ماندن یا کناره‌گیری معاون اول واکنش‌های بسیاری را طی روزهای اخیر برانگیخت که در نهایت رنگ اصلاحات در پاستور ماند

استمرار اسحاق
امیر خرم: قدرت جهانگیری از پایگاه اجتماعی اوست
همدلی| هرمز شریفیان ـ‌ دولت دوازدهم یا همان دولت دوم حسن روحانی روزهای پرچالشی را می‌گذراند. می‌توان گفت که این دولت در حال حاضر در ۳ حوزه یا به تعبیر بهتر در 3 جبهه درگیر است.
نخست در حوزه دیپلماسی که البته دولت روحانی نقاط قوتی مانند پرونده دادگاه لاهه، سخنرانی رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل و پیامد آن حمایت بیشتر کشورها از سیاست ایران در قبال برجام و تلاش اروپایی‌ها برای برجا ماندن آن و ادامه روابط با ایران را در پی داشت، با این حال مشکلات تحریم‌های یک‌جانبه دولت دونالد ترامپ و معضل فروش نفت پس از 13 آبان از مشکلات بزرگ دولت روحانی است.


از سویی مخالفان داخلی دستگاه اجرایی نیز دست بردار نیستند و بر خلاف منتقدان در حال برنامه‌ریزی برای پایین کشیدن دولت‌اند که طی روزهای گذشته و در مصاحبه «عزت‌الله ضرغامی»، رئیس پیشین سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی با ایرنا مشخص شد که آنان قصد به‌دست گرفتن فرمان دولت را داشته‌اند که با مخالفت رهبر انقلاب روبه‌رو شدند.
دولت روحانی در کنار تمام این مشکلات، چالش‌های درون کابینه‌ای زیادی نیز دارد که هرروز با درز خبر یا مصاحبه‌ای می‌توان پی برد که در درون دولت تشتت‌هایی وجود دارد.
اصلی‌ترین این تشتت‌ها خبر استعفای «اسحاق جهانگیری» بود که بعدا تکذیب شد اما با این همه مجموع خروجی خبرها نشان از این دارد که معاون اول دلخوری‌هایی دارد که شاید او را به فکر کناره‌گیری انداخته باشد.
می‌توان گفت که جهانگیری، اصلاح‌طلب‌ترین عضو کابینه روحانی است اما چند روز پیش با لحن گلایه آمیز یا طعن گونه‌ای گفته بود که «اجازه برکناری منشی خود را هم ندارم چه رسد به وزرا». البته دلخوری جهانگیری می‌تواند از موضوعات دیگری هم باشد برای مثال شنیده‌ها حکایت از آن دارند که اعلام نرخ ارز 4200 تومانی که بعدا به «نرخ جهانگیری» معروف شد بر خلاف میل او بوده و رئیس جمهور از او خواسته که آن را اعلام کند. یا موضوع «رفع حصر» که از مهم‌ترین خواسته‌های اصلاح‌طلبان بوده و هست اما هنوز محقق نشده است.
«غلامحسین کرباسچی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی و هم حزبی جهانگیری نیز چند روز قبل خبر استعفای او را تکذیب کرد اما در ادامه گفته بود: «اگر در این شرایط جای جهانگیری بودم، استعفا می‌دادم».
البته پس از این کش‌وقوس‌ها گویا از معاون اول دلجویی شده طوری که «محمود واعظی»، رئیس دفتر رئیس جمهور دیروز در مصاحبه‌ای گفت: «جهانگیری نفر دوم دولت است و وزرا باید با ایشان هماهنگ باشند».
دولت و شخص رئیس جمهور در این روزهای پر از کشمکش‌های داخلی و خارجی باید به این نکته توجه داشته باشند که از تمام نیروهای کارآمد و ظرفیت‌های آنان، استفاده کنند و بدون تردید اسحاق جهانگیری یکی از این نیروهاست که هم سابقه مسئولیت‌های اجرایی ـ تقنینی دارد و هم ارتباط بسیار خوبی با سایر جناح‌های سیاسی داشته و از همه مهم‌تر مورد وثوق رهبر انقلاب است.
از سوی دیگر نمی‌توان از یاد برد که در جریان مناظره‌های انتخاباتی سال 96، جهانگیری نقش ضربه‌گیر را برای روحانی ایفا کرد و آنجایی که لازم بود به نکاتی بی‌پرده اشاره شود، معاون اول این مهم را برعهده گرفت و اجازه نداد که نامزدهای جناح مقابل، فرمان مناظره‌ها را در دست بگیرند و یکی از عوامل درخشش دولت تدبیر، تدبیر جهانگیری در مناظره‌ها بود.
«همدلی» در همین خصوص نظر «امیر خرم»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو شورای مرکزی نهضت آزادی را جویا شده است که در ادامه می‌خوانید:
جهانگیری و ظریف نماینده بخش خردگرا در کابینه‌اند
این فعال سیاسی در این‌باره گفت: «تضعیف موضع آقای جهانگیری در دولت را از دو زاویه بررسی می‌کنم. زاویه نخست، همانطور که ایشان در مناظره‌های انتخاباتی مطرح کردند به عنوان نماینده اصلاحات وارد گود انتخابات و پس از آن، هیات دولت شدند. کسی که وارد ساختار قدرت می‌شود، قدرت خود را برای اعمال نظر از دوجا می‌گیرد که یکی پشتوانه اجتماعی و دیگری وابستگی به کانون‌های قدرت است که هر دو مدل در ایران وجود دارد».
خرم افزود: «آقای جهانگیری وابسته به کانون‌های قدرت نیست و قدرت خود را از پایگاه اجتماعی می‌گیرد، بنابراین تصور می‌کنم یکی از دلایل تضعیف جایگاه جهانگیری در داخل ساختار قدرت که هیات دولت هم بخشی از آن است، تضعیف پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان است. اصلاح‌طلبان دیرزمانی است که سیر صعودی خود را طی کرده و وارد سیر نزولی شده‌اند و از دوران بسط به دوران قبض رسیده‌اند».
او ادامه داد: «وجه دیگر این است که به دلیل تضعیف پایگاه اجنماعی اصلاح‌طلبان، نماینده این جریان فکری در ساختار قدرت نیز جایگاه خود را از دست داده و در موضع ضعف قرار گرفته است».
این عضو نهضت آزادی ادامه داد: «آقای روحانی نیز یک نگاه پراگماتیستی به سیاست دارد و در چنین شرایطی چندان روی حمایت اصلاح‌طلبان حسابی باز نمی‌کند و گرایشی نشان نمی‌دهد و تلاش می کند سمت و سوی خود را به سمتی ببرد که دست بالا را در ساختار قدرت دارد تا با حمایت آنها بتواند برنامه خود را تا جایی که می‌تواند پیش ببرد. این دلیلی برای تضعیف اقای جهانگیری و نه معاون اول است».
خرم افزود: «اما این تضعیف وجه دیگری هم دارد. آقای جهانگیری و نیروهای سیاسی مانند او مثل آقای ظریف نماینده یک جریان عقل‌گرا در درون ساختار قدرت هستند، جریانی که شرایط جهانی را می‌شناسد و با عنایت به این شناخت منافع و امنیت ملی را رعایت و حفظ می کنند. تضعیف آقای جهانگیری از این بعد می‌تواند اینطور تفسیر شود که جریان عقل‌گرا در درون ساختار قدرت که کابینه هم بخشی از آن است در موضع ضعیف‌تری قرار گرفته و طبیعتا وقتی جریان عقل‌گرا در چنین شرایطی قرار گیرد نشان‌دهنده این است که جریان‌های پوپولیستی و رادیکال دست بالا را در این ساختار به‌دست آورده‌اند و این خطری است که امنیت و منافع ملی را تهدید می‌کند».
خرم در پایان تاکید کرد: «این جریان‌ها در سطح منطقه و جهان نیز وجود دارند و همین باعث شده که در ایران هم توجیه حضور پیدا کنند تا در ساختار قدرت دست بالا را داشته باشند و همین باعث می‌شود جریان خردگرا و نمایندگان آن از جمله آقای جهانگیری وارد موضع ضعف شوند و اگر مجموعه تصمیم‌گیران در ساختار قدرت برای رفع این مشکل تدبیری اندیشه نکنند منافع و امنیت ملی به طور جدی به مخاطره خواهد افتاد».
سایر اخبار این روزنامه