ را درس اخلاقی بشمارید برای طلاب جوان و انقلابی که بدانند در هنگام عصبانیت چگونه سخن بگویند که این چنین با آبروی حوزه و نهادهای با سابقه آن بازی نکنند. اميدوارم خداوند سایه پر فیض آن عزیز را بر سر قاطبه شیعه حفظ و آن وجود شریف را از بلیات دوران محفوظ دارد و استدعا دارم ما را در خلوات خویش از دعای خیر محروم نكنيد.
تاسف‌باراست
آیت ا... مهدی هادوي تهرانی از اساتيد برجسته حوزه علميه قم نيز در پی نامه سرگشاده یزدی به حضرت آیت ا...العظمی شبیری زنجانی، بیانیه ای منتشر کرد و گفت كه خبر ناگوار نامه سرگشاده یکی از شخصیت‌های باسابقه حوزوی به یکی از مراجع بزرگ تقلید، در عین ناباوری و حیرت، موجب نهایت تاسف و تاثر شد. بی شک، چنین ادبیات دور از ساحت ادب، دل صاحب حوزه‌های علمیه، حضرت ولی عصر(عج) را در این ایام حزن، رنجاند و آن عزیز سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست، آزرده خاطر ساخت.
به راستی با وجود چنین رویکردی از سوی یک فرد کهنسال در حوزه علمیه قم، چه توقعی از طلاب تازه کار در زمینه رعایت ادب و ادبیات حوزوی می توان داشت؟! سزاوار است جامعه محترم مدرسین به جبران این لغزش کم‌نظیر به دست بوسی مراجع معظم تقلید به ویژه مخاطب نام آشنای این نامه که استوانه ای کم نظیر از علم و اخلاق در حوزه علمیه قم است، شتافته و بی هیچ تردیدی از تمامی حوزه‌های علمیه به ویژه مراجع معظم تقلید و به ويژه رهبر عزیز انقلاب که همواره حامی صیانت از جایگاه رفیع مرجعیت بوده و هستند، عذرخواهی شایسته کنند، باشد که دل شکسته امام زمان عجل ا... تعالی فرجه الشریف در آستانه اربعین حسینی از سوی سربازان آن جناب مرهمی یابد و قرحه چشم‌های مجروحش که در غم جد بزرگوار خون گریه می‌کند، التیام پیدا کند و دعای خاص آن حضرت که همواره راه‌گشای شیعیان در عصر غیبت بوده است، در این شرایط حساس که بیش از هر زمان بدان نیازمند هستیم، ما را از گردنه‌های پیش رو به سلامت عبور دهد و کشتی انقلاب اسلامی را به ساحل زیبای حضور آن بزرگوار، روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداه، برساند.
صحبت درباره حد و اندازه افراد
آیت‌ا... محسن غرویان نيز با اشاره به نامه محمد یزدی گفت كه به نظر من انتساب این نامه و محتوای آن به آیت‌ا... یزدی اندکی قابل تامل است، اما اگر خود وی آن را تایید کند دیگر جای بحثی نیست. نکته دیگر که باید به آن اشاره کرد، این است که در تاریخ حوزه‌های علمیه، مراجع و مرجعیت در یک مقام و مرتبه‌ای بودند که اجتهاد آزاد داشتند و این چنین نبوده که شخص دیگری بخواهد برای یک مجتهد آن‌هم در حد مرجع تعیین تکلیف کند. وی افزود كه مراجع در اظهارنظرهای فقهی و موضع گیری‌هایی که داشتند، آزاد بودند و این از افتخارات حوزه‌های علمیه و مرجعیت شیعه است که حوزه‌های علمیه، محل تبادل آزاد فکری و اظهار نظر اجتهادی بوده است. اما این جای شگفتی دارد که کسی بخواهد برای یک مرجع تقلید تعیین تکلیف کند و این مساله بسیار عجیبی است. این مدرس حوزه علمیه قم گفت كه مردم توقع ندارند که این‌گونه اختلاف‌نظرها بین علما به شکل آشکار و علنی مطرح شود. اگر آیت‌ا... یزدی نظری داشتند باید به شکل محرمانه به حضور مرجعیت آیت‌ا... زنجانی ارسال می‌کردند. ولی این شیوه مطرح‌کردن نظر جای تعجب دارد. به نظر من صلاح نبود که این نامه با چنین لحنی و به صورت سرگشاده نوشته شود. وی بیان کرد كه سوالی هم که برای بسیاری از فضلا، اساتید، طلاب و عموم مردم مطرح میشود این است؛ کسانی که در حد مرجعیت نیستند چگونه می‌توانند برای یک مرجع‌تقلید که از نظر علمی و فقهی در رتبه‌ای بالاتر قرار دارد، این‌گونه تعیین تکلیف کنند؟ آیت‌ا... غرویان در پایان گفت كه با اینکه رقابت‌های ناسالم جناحی در میان برخی از حوزویان هم وجود دارد، ولی آیت‌ا... شبیری زنجانی در میان حوزویان از شخصیت‌هایی هستند که چهره ایشان بیشتر فقاهتی است و بیشتر پژوهش و تحقیق در کارنامه آیت‌ا... شبیری زنجانی می‌درخشد.
