روزنامه جهان صنعت
1397/07/28
آژیر خطر برای روحانی
«جهان صنعت»- سخن از یک مثلث است، از چند نام کلیدی در دولت که گفته میشود بیشترین نقش را در تصمیمات اصلی روحانی بازی می‌کنند. حلقه‌ای که اعضای آن محمود واعظی، محمد نهاوندیان و محمدباقر نوبخت است. این روزها این مثلث آنقدر برای رییس‌جمهور مهم تلقی میشود که می‌خواهد از آن برای پست‌های کلیدی‌تر کابینه استفاده کند. ظاهرا این مثلث برای دولت تصویرسازی می‌کنند و روحانی هم از حرف‌های این سه نفر نتیجه‌گیری می‌کند اما طرف مقابل این مثلث جهانگیری است او همان اول با اعلام استعفایش نشان داد که حریف این مثلث کلیدی نمی‌شود مخصوصا وقتی فهمید واعظی از پست وزارت به رییس دفتر ارتقا پیدا می‌کند و این سمت یعنی مهم‌ترین فرد که تصمیم‌ساز برای رییس‌جمهور است البته ریاست دفتری فقط در ایران پست مهمی تلقی نمی‌شود . رییس دفتر ماکرون نیز از وزیران جایگاهی پررنگ‌تر دارد و این سمت تا حدی کلیدی است که وزرا برای جذب رییس‌جمهور به سراغ رییس دفتر می‌روند. البته در ایران رییس دفتر همیشه نقش و موقعیتش مشخص بوده و از یک حدی فراتر اعمال قدرت و نفوذ نمی‌کرده اما در دولت روحانی نقش واعظی پررنگ‌تر است و حتما یکی از مشکلات جدی برای شخص رییس‌جمهور همین است چرا که این نقش فراگیر همه تعاملات و هماهنگی‌های کابینه را دچار مشکل کرده و به نحوی شیرازه کابینه را از هم پاشیده. البته جهانگیری با اینکه دید حریف واعظی و دیگر اعضای مثلث دولت نمی‌شود بنابر مصلحت‌ها بالاخره معاون اول شد اما الان دوباره رفتنش مطرح شده و علت اصلی همان موضوع قبلی است به خاطر اینکه واعظی همه کارهای اصلی دولت را انجام می‌دهد و دیگر معاون اول نقش‌آفرین نیست لذا رفتن معاون اول دوباره رسانه‌ای شده و ممکن است در این هفته این اتفاق بیفتد. طبق پیش‌بینی‌ها و رابطه مسالمت‌آمیز روحانی با این سه نفر احتمالا نوبخت پست معاون اولی را از آن خود کند واعظی جای نوبخت را بگیرد و رییس سازمان برنامه و بودجه شود. طبق گفته‌ها ممکن است نهاوندیان رییس دفتر روحانی شود.اما ماجرا از آنجا شروع شد که بعد از انتخاب مجدد روحانی به عنوان رییس‌جمهور دولت دوازدهم، نقش اسحاق جهانگیری به عنوان معاون اول کمتر شد چرا که در آن دوره به تصمیم روحانی برای تشکیل کابینه اعتراض داشت مخصوصا از نزدیک شدن بیش از قبل نوبخت، محمود واعظی و نهاوندیان به سیاست‌های دولت روحانی. از طرفی با وجود آنکه جهانگیری در زمان انتخابات طوری رفتار کرد تا روحانی در سایه حرکت کند و انصافا هم نقش کاربردی در پیروزی‌اش داشت اما خود روحانی بعد از انتخابش به دنبال آن افتاد که حضور جهانگیری تداوم پیدا نکند و به جای او از گزینه‌هایی همچون واعظی، نوبخت و یا نهاوندیان استفاده کند.
البته جهانگیری رییس ستاد اقتصاد مقاومتی بوده و یکی از اعضای اصلی تیم اقتصادی دولت است اما او مدت‌هاست از عملکرد تیم اقتصادی دولت که عمدتا تحت سیطره حزب اعتدال و توسعه است، رضایتی ندارد و خواستار تغییراتی در این تیم شده. مخالفت حسن روحانی با این درخواست تحت تاثیر مشاوران خود که همان نزدیکان نوبخت و اعتدال و توسعه هستند، باعث شده حتی جهانگیری چند باری استعفای خود را تقدیم رییس‌جمهور کند؛ موضوعی که رسانه‌ای و به سرعت نیز توسط مقامات تکذیب شد اما واقعیت مخالفت رییس‌جمهور با این استعفا بر خلاف میل باطنی‌اش بود.
حالا جهانگیری معتقد است که دیگر کارهای نیست و عموم اختیارات در دستان واعظی رییس دفتر رییس‌جمهور است.
