روزنامه ابتکار

علیرضا صدقی می‌کُشم و تسلیت می‌گویم

پس از دو هفته جنجال و فشار رسانه‌ای، سرآخر حکومت سعودی قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول ترکیه را پذیرفت. سعودی‌ها اعلام کردند پس از بروز مشاجره و درگیری در کنسولگری، این روزنامه‌نگار به قتل رسیده است.
نکته جالب اما اینجاست که سعودی‌ها به خانواده خاشقجی تسلیت هم گفتند.
از اینجای ماجرا به بعد، تقریبا برای همه واضح و آشکار است. سعودی‌ها ـ از ملک سلمان تا عادل الجبیر و محمد بن سلمان ـ مانند تمام حکومت‌های خودکامه و استبدادی روندی تکراری را دنبال خواهند کرد. گروهی عوامل خودسر، با حداقل ارتباط با نهاد قدرت در عربستان و تندرو به عنوان عوامل بروز حادثه معرفی خواهند شد. هر نوع نسبتی میان این عده و نهادهای بالادستی قدرت در عربستان سعودی هم با انکار آن‌ها روبه‌رو شده و هرگز آمران، طراحان و استفاده‌کنندگان از این ترور وحشتناک شناسایی و معرفی نخواهند شد.
گویا این رسمِ مرسوم همه حکومت‌هایی از این دست است. روندهای طی‌شده نیز نشان می‌دهد که این حکومت‌ها سعی می‌کنند در ابتدای ماجرا، موضوع را تا حد ممکن مخفی کنند، بعد دست به تکذیب آن می‌زنند و زمانی که با فشار افکار عمومی و رسانه‌های جمعی مواجه می‌شوند، اطلاعاتی قطره‌چکانی را عرضه کرده، با فرافکنی، تئوری‌های «عوام‌فریبانه» را دنبال می‌کنند.


در این میان اما نباید از نقش رسانه‌های عمومی در پذیرش موضوع از سوی سعودی‌ها هم غافل ماند. شبکه‌های اجتماعی، فضای مجازی، حلقه‌های ارتباطات تلفنی و ... ثابت کردند که تا چه حد می‌توانند در آگاه‌سازی جامعه ـ و حتی جامعه جهانی ـ از تاریکخانه‌های نهادهای قدرت موثر باشند. در حقیقت این شبکه‌های غیررسمی هستند که با بهره‌مندی از آزادی عمل و اختیار فراوان، فضای رسانه‌ای را به سمت و سوی آگاه‌سازی عمومی کشانده و چون مبارزان پارتیزانی در برابر قدرت‌های خاکستری و سایه‌نشین عمل کنند.
پس از ماجرای جمال خاشقجی بیش از هر زمان دیگری می‌توان به خاستگاه، علل و دلایل و زمینه‌های مخالفت با شبکه‌های اجتماعی و گردش آزادانه اطلاعات در نظام‌های استبدادی و توتالیتر پی برد. چه این‌که این شبکه‌ها بیش از هر سازمان و نهاد اطلاع‌رسانی رسمی و ساختارمندی می‌توانند به عنوان «رهبران افکار عمومی» مطرح شوند و در برابر زیاده‌خواهی‌ها و اقدامات شرم‌آور صاحبان قدرت به مبارزه‌ای همه‌جانبه و مهم‌تر از آن اثربخش دست زنند.
این شبکه‌ها در ماجراهایی از این جنس به عنوان موتور محرک و عامل حرکت رسانه‌های جمعی دیگر عمل می‌کنند و چون خط‌شکنان مبارزه با فساد و انحصار، زمینه را برای تغییر زمین بازی به سود جامعه فراهم می‌آورند. حال باید منتظر ماند و دید که واکنش این شبکه‌ها نسبت به رفتار «عوام‌فریبانه» عوامل حکومت سعودی در آینده چه خواهد بود. آیا خواهند توانست چون ماجرای افشای قتل عمل کرده و در برابر این سناریوی ـ البته نخ‌نما شده ـ هم موفق شوند؟
اما نتیجه هر چه که باشد و این شبکه‌ها و ساختار اطلاع‌رسانی به هر میزانی که موفق شود، باز هم دیگر نمی‌توان نقش آن‌ها را در ایجاد چرخه اطلاع‌رسانی و اطلاعات آزاد منکر شد. در حقیقت این تجربه نشان داد که مخالفت با این شبکه‌ها، مخالفت با آزادی بیان و مفهوم عمیق و اصلی اطلاع‌رسانی است.
شاید لازم باشد تا حکومت‌هایی از جنس نظام سعودی ترفندی دیگر برای پنهان کردن اعمال و رفتارشان بیابند و مسیر دیگری را تجربه کنند یا آن‌که با تعدیل و توزیع قدرت به سمت نظام‌های مردم‌سالار حرکت کنند و بپذیرند که دوران سایه‌نشینی و بهره‌مندی از منابع قدرت و ثروت عمومی کشورهای‌شان گذشته و حالا باید نسبت به آنچه در اختیار دارند، پاسخگو باشند. گرچه به نظر نمی‌رسد «حماقت ذاتی دیکتاتوری» اجازه چنین انتخابی را به صاحبان و ارباب قدرت در کشورهایی اینچنین بدهد. اما آن‌ها راه دیگری ندارند و باید این تغییر را تمکین کنند.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
بی‌سابقه در تاریخ ایران (اعتماد)سفره مادران بی‌بضاعت پر روزی شد (شهروند) خودروساز بی‌انصاف اشک مردم را درآورد (جوان) دست برتر ایران و روایت وارونه غربگرایان (یادداشت روز) (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در ابتدای جلسه‌ درس خارج فقه: مسئولان جز در موارد نظامی و امنیتی، هیچ رازی را از مردم پنهان نکنند رهبر انقلاب در ابتدای جلسه‌ درس خارج فقه: مسئولان جز در موارد نظامی و امنیتی، هیچ رازی را از مردم پنهان نکنند علیرضا صدقی می‌کُشم و تسلیت می‌گویم علیرضا صدقی می‌کُشم و تسلیت می‌گویم اعتذار اعتذار توضیح تحریریه «ابتکار» از چالش‌‌های تصمیم دولت برای افزایش حقوق کارمندانش گزارش می دهد از حقوق کارگران تا نیاز به متمم بودجه «ابتکار» از چالش‌‌های تصمیم دولت برای افزایش حقوق کارمندانش گزارش می دهد از حقوق کارگران تا نیاز به متمم بودجه فیلم «عرق سرد» به کارگردانی سهیل بیرقی بررسی شد آواز قوی زنانه فیلم «عرق سرد» به کارگردانی سهیل بیرقی بررسی شد آواز قوی زنانه وزرای ایران و عربستان از تاثیر خروج 3میلیون بشکه نفت از بازار جهانی بر قیمت «طلای سیاه» گفتند وزرای ایران و عربستان از تاثیر خروج 3میلیون بشکه نفت از بازار جهانی بر قیمت «طلای سیاه» گفتند «ابتکار» از تلاش اصلاح‌طلبان به منظور رسیدن به یک ساختار دموکراتیک گزارش می‌دهد گذر از شورای سیاستگذاری به پارلمان اصلاحات «ابتکار» از تلاش اصلاح‌طلبان به منظور رسیدن به یک ساختار دموکراتیک گزارش می‌دهد گذر از شورای سیاستگذاری به پارلمان اصلاحات «ابتکار» از تمهیدات راهپیمایی باشکوه مراسم اربعین حسینی گزارش می‌دهد قدم به قدم تا حرم عشق «ابتکار» از تمهیدات راهپیمایی باشکوه مراسم اربعین حسینی گزارش می‌دهد قدم به قدم تا حرم عشق رواق هنر به روی مردم باز می‌شود ترک خوردن حصار شیشه‌ای «دروازه بهشت» رواق هنر به روی مردم باز می‌شود ترک خوردن حصار شیشه‌ای «دروازه بهشت» «ترزا می» در مورد مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا به نمایندگان محافظه‌کار پارلمان گزارش داد «ترزا می» در مورد مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا به نمایندگان محافظه‌کار پارلمان گزارش داد رئیس قوه قضائیه: اجازه نمی‌دهیم عده‌ای از دارایی‌های ملت برای خود مال‌اندوزی کنند رئیس قوه قضائیه: اجازه نمی‌دهیم عده‌ای از دارایی‌های ملت برای خود مال‌اندوزی کنند استاندار خوزستان اعلام کرد دستگیری یک زن مرتبط با حادثه تروریستی اهواز استاندار خوزستان اعلام کرد دستگیری یک زن مرتبط با حادثه تروریستی اهواز سردار نجات: اتفاق مرز میرجاوه با فریب دادن یکی از عناصر رخ داد