استعفا به نشانه اعتراض
برخي نيز براي نشان دادن اعتراض خود، راه خود را از يزدي جدا كرده و از حضور در جامعه مدرسين حوزه علميه استعفا دادند. در همين راستا آيت‌ا... محمد عندلیب همدانی در نامه‌ای به يزدي از عضویت در جامعه مدرسین استعفا داد. وي در نامه خود نوشته بود كه نامه حضرتعالی به محضر مبارک مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت ا... العظمی شبیری زنجانی دامت برکاته هرگونه تردیدی را که تاکنون در باره ادامه عضویت در آن جامعه محترم داشتم مرتفع کرد چه اینکه به این نتیجه قطعی رسیدم که تفسیر من از استقلال حوزه و جایگاه رفیع مرجعیت با دیدگاه جنابعالی و همفکران شما در جامعه محترم مدرسین هیچ گونه هماهنگی ندارد و امکان همکاری وجود ندارد و بنابراين از ادامه عضویت در آن جامعه معذورم.
راه توبه بازاست
همان‌گونه كه شاهد هستيم شخصيت‌هاي برجسته‌اي نسبت به اين رفتار يزدي واكنش نشان دادند و همه منتقد هستند كه اين فرد كه جايگاهش با آيت‌ا... شبيري‌زنجاني هم‌خواني ندارد چگونه به خود اجازه داده است كه براي ايشان تعيين‌تكليف كند. اين هتاكي در حالي صورت گرفته است كه امام خمینی(س) با استحكام و قطعیت اعلام می كنند كه اهانت به مراجع و علمای اسلام موجب میشود بین شخص اهانت كننده و خداوند متعال « ولایت » منقطع شود و این وحشتناك ترین اثر هتك حرمت مراجع و بزرگان روحانیت است كه در حوزه و نظام مشغول خدمت به اسلام هستند. انقطاع ولایت بین خدا و انسان یعنی خروج از دین و به بیراهه گمراهی و ضلالت گام نهادن و به خسران عظیم گرفتار آمدن . این حركت زشت كه به صورت دشنام و هتك حرمت و شعارهای « مرگ بر...» علیه بزرگان دین از مراجع و علمای وارسته در حوزه و نظام صورت می‌گیرد، موجب خروج از دین و قطع ولایت خداوند با دشنام دهنده و هتاك میشود و آخرت او را سیاه و تباه می‌كند. بدیهی است كسانی كه به هتك حرمت و دشنام علیه مراجع تقلید و علمای بزرگ و خدوم می‌پردازند به آن دلیل كه علیه نایبان عام امام عصر(عج ) كه خادمان دین و ملت و كشورند این عمل شنیع را مرتكب می‌شوند بنابه تصریح امام خمینی (س) از ولایت خداوند محروم می‌شوند. علاوه بر زشتی عمل دشنام و هتك حرمت علیه مراجع و علماي اسلام عزیز برای آبروی انسان مومن ـ هركس و در هر لباس و موقعیت ـ اكرام و احترام قائل است و به هیچ وجه نمی‌پذیرد كه افراد و گروه‌ها حتی با ظواهر اسلامی به مومنی اهانت كنند و او را تخریب و هتك كنند چنان‌كه به تصریح پیامبراكرم (ص ) حرمت مومن از حرمت كعبه بالاتر است. اميدواريم اين فرد كه به هردليلي دست به قلم شده و اين نامه نامبارك را نوشته است هرچه زودتر به اشتباه خود اقراركرده و با توبه به درگاه خدا و دلجويي از اين مرجع بزرگ جهان تشيع و پيروان ايشان رحمت خدا را برخود ارزاني بدارد.