دولت توانایی مدیریت را ندارد
جبار کوچکی‌نژاد، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی پیرامون ایجاد شکست و فاصله اعتدالیون و کارگزاران درون دولت به «جهان صنعت» می‌گوید: مثلث نهاوندیان، نوبخت و واعظی با وجود حضور در حزب اعتدالیون به لحاظ تفکر سیاسی تفاوت چندانی با جهانگیری به عنوان نماینده حزب کارگزاران در دولت ندارند. به‌طور جد اما باید گفت این تفاوت به لحاظ وزن قدرت‌نمایی این دو حزب قابل لمس است.
به اعتقاد کوچکی‌نژاد، این دو گروه در تلاش برای حذف یکدیگر و به دست آوردن قدرت سیاسی بیشتر هستند. حال با توجه به قدرت بیشتر اعتادلیون در دولت انتصاب‌ها اغلب با نگاه مصلحت‌اندیشی و خواست‌های سیاسی آنها پیش رفته و سعی دارند امتیازهای بیشتری را به حزب متبوع خود اختصاص دهند. این تفکر اما تا امروز منجر به آسیب‌هایی درون دولت شده است.
این عضو فراکسیون نمایندگان ولایی با انتقاد جدی نسبت به این رفتار سیاسی تاکید می‌کند که امروز با وجود همه بحران‌های اقتصادی حاکم بر کشور و مشکلات معیشتی مردم به هیچ عنوان زمان جنگ بر سر به دست آوردن قدرت سیاسی بیشتر نیست. در شرایط فعلی نیاز جدی به مدیریت خردمندانه با توجه به نیازهای مردم را نباید فراموش و قربانی خواست‌های درون‌حزبی کرد.
همچنین در ادامه این نماینده مجلس با اشاره به عملکرد کند و بی‌توجهی دولت پیرامون تعیین وزرای کلیدی کشور معتقد است که افراد تاثیرگذار در دولت بیش از هر نکته دیگری در این راستا حرکت می‌کنند که کماکان افراد بعضا نالایق مدنظر خود را وارد دولت کنند و همین روند بر سرعت آسیب‌های اقتصادی و سیاسی می‌افزاید. به یقین ضعف شرایط اقتصادی در حال حاضر به دلیل تصمیم‌گیری‌های جریان اعتدال در دولت و بی‌توجهی این جریان به گفته‌های رهبری و نیازهای مردم است.
کوچکی‌نژاد با اشاره به ناتوانی روحانی نسبت به مدیریت روند فعلی تاکید می‌کند که رییس‌جمهور همواره آنچه از سوی مثلث اعتدال بر دولت دیکته میشود را اجرایی می‌کند و این موضوع منجر به آن شده تا امروز با گذشت دو ماه از عزل وزرایی که نقش فرمانده جنگ اقتصادی را دارند هیچ گامی به منظور انتخاب بهترین گزینه برداشته نشود. گویا اعضای هیات دولت از زندگی دشوار مردم و جنگ اقتصادی بی‌خبرند.
او با اشاره به گمانه‌زنی‌ها پیرامون استعفای جهانگیری و خارج شدن معاون اول رییس‌جمهور از دایره هیات دولت می‌گوید، «اگر این گمانه‌زنی‌ها به حقیقت بپیوندد به طور قطع خط فکری اعتادلیون با وارد کردن یکی دیگر از همفکران خود به هیات دولت قدرت بیشتری خواهند گرفت. روند کاری دولت تا امروز نشان داده که شاهد هیچ پوست‌اندازی در دولت نخواهیم بود و متاسفانه مجلس نیز نمی‌تواند گام راه‌گشایی بردارد.»
واعظی،فراتر از رییس دفتر
همانطور که گفته شد نقش و جایگاه محمود واعظی را می‌توان فراتر از یک رییس دفتر دانست؛ نشانه‌های زیادی هست که می‌توان برای جایگاه واعظی آنها را مثال زد؛ چند ماهی از استعفای محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، گذشته است و تقریبا این محمود واعظی است که جور او را در حاشیه جلسه هیات دولت به دوش می‌کشد و اخبار دولت را به خبرنگاران می‌گوید. واعظی چند باری هم به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور به کشور‌های مختلف سفر کرده و حتی برای رساندن پیام حسن روحانی به مراجع تقلید به قم رفته است که این نشان می‌دهد او کارهای زیادی در دولت برعهده گرفته است. یک مثال دیگر؛ واعظی چندی پیش درباره نامه حسن روحانی به رییس مجلس در مورد سوال از رییس‌جمهوری این جمله را گفته بود: حساب علی لاریجانی را از مجلس جدا می‌دانیم و این نشان از آن دارد که رابطه دوستی لاریجانی با واعظی در رابطه دولت و مجلس هم تاثیرگذار است. بهروز نعمتی هم چندی پیش درباره مذاکرات انتخاباتی با محمود واعظی گفته بود: از سال ٩٢ این جلسه‌ها برگزار می‌شد. آقایان واعظی، جنتی، دکتر جلالی و آقای بانک بودند. وی تاکید کرد: نخستین جلسه را مرداد ٩٣ گذاشتیم. برجام در کشور موