روزنامه قانون
1397/08/02
مثلث جدید منطقه ایران، هند و روسیه
در هفته اخیر نشست سه جانبه میان ایران،روسیه و هند در مسکو برگزار شد. در این نشست مهدی سنایی و کاظم سجادپور حضور داشتند. فضای این بحث غیررسمی بود واهدافی که از برگزاری این نشست دنبال می‌شد، غیردیپلماتیک بود.مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه، در آغاز این نشست خطاب به حاضران گفت: مشارکت سه کشور در طرح های منطقه ای و توسعه همکاری‌ها در چارچوب دوجانبه و سه جانبه بیش از هر زمانی اهمیت یافته است. موضوعاتی همچون سازمان همکاری شانگهای، راهگذر بین‌المللی شمال-جنوب و طرح انتقال گاز ایران به هند با مشارکت پاکستان و روسیه از طرح های منطقه ای مهم برای سه کشور است.
سفیر ایران یادآوری کرد: دو اجلاس سران ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو و تهران برگزار شده است که در آن راهگذر بین‌المللی شمال -جنوب مورد بررسی قرار گرفته است.او نشست سه جانبه را فرصت مناسبی برای گفت وگو درباره همکاری های مشترک سه کشور در موضوعاتی همچون مبارزه با تروریسم، تبهکاری فراملی و قاچاق مواد مخدر از افغانستان دانست.
محمد کاظم سجادپور، رییس مرکز پژوهش‌های سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران هم در نشست کارشناسان در مسکو گفت که تجزیه و تحلیل جزو اصلی برای اقدام است و آنالیز بی‌کیفیت منجر به سیاست بد می شود.
گفتنی است، راهگذر شمال - جنوب ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا و روسیه را از طریق ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا برقرار می کند.
در این میان اتصال خلیج فارس و بندر چابهار در ساحل شرقی دریای عمان برای مبادله کالا به شرق کشور و همسایه‌های شرقی و آسیای میانه نقش مهمی ایفا می کند.
موافقت‌نامه راهگذر حمل و نقل بین‌المللی شمال- جنوب نیز شهریور 1379 در سن‌پترزبورگ به امضای وزیران حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید.این راهگذر مهم‌ترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا به شمار می رود که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا 40 درصد کوتاه تر و از نظر هزینه تا 30 درصد ارزان تر است. اين راهگذریکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است و کشورهای واقع در مسیر، با تشکیل اتحادیه و انعقاد قراردادهای همکاری در رقابتی همه‌جانبه به توسعه و تجهیز بندرها، جاده‌ها، پایانه ها و مسیرهای ریلی خود می پردازند.
در صورت فعال شدن همه حلقه‌های این زنجیره، انتقال کانتینر از بندر بمبئی هند به مسکو در روسیه نزدیک به یک ماه زمان نیاز دارد، در حالی که ترانزیت کانتینری مشابه از طریق دریای بالتیک با افزایش 20 درصدی هزینه حمل و نقل همراه است.
برای بررسی محورهای گفت و گوهای این نشست به سراغ شعیب بهمن،کارشناس مسائل روسیه رفتیم كه در ادامه آن را مي خوانيد:
اهداف و موضوعات مورد بررسی در نشست سه جانبه میان روسیه، ایران و هند در مسکو چه بود؟
این نشست در راستای توسعه همکاری‌های اقتصادی در میان سه کشور برگزار شد. باتوجه به اینکه هندی‌ها در سال‌های اخیر به سرمایه‌گذاری در بندر چابهار تمایل نشان دادند که اقداماتی هم در این خصوص انجام دادند و از طرف دیگر ایران و روسیه هم در بحث کریدور شمال - جنوب همکاری نزدیکی با یکدیگر داشتند و تمایل دارند این کریدور به زودی احداث و راه اندازی شود، در نتیجه می‌توان گفت یک محور همکاری اقتصادی میان هند ،ایران و روسیه شکل گرفته و می تواند دسترسی هندی‌ها از طریق بندر چابهار و کریدورر شمال- جنوب به قلب اروپا را میسر کند و برعکس این دسترسی را برای اروپا و روس ها ایجاد کند. بنابراین همکاری اقتصادی محور اصلی این گونه نشست‌هاست.
ضمن اینکه قاعدتا همکاری‌های اقتصادی دارای پیامدهای سیاسی و محورهای سیاسی هم هستند. این نشست صرفا در حد یک نشست کارشناسی بوده و نشست تصمیم گیری به شمار نمی آید اما به هر حال می‌تواند اقدام موثری برای تداوم همکاری‌های چندجانبه میان تهران، دهلی و مسکو باشد.
