روزنامه جهان صنعت
1397/08/01
انزوای اقتصادی
آلمان از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواست تا همانند برلین فروش تسلیحات به عربستان سعودی را متوقف کنند. وزیر اقتصاد آلمان می‌گوید فروش تسلیحات تا زمانی که جزئیات قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد ریاض مشخص نشده باید متوقف شود. او همچنین گفته که این تصمیم می‌تواند باعث افزایش فشارها به ریاض شود تا درباره خاشقجی اطلاعات بیشتری منتشر کنند.پیتر آلتمایر همچنین افزوده است: فقط اگر تمام کشورهای اتحادیه اروپا موافقت کنند که سلاح به عربستان نفروشند، این اقدام می‌تواند باعث فشار بر ریاض شود، اما اگر ما فروش سلاح را متوقف کنیم ولی دیگر کشورها این خلا را با فروش سلاح‌هایشان پر کنند، هیچ نتیجه مثبتی به دست نخواهد آمد.
موضع عربستان سعودی از انکار ناپدید شدن جمال خاشقجی در کنسولگری این کشور در استانبول در دوم اکتبر سال‌جاری، ابتدا به مرگ تصادفی تغییر کرد و سپس عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی واژه قتل را در ارتباط با جمال خاشقجی به کار برد و گفت که این قتل اشتباه بزرگی بوده است. عربستان سعودی تلاش دارد نشان دهد محمد بن‌سلمان ولیعهد این کشور در این ماجرا دخالتی نداشته است.
وزیر اقتصاد آلمان و متحد نزدیک مرکل گفته است که توضیحات ریاض درباره این موضوع اصلا رضایت‌بخش نیست. آلتمایر گفته است که باید مشخص شود چه اتفاقی در کنسولگری برای جمال خاشقجی افتاده است. آلتمایر در پاسخ به این پرسش که آیا آلمان توافق فروش سلاح به عربستان سعودی را ملغی خواهد کرد، گفت که به زودی در این مورد تصمیم خواهیم گرفت.
مرکل درصدد توقف صادرات تسلیحات به عربستان
صدراعظم آلمان گفته است که برلین در شرایط کنونی و در پی قتل خشونت‌آمیز روزنامهنگار مخالف سعودی، به عربستان سلاح صادر نمی‌کند. آنگلا مرکل در جریان حضور در مقر حزبش به خبرنگاران گفت: با همه آنهایی که می‌گویند در شرایط کنونی صادرات سلاح به عربستان نباید صورت گیرد، موافقم. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان شنبه گذشته گفته بود که هیچ پایه و اساسی برای تصمیم صادرات سلاح به عربستان در حال حاضر وجود ندارد.
ماه گذشته میلادی آلمان صادرات سلاح به ارزش ۴۱۶ میلیون یورو به عربستان را در سال ۲۰۱۸ تایید کرد. در گذشته، صادرات تجهیزات نظامی از آلمان به عربستان بیشتر شامل قایق‌های گشت‌زنی می‌شد. مرکل تاکید کرد که بار دیگر کشته شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار مخالف دولت سعودی را به شدیدترین شکل ممکن محکوم می‌کند و بر ضرورت حل شدن این پرونده تاکید کرد. وی ادامه داد: ما این اوضاع را رصد می‌کنیم و عاملان آن باید به دست عدالت سپرده شوند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه،صدراعظم آلمان همچنین اضافه کرد که با شرکای بین‌المللی درباره واکنشی مناسب و هماهنگ به این پرونده به رایزنی ادامه می‌دهد. عربستان و آلمان به تازگی و پس از ۱۰ ماه روابط پرتنش در نتیجه انتقادهای برلین از دخالت عربستان در امور لبنان سفرای خود را به سفارتخانه‌هایشان در پایتخت دو کشور بازگرداندند. پرونده خاشقجی تنش جدیدی را به وجود آورده و آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که عربستان باید درباره اینکه چه اتفاقی در کنسولگری خود در استانبول و برای این روزنامهنگار افتاده، شفاف‌سازی کند.
کانادا به دنبال لغو قرارداد تسلیحاتی
نخست وزیر کانادا اینکه کشورش قرارداد بزرگ تسلیحاتی با عربستان را پس از پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار عربستانی در کنسولگری کشورش لغو کند بعید نمی‌داند.
جاستین ترودو در مصاحبه‌ای تلویزیونی اظهار کرد: اینکه کانادا قرارداد تسلیحاتی بزرگ خود را با عربستان پس از پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار عربستانی در داخل کنسولگری کشورش در استانبول لغو کند بعید نمی‌داند. جاستین ترودو در این گفت‌وگوی تلویزیونی اعلام کرد: کانادا همواره به دنبال دفاع از حقوق بشر از جمله در روابطش با عربستان بوده است.
نخست‌وزیر کانادا در پاسخ به این سوال که آیا کانادا به قرارداد تسلیحاتی بزرگ خود با عربستان پایبند باقی خواهد ماند یا نه گفت: در این قرارداد بندهایی درباره زمینه‌های استفاده از این تجهیزات وجود دارند که باید رعایت شوند، اگر آنها به این بندها عمل نکنند، قطعا ما این قرارداد را لغو خواهیم کرد. در این قرارداد اتاوا خودروهای زرهی به ارزش 9/9 میلیارد یورو به ریاض فروخت.
نخست وزیر کانادا در ادامه گفت: این قرارداد که به شدت از سوی نهادهای حامی حقوق بشر مورد انتقاد قرار گرفته، توسط دولت فعلی به امضا نرسیده بلکه این قرارداد توسط دولت محافظه‌کار قبلی بسته شد. کانادا سال گذشته از اینکه عربستان از خودروهای زرهی سبکی که به این کشور فروخته شده در سرکوب مخالفان در شرق این کشور استفاده کرد، ابراز نگرانی کرده بود.
این مصاحبه تلویزیونی پنجشنبه گذشته یعنی پیش از اینکه ریاض به قتل خاشقجی در داخل کنسولگری‌اش در استانبول اعتراف کند، انجام شد. کریستیا فریلند، وزیر خارجه کانادا نیز اخیرا اظهار کرد: اتفاقاتی که ریاض مدعی آنهاست، انسجام نداشته و فاقد اعتبار است و ما خواهان انجام تحقیقاتی گسترده هستیم. عربستان در آگوست گذشته روابطش را با کانادا در پی درخواست اتاوا برای آزادی فعالان حقوق بشری محبوس در این کشور تعلیق کرد.
از طرفی بلژیک به طور تلویحی از تعلیق صادرات سلاح به عربستان به دلیل قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار مطرح سعودی خبر داد. ویلی بورسو رییس شرکت صنایع نظامی منطقه والونیای بلژیک گفت که احتمال می‌رود صادرات سلاح به عربستان در پی مرگ خاشقجی روزنامهنگار سعودی به طور موقت ممنوع شود. وی افزود: در صورت اطمینان از کشته شدن خاشقجی ما توقف صدور سلاح به عربستان را بعید نمی‌دانیم. فرماندار شهر والونیا نیز از درخواست اتحادیه اروپا از عربستان برای انجام تحقیقات جدی و همه‌جانبه در این باره به طور کامل حمایت کرده است.
سناتورهای آمریکایی به دنبال برکناری ولیعهد
سناتورهای آمریکایی ولیعهد عربستان را مسوول قتل روزنامهنگار منتقد عربستانی می‌دانند و دست‌کم چندین تن از آنها خواهان مجازات عربستان یا برکناری بن‌سلمان هستند.
رند پل، عضو سنای آمریکا در مصاحبه با شبکه فاکس‌نیوز گفت: داستان عربستان درباره کشته شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد عربستانی در پی مشاجره و درگیری فیزیکی در کنسولگری عربستان در استانبول توهین‌آمیز است. امکان ندارد بدون موافقت ولیعهد تیم 15 نفره‌ای برای قتل یک مخالف اعزام شوند. برای حل بحران سیاسی باید ولیعهد کنار گذاشته شود و قدرت به عضو دیگری از خاندان سعودی منتقل شود.
باب کورکر، رییس کمیته روابط خارجه در سنای آمریکا نیز اعلام کرد که ولیعهد عربستان دستور قتل خاشقجی را داده است و نظام عربستان اعتبار خود را درباره توضیح دادن و تفسیر این مساله از دست داده است.
کورکر در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت: محمد بن‌سلمان مسوول قتل خاشقجی است و عربستان باید به خاطر این مساله مجازات شود. ما داستان عربستان را باور نمی‌کنیم. بن‌سلمان از زمانی که پست ولیعهدی عربستان را برعهده گرفته اشتباهات زیادی کرده است که از جمله آن محاصره قطر و بازداشت سعد حریری، نخست‌وزیر مکلف لبنان بود. او با قتل خاشقجی حد و مرز را کنار گذاشت. وی گفت که باید اعضای کنگره در جریان فایل‌های صوتی‌ای که ترکیه درباره قتل خاشقجی دارد، قرار بگیرند.
لیندسی گراهام، سناتور دیگر آمریکایی نیز گفته که درحال برنامه‌ریزی برای اعمال تحریم‌های شدید علیه نظام عربستان است. وی گفت: تا زمانی که مسوولان کنونی در قدرت هستند تعامل با این نظام ممکن نیست. تاکنون چندین تن از اعضای جمهوریخواه و دموکرات سنا و مجلس نمایندگان محمد بن‌سلمان را مسوول اصلی قتل خاشقجی دانسته‌اند و از روابط مستحکم رییس‌جمهور آمریکا و دامادش با محمد بن‌سلمان انتقاد کردند.
همچنین جان برنان، مدیر سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا اعلام کرد که او انتظار دارد یکی از خاندان حاکم عربستان به ملک سلمان بگوید پسر عزیزش کسی است که دستور این اقدام وحشیانه و هولناک را داده است. وی گفت: اگر ولیعهد عربستان در این شرایط غده سرطانی است پس باید هر کاری برای ریشه‌کن کردن این سرطان انجام داد. شخصیت‌های ارشد زیادی در حزب جمهوریخواه به من گفتند که خشمگین هستند و می‌خواهند جزئیات کامل این پرونده را بدانند.
درخواست شاهزاده‌های محبوس از جهان برای ورود به پرونده ترورها
شاهزاده‌های زندانی و بازداشت‌شده سعودی از جامعه جهانی خواستند که علاوه بر موضوع قتل روزنامهنگار منتقد سعودی به موضوع بازداشت‌ها و ترورها در عربستان نیز توجه کند.
به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای القدس العربی، تعدادی از شاهزاده‌های زندانی و بازداشت‌شده سعودی از جامعه جهانی خواستند که در موضوع بازداشت‌ها و ترورها در عربستان ورود کند. این شاهزاده‌ها همچنین در نامه‌هایی به ملک سلمان بن عبدالعزیز از وی خواستند که به منظور نجات کشور از مصیبتی که در روابط خود با کشورهای هم‌پیمان غربی با آن روبه‌رو شده اقدامات فوری را در دستور کار قرار دهد.
این شاهزاده‌ها همچنین خواستار اطلاع از سرنوشت شاهزاده‌های ناپدید شده از جمله عبدالعزیز بن فهد، پسر شاه پیشین عربستان شدند. چند منبع مطلع گفتند که چند شاهزاده بزرگ سعودی نامه‌هایی را از طریق خالد فیصل، مشاور ارشد پادشاهی عربستان به ملک سلمان ارسال کرده و در این نامه‌ها از وی خواسته‌اند که برای پیشگیری از پیامدهای خطرناک قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی اقدام کند، چراکه این موضوع بر آینده عربستان و پادشاهی آن تاثیر می‌گذارد.
در همین راستا، یکی از این شاهزاده‌ها از ملک سلمان درخواست کرد تا قبل از اینکه دیر شود اوضاع خاندان سلطنتی را سر و سامان دهد. وی همچنین بر نشست شورای خاندان سلطنتی که یک شورای مشورتی بدون قدرت اجرایی است، تاکید کرد. این شورا شامل سه نسل از خاندان سلطنتی یعنی فرزندان عبدالعزیز، بنیانگذار پادشاهی عربستان، فرزندانشان و سپس نوادگان‌شان برای بررسی آینده خاندان سلطنتی است و از نظر این شاهزاده این شورا باید بعد از این اتفاق تشکیل جلسه دهد.
البته محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان این شورای خانوادگی را به حاشیه کشانده و در عین حال به فعالیت شورای بیعت خاتمه داده و آن تنها یک نهاد ظاهری است. همچنین یک شاهزاده دیگر از جامعه بین‌الملل خواست که علاوه بر قضیه خاشقجی، به مساله بازداشت شاهزادگان محبوس و فعالان از جمله فعالان جامعه مدنی به دلیل بیان دیدگاه‌های خود درباره مسائل سیاسی و اجتماعی نیز توجه کند.
تعدادی از شاهزادگان ارشد سعودی در حصر خانگی هستند و برخی سرنوشت‌شان نامشخص است. شاهزاده محمد بن نایف و شاهزاده ولید بن طلال و متعب بن عبدالله در حصر خانگی هستند، چراکه ولید بارها قصد سفر داشته اما پلیس مانع او شده است. تصور میشود از صدور ویزا برای آنها ممانعت شده است. همچنین خالد برادر طلال از مفقودین بود تا اینکه ماه‌ها پیش معلوم شد در زندان الحائر بازداشت است. او در حد مرگ مورد مجازات قرار گرفته اما به دلیل روابطش با لبنانی‌ها و مراکشی‌ها از تصمیم قتل او صرف نظر شده است.
عبدالعزیز بن‌فهد نیز سرنوشتش نامشخص است. برخی می‌گویند در حصر خانگی است و برخی می‌گویند زیر شکنجه مرده است. تمام خانواده‌ها موفق شده‌اند به صورت انفرادی یا از طریق هتل ریتز با شاهزاده‌های بازداشت شده تماس برقرار کنند به استثنای خانواده ملک فهد که نتوانسته مکان عبدالعزیز را بیابد و احتمال می‌رود مرده باشد.
کودتای غرب علیه بن‌سلمان
ولیعهد عربستان در تماسی با مشاور ارشد و داماد رییس‌جمهوری آمریکا با اشاره به انتقادات غرب علیه ریاض درباره پرونده قتل جمال خاشقجی تاکید کرد: هرگز کودتای غرب علیه خود را فراموش نخواهم کرد.
روزنامه وال‌استریت ژورنال آمریکا به نقل از یکی از منابع نزدیک به کاخ سلطنتی سعودی نوشت: محمد بن‌سلمان در هشتمین روز پس از ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار عربستانی در تماس تلفنی با جارد کوشنر، داماد و مشاور ارشد رییس‌جمهوری آمریکا از او درباره علت خشم به وجود آمده در واشنگتن درباره این پرونده سوال کرد. کوشنر دوست نزدیک ولیعهد سعودی قلمداد میشود.
این روزنامه در گزارش خود آورده است: بن‌سلمان که در آمریکا با لقب «MBS» معروف است با کوشنر در ۱۰ اکتبر تماس گرفته و این سوال را درباره مساله خاشقجی می‌پرسد که این همه عصبانیت برای چیست؟ این روزنامه می‌افزاید: بن‌سلمان سوال خود را به انگلیسی از کوشنر می‌پرسد و از خشم گسترده در آمریکا به دلیل پرونده مذکور سوال می‌کند. چراکه انتقادات گسترده مقامات دولتی و تجار آمریکایی روانه او شده بود.
وال‌استریت ژورنال به نقل از دو نفر که از جزئیات مکالمه آن دو آگاه بودند، نقل می‌کند، کوشنر در کنار جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا پیامی که حامل نوعی در تنگنا قرار گرفتن بن‌سلمان است، به ولیعهد می‌دهند مبنی بر اینکه نیاز است این پرونده بسته و سرنوشت خاشقجی مشخص شود. کوشنر در پیامی خطاب به بن‌سلمان بر لزوم روشن شدن سرنوشت خاشقجی تاکید می‌کند. این روزنامه در ادامه آورده است: فورا شاهزاده بن‌سلمان دستپاچه شده و شدیدا عصبانی میشود.
یکی از نزدیکان به کاخ سلطنتی سعودی می‌گوید، ولیعهد واقعا شوکه بود چون با واکنش‌های بسیار تندی از سوی غرب و خاصه آمریکا در این پرونده روبه‌رو شده بود. بن‌سلمان در این تماس می‌گوید، احساس می‌کند از طرف غرب به او خیانت شده و حمایت از خود را در جای دیگری جست‌وجو خواهد کرد.
هرگز فراموش نخواهد کرد چطور مردم علیه او در حالی که هنوز تحقیقات پایان نیافته کودتا کرده‌اند.
پیشتر ترامپ به مجازات شدید در صورت اثبات دست داشتن ریاض در قتل خاشقجی تهدید کرده و وزیر خارجه آمریکا را برای اعمال فشار بر سعودی‌ها جهت یافتن پاسخی درباره سرنوشت خاشقجی به عربستان فرستاده بود. در حالی که موضع‌گیری‌های دونالد ترامپ درباره قتل این روزنامهنگار عربستانی هر روز تغییر می‌کرد، چهره‌های سیاسی آمریکا، موضع‌گیری‌های جدی در برابر این مساله داشتند. علاوه بر این کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان خواستار آغاز تحقیقاتی جامع و فوری برای روشن شدن ابعاد پنهان این پرونده و مسوولان آن شدند.
تحلیل بلومبرگ از بحران قتل خاشقجی
قدرت ولیعهد زیرسوال
بحران ناشی از قتل جمال خاشقجی به منزله آزمونی برای سنجش میزان قدرت ولیعهد عربستان محسوب میشود. بلومبرگ نوشت: محمد بن‌سلمان خود را به عنوان حاکم بعدی بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت جهان در چند دهه آینده معرفی کرده است. اکنون این جایگاه متزلزل شده است. اکنون بحران روزافزون ناشی از مرگ جمال خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان سعودی در استانبول تردیدهایی را درباره اینکه آیا ولیعهد می‌تواند همچنان تمام اهرم‌های قدرت را در چنگ خود نگاه دارد یا اینکه پدرش یا حتی رقبا او را مهار خواهند کرد، ایجاد کرده است.
بیش از دو هفته طول کشید تا عربستان سعودی اذعان کرد خاشقجی کشته شده است. یک روز پس از آنکه این روزنامهنگار مخالف حکومت سعودی ناپدید شد، شاهزاده محمد به بلومبرگ گفت: وی با پای خود از کنسولگری خارج شده است. اکنون دولت می‌گوید وی پس از مشاجره با عده‌ای از افراد در کنسولگری که به درگیری فیزیکی منجر شده است، جان خود را از دست داد. مقامات سعودی اعلام کردند 18 نفر را در این رابطه دستگیر کرده‌اند. تحقیقات همچنان ادامه دارد.
پل سالیوان، کارشناس خاورمیانه در مرکز مطالعات امنیتی دانشگاه جورج تاون، معتقد است خیلی ساده‌لوحانه خواهد بود که وی فکر کند می‌تواند به راحتی از این مخمصه جان سالم به در برد. احتمالا فشارها افزایش خواهند یافت و تلاش‌های زیادی در مراکز قدرت در عربستان سعودی انجام خواهند شد تا بیشتر اقدامات وی تحت نظر قرار بگیرند. هر گونه نشانه‌ای که از تصمیم ملک سلمان 82 ساله برای مهار قدرت پسرش حکایت داشته باشد، برنامه‌های بلندپروازانه وی را زیر سوال خواهد برد. به اعتقاد نویسنده، تاثیر بلندمدت ماجرای قتل خاشقجی هرچه باشد، این بحران در حال حاضر از سرعت افزایش قدرت شاهزاده محمد کاسته است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
وزیر نیرو بر اصلاح تعرفه مصرف برق تاکید کرد
وزیر سابق راه‌و‌شهرسازی هشدار داد
مسوولان باید شفاف باشند
نبود اعتماد تولیدکننده در فضای کسب‌وکار
شرایط کنترلی و استعلام واجدین شرایط تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم تغییر کرد
گزارش «جهان صنعت» از زندگی مردم روستای آب‌گزک لرستان
شاخص بورس منفی شد
خودروسازی کشور در انتظار تحقق وعده وزیر پیشنهادی صنعت
مصداق تولید ناخالص ملی!
برگردند که چه بشود؟
انزوای اقتصادی
خودروسازی کشور در انتظار تحقق وعده وزیر پیشنهادی صنعت
ثبات را به بازار باز می گردانم
اختلاف دولت و بخش‌خصوصی بر سر بازگشت ارز صادراتی
طرح حفاظت از پیام رسان های داخلی در مجلس تدوین شد
ضرورت مشارکت نخبگان
تاثیرات پردامنه قتل خاشقجی بر اقتصاد عربستان سعودی
فضای مجازی را امنیتی نکنیم
فایننشال‌تایمز مطرح کرد
جهانگیری چرا استعفا نمی‌دهد
