گلایه‌های وزارت بهداشت از مشکلات بیمه سلامت

گروه جامعه- در مهرماه سال ۱۳۹۱ قرار شد سازمان بیمه سلامت جایگزین بیمه خدمات درمانی شود تا بتواند تمام بیمه‌های سلامت را مدیریت کند و در نقش یک سیاستگذار در این حوزه ظاهر شود‌‌. در تشکیل سازمان بیمه سلامت باید حداقل ۱۳ سازمان بیمه‌ای که در قانون شمرده شده، ادغام می‌‌شدند، ضمن آن که تکلیف تامین اجتماعی هم باید روشن می‌‌شد که البته این موضوع نیز در متن قانون آمده بود‌.
سازمان بیمه سلامت به شرط آنکه در جایگاه خود قرار می‌گرفت و هر یک از صندوق‌‌های بیمه‌ای خود را مستثنی نمی‌‌دانستند، می‌‌توانست یکی از سازمان‌‌های موثر کشور باشد و به این منظور آن ۱۳ صندوق بیمه‌‌گری که در اختیار وزارتخانه‌‌ها و دستگاه‌‌های مختلف هستند باید در این سازمان ادغام می‌‌شدند و بر اساس متن قانون، اعتبارات، نیروی انسانی و تمام سیستم‌ شان منتقل می‌شد‌‌. الگوی این کار هم سازمان بیمه مرکزی ایران بود که قادر به مدیریت و سیاست‌گذاری در حوزه بیمه‌‌های تجاری شده بود‌‌. بنابراین مسوولان حوزه سلامت هم بر آن شدند تا سازمان بیمه سلامت هم به سازمانی سیاست‌گذار در حوزه بهداشت و درمان، بدل شود‌‌. بر همین اساس اساسنامه سازمان بیمه سلامت تدوین شد و تاریخ وجود بیمه خدمات‌درمانی به سر آمد و تابلوی «سازمان بیمه خدمات‌درمانی» پایین کشیده شد تا از آن زمان به بعد نام «سازمان بیمه سلامت ایران» بر آن نقش بندد‌.
این درحالی بود که بعد از انجام این کار عملا نه ‌تنها سازمان بیمه سلامت نتوانست نقش سیاست‌گذاری را در سیستم بهداشت و درمان ایفا کند، بلکه خود به سازمانی دولتی و به البته ورشکسته بدل شد؛ به‌طوری‌که اگر کمک‌ها و بودجه‌‌های دولتی را نداشته باشد، نمی‌‌تواند از عهده خرید و ارائه خدمت در حوزه سلامت برآید‌.
ارائه‌دهندگان بیمه سلامت 12 ماه طلب دارند


اگر بخواهیم در رابطه با هزینه‌های بیمه سلامت بدانیم لازم است اظهار نظر روز گذشته مدیرعامل سازمان بیمه سلامت را بررسی کنیم که خواستار نگاه دقیق و واقعی به بودجه سازمان‌های بیمه‌گر شد‌‌. او همچنین به این موضوع اشاره کرد که برخی ارائه‌دهندگان خدمت ۱۲ ماه از بیمه سلامت طلبکارند‌.
بر اساس اطلاعاتی که طاهر موهبتی نقل کرده است در حال حاضر ۴۰ میلیون نفر از جمعیت ایران تحت پوشش این سازمان هستند و ۸۵ درصد این افراد، بیمه رایگان دریافت می‌کنند که دولت سهم بیمه‌پردازی آنها را برعهده دارد‌‌. همچنین کارکنان دولت، بازنشستگان، خانواده شهدا، طلاب، دانشجویان و مددجویان بهزیستی و غیره تحت پوشش آن هستند‌‌. در این بین ۲۲ میلیون نفر از روستاییان تحت پوشش نیز از بیمه سلامت برخوردار هستند و ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش بیمه سلامت ایرانیان (رایگان) هستند‌.