تاثیر چنین نشست های چند جانبه را در شرایط و مناسبات منطقه‌ای چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در شرایط فعلی، ایران در موقعیت خاص قرار دارد. به واسطه فشارهایی که آمریکایی‌ها برای منزوی کردن ایران در منطقه و در سطح بین الملل اعمال می‌کنند و تحریم های اقتصادی که بخشی از آن‌ها را وضع کردند و بخشی دیگر هم كه قرار است در آینده نزدیک وضع شود ،قطعا در چنین شرایطی توسعه همکاری با کشورهای بزرگ و اقتصادهای نوظهور مانند روسیه و هند می تواند قابل توجه باشد. علاوه بر اینکه چنین نشست‌هایی دارای دستاوردهای اقتصادی خواهد بود، از لحاظ سیاسی هم می‌تواند دو پیام جدی به ویژه به آمریکایی‌ها صادر کند: اول اینکه سیاست و پروژه آن ها در منزوی کردن ایران به شکست منجر شده و ایران می‌تواند با سایر کشورها همکاری های قابل توجهی داشته باشد. دوم اینکه کشورها و بازیگران مهم مانند روسیه و هند، این پیام را به آمریکایی‌ها می‌دهند که حاضر نیستند از سیاست‌های واشنگتن علیه ایران تبعیت کنند.این مساله برای آمریکایی‌ها می‌تواند گران تمام شود. به خصوص اینکه آمریکایی‌ها تلاش بسیاری کردند كه کشورها،مخصوصا هند که از خریداران نفت ایران است به توقف خرید نفت از ایران ترغیب کنند. بنابراین در شرایط فعلی برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند در راستای خنثی سازی یا کم اثر کردن تلاش‌های آمریکا برای به انزوا کشاندن ایران تلقی شود .به همین دلیل برگزاری نشست هایی که در آن همکاری چند جانبه منطقه‌ای مطرح باشد ،ازاهمیت بسیار زیادی در حوزه سیاست خارجی ایران به شمار می‌آید و اساسا توسعه همکاری با هند و روسیه در قالب راهبرد نگاه به شرق قابل تعریف و ارزیابی است.
در نشست سه جانبه میان ایران، روسیه و هند طرح انتقال گاز ایران به هند با مشارکت پاکستان و روسیه سخن گفته شد.به نظر شما انگیزه روسیه از این تفاهمنامه چیست؟
از گذشته موضوع خط لوله صلح مطرح بود که گاز ایران به پاکستان و هند و حتی در دراز مدت به چین کشیده شود و در آن زمان روس ها علاقه‌مندی خود را برای مشارکت در این طرح نشان دادند و توافقاتی هم انجام شد که روسیه در احداث خط لوله مشارکت داشته باشد .هر چند که بعدها به دلیل اختلافاتی که میان پاکستان و هند به وجود آمد، درواقع روند احداث این خط لوله متوقف شد.
روسیه در سیاست کلی انرژی خود تمایل دارد که تنها صادر کننده گاز به کشورهای اروپایی باشد یا دست کم مقدار زیادی از گاز وارداتی اروپا را تامین کند. به همین دلیل از اینکه گاز سایر کشورها به سمت اروپا کشیده نشود و به سایر مناطق سوق داده شود ،تمایل روس ها برای مشارکت در چنین پروژه هایی قابل ارزیابی است. پیشتر روس ها در خصوص احداث خط لوله گاز ترکمنستان به افغانستان ، پاکستان و هند، برای مشارکت ابراز تمایل کردند و مشارکت انجام شد.به طور کلی می توان گفت یک سیاست کلی در راهبرد انرژی روسیه است که تا حد ممکن بتواند از صدور گاز سایر کشورها به اروپا جلوگیری کند و به واسطه همین سیاست، تمایل دارد در پروژه‌های کشورهای دارای ذخایر گازی که مسیرهای صادراتی شان به سمت اروپا نیست، مشارکت کند.
سایر اخبار این روزنامه
در آغـــــــــوش فینـال
تشويش مجازي
آتش در خرمن بنزين
گذري بر آثار واقعي تحريم‌ها
هشدار هایی به محمد شریعتمداری
قتلگاه اخلاق سیاسی
کشف۲۴۵۰۰ عدد سکه از کولر يك منزل
مثلث جدید منطقه ایران، هند و روسیه
كلاس تشريح FATF
نمره مديريت دولتي شريعتمداري پايين است
جمال گيت در مقابل بن سلمان
حصاري به نام خوابگاه