او در ادامه به این نکته اشاره کرد که طرح تحول بیمه سلامت باعث کاهش هزینه‌های پرداختی مردم از ۶۰ درصد به ۳۵ درصد شده و همچنین در بخش بستری ۵۸ درصد هزینه‌ها را پرداخت می‌کنیم و در بخش سرپایی نیز ۹۰-۹۵ درصد توسط بیمه پرداخت می‌شود‌‌. در حال حاضر ۲۴۰۰ قلم دارو تحت پوشش سازمان و پنج هزار خدمت نیز تحت پوشش هستند که ارائه می‌شود و این برنامه ملی (طرح تحول سلامت) آرزوی دیرینه‌ای بود که محقق و باعث رضایت ۸۳ درصدی مردم شد‌.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت در رابطه با تعداد افرادی که تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفته‌اند تصریح کرد: قرار بود پنج میلیون نفر، بیمه رایگان باشند در حالی که امروزه ۱۰ میلیون نفر بیمه شده‌اند و هر بیمه شده ۵۲۸ میلیون بار مالی دارد‌‌. در حوزه تنظیم مقررات، یارانه باید هدفمند شود‌.
موهبتی با اشاره به اینکه گروه‌های محروم باید تحت پوشش بیمه رایگان سلامت باشند، تاکید کرد: چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بیمه شده همپوشانی میان بیمه سلامت و سایر سازمان‌های بیمه‌گر بود که تعداد آنها با اجرای طرح رفع همپوشانی به دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسیده است و در ۶۰۵ بیمارستان طرح حذف دفترچه را اجرایی کردیم‌.
تبدیل بیمه سلامت از یک صندوق به یک سازمان کارآمد
این سخنان در حالی بیان شد که انگار وزیر بهداشت هم دل خوشی از بیمه سلامت ندارد‌‌. او با اشاره به این موضوع که بیمه سلامت او را پیر و شکسته کرد، از مردم خواست عکس‌های سال نخست وزارتش را با عکس‌های امروزش مقایسه کنند‌‌.
سیدحسن‌ هاشمی در مراسم نکوداشت روز ملی بیمه سلامت به تشریح مهم‌‌ترین چالش‌‌های بیمه‌‌ای کشور پرداخت و با اشاره به فرصت‌سوزی 90 ساله در اصلاح نظام بیمه‌ای کشور، گفت: تا پایان این دولت دو سال وقت داریم. من با همه وجود می‌‌خواهم مشکل کشور حل شود‌‌. کمک کنید تا حداقل مشکلات بیمه‌‌ای کشور حل شود‌.
او اظهار امیدواری کرد که بیمه سلامت از یک صندوق به یک سازمان ملی و کارآمد تبدیل شود‌‌. همچنین به این موضوع اشاره کرد که برخلاف تصور بیشترین حمایت از سازمان بیمه سلامت در این دوره انجام شده است‌‌. بیمه باید سازمانی مستقل، ‌قدرتمند و کارآمد باشد و این موضوع شدنی نیست مگر اینکه جایگاهش را در نظام سلامت به عنوان خریدار خدمت پیدا کند‌.
وزیر بهداشت با بیان اینکه بی‌‌توجهی دولت‌ها و مجالس به حوزه سلامت به معنای بی‌توجهی به سلامت مردم است، ادامه داد: ملتی که گرفتار بیماری باشد و نتواند هزینه‌هایش را تامین کند، ملت خوشبختی نیست و دولت و حاکمیت آن هم دولت و حاکمیت خوبی نیست‌‌. امروزه دولت‌های خوب دولت‌هایی هستند که در کنار امنیت به سلامت، به آموزش‌وپرورش مردم هم توجه می‌کنند‌‌. در حال حاضر آمد و شد بسیاری از دولت‌ها در اروپا و آمریکا براساس توجهی است که به سلامت و آموزش‌وپرورش دارند‌.
بیمه زیر نظر رییس‌جمهور باشد
هاشمی با اشاره به اینکه بیمه باید زیر نظر رییس جمهور باشد ادامه داد: مجلس شورای اسلامی تصمیم گرفت بیمه سلامت به وزارت بهداشت بیاید‌‌. از نظر من مهم نیست بیمه در کجا باشد‌‌. اصلا به نظر من بیمه باید زیرنظر رییس‌جمهور باشد چراکه رفاه اجتماعی باید مهم‌ترین دغدغه عالی‌ترین مسوول کشور باشد‌‌. البته در این مدت سازمان بیمه سلامت کارنامه قابل قبولی داشته و زیرساخت‌هایی را ایجاد کرده است که اگر مورد حمایت قرار گیرد می‌تواند طی چند سال آینده طبق الگوهای موفق دنیا پیش رود و به جایگاه رفیع خود دست یابد‌.
پراکندگی بیمه‌شدگان یکی دیگر از مسائلی است که وزیر بهداشت به آن اشاره کرد‌‌. در حال حاضر ۴۵ درصد بیمه‌شدگان در سازمان بیمه سلامت، ۴۸ درصد در سازمان تامین اجتماعی، یک درصد در کمیته امداد و 8/5 درصد هم در نیروهای مسلح تحت پوشش بیمه‌اند‌‌. این سازمان‌ها باید با هم همکاری کنند و پول، مقررات و سیاست‌های خرید خدمت‌شان یکسان شود‌‌. در عین حال باید توجه کرد با وجود اینکه ۱۰ میلیون نفر در کشور تحت پوشش بیمه رایگان قرار گرفتند، هنوز 9/6 درصد در کشور فاقد بیمه‌اند و 9/8 درصد نیز هم‌پوشانی بیمه‌ای در کشور وجود دارد‌.
به صورت هدفمند اذیت‌مان کردند
هاشمی ادامه داد: به طور کلی بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت وضعیت ما در این حوزه بد نیست، اما از طرفی قانون را هم به طور کامل اجرا نکرده‌ایم‌‌. اجرای قانون مستلزم پرداخت هزینه است‌‌. البته در این سال‌ها خیلی ما را اذیت کردند. آن هم به صورت هدفمند و آن هم به خاطر اینکه یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت طرح تحول سلامت بود‌‌. برخی به این موضوع از دید رقیب نگاه کردند نه از دید منافع ملی‌‌. باید پرسید آیا سرمایه اجتماعی که طرح تحول برای نظام ایجاد کرد در طول این سال‌ها سراغ دارید؟ در این طرح پرداخت از جیب مردم در حوزه سلامت از ۶۰ به 7/35 درصد رسید که هر یک درصدش ۷۹۰ میلیارد تومان پول می‌خواهد‌‌. در عین حال دسترسی به تجهیزات و وسایل پزشکی، توزیع پزشک و پرستار و‌.‌.‌‌. همه جزو مواردی بود که در قالب طرح تحول انجام شد، البته بعد اجتماعی این طرح برایم بسیار مهم است‌‌. این اقدامات درست نقطه مقابل اقدام دشمنان‌مان در خارج و برخی از دوستان نادان‌مان در داخل بود چراکه هرچقدر ما سرمایه اجتماعی ایجاد کردیم عده‌ای آن را نابود و ما را متهم کردند که متاسفانه تا اندازه‌ای هم موفق بودند‌.
خدماتی که شامل پوشش بیمه‌ای نمی‌شوند
وزیر بهداشت با بیان اینکه ۸۷۳ خدمت داریم که تحت پوشش بیمه نیستند، گفت: همچنین از مجموع ۱۲۶ خدمت دندانپزشکی که از جمله مواردی است که پرداخت از جیب مردم را زیاد می‌کند و ۲۵ درصد هزینه‌های مردم در بیمه سلامت برای دندانپزشکی است، ۱۰۰ خدمت را تحت پوشش بیمه نداریم و مردم باید هزینه‌اش را از جیب بپردازند‌‌. در عین حال خدمات زیبایی و... هم تحت پوشش بیمه نیستند و بیماری‌های نوظهور و پرهزینه هم در این موارد قرار دارند‌‌.
بنا بر ادعای ‌هاشمی ایران با اجرای طرح تحول به شرایط متوسط جهانی نزدیک شده است و در حال حاضر متوسط جهانی پرداخت از جیب در حوزه سلامت 5/32 درصد تعیین شده که در ایران این میزان 7/35 درصد است‌‌. در عین حال بیمه‌های تکمیلی در متوسط جهانی هفت درصد نقش دارند که در کشور ما شش درصد را پوشش می‌دهند‌‌. بنابراین باید بیمه‌های تکمیلی را اصلاح کنیم و به سمت کاهش پرداخت از جیب به ۲۵ درصد برسیم‌‌. این اقدام عملی نیست مگر اینکه در بودجه و عملکرد سازمان برنامه و خزانه تجدیدنظر کنیم یا اگر این کار را نمی‌کنیم بیمه را هدفمند کنیم به طوری که کسی که درآمد بیشتری دارد حق بیمه بیشتری بپردازد اما نیاز برای همه تامین شود‌‌. در این صورت یک نظام کارآمد در حوزه سلامت خواهیم داشت‌.
شرایط دشوار برای بخش خصوصی
هاشمی با تاکید بر اینکه منابع و مصارف در حوزه سلامت با هم نمی‌خواند و باید یک‌بار برای همیشه این مشکل را حل کنیم، اضافه کرد: بنابراین وظایف بیمه را متناسب با اعتبارات قرار دهیم‌‌. خیلی بد است که ۸۵ درصد از بیمه‌شدگان بیمه سلامت رایگان است یعنی حدود ۳۴ میلیون نفر. کاش به جای دادن یارانه نقدی مشکل سلامت مردم را حل می‌کردیم‌‌. از طرفی چالش مهم دیگر افزایش هزینه تمام‌شده برای ارائه‌کننده خدمات است‌‌. در حال حاضر اجناس افزایش قیمت داشته‌اند‌‌. به عنوان مثال اقلامی که در حوزه پتروشیمی مصرف می‌کنیم ۱۵۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند‌‌. حتی سازمان برنامه و بودجه حساب کرده که ۱۳۰۰ میلیارد از بابت افزایش تورم و قیمت‌ها در بیمارستان‌های دولتی کسری ایجاد خواهد شد‌‌. اگر این کسری را جبران نکنیم یعنی به ارائه‌کنندگان می‌گوییم کم‌فروشی کن، تقلب کن‌.
او همچنین بیان کرد: این درحالی است که شرایط برای بخش خصوصی بسیار سخت‌تر است چراکه به آنها ارز ۴۲۰۰ تومانی هم نمی‌دهیم‌‌. قیمت‌ها را فیکس کرده‌ایم و براساس قیمت اول سال، تورم تک‌رقمی داریم و زور می‌گوییم‌‌. نهایتش این است که خدمت ارائه نمی‌شود یا به صورت تقلبی ارائه می‌شود و ارائه‌کنندگان خدمت را وادار به تخلف و زیرمیزی گرفتن می‌کنیم. بعد می‌گوییم اینها اخلاق ندارند‌‌. در واقع ما اخلاق نداریم‌‌. در حال حاضر چند ماه است که این موضوع با وجود تصویب شورای عالی بیمه تعیین تکلیف نشده است‌.
هاشمی در پایان درباره برداشت ۵۰۰ میلیون یورویی از صندوق توسعه ملی برای جبران نقدینگی حوزه سلامت اعلام کرد: هنوز این موضوع ابلاغ نشده، اما امیدواریم همان‌طور که گفتند این رقم به حوزه بیمه بیاید‌‌. خبر دارم که چاه‌هایی برایش کنده‌اند، اما امیدوارم نخواهند با این پول آنها را پر کنند تا بتوانیم نفسی بکشیم‌‌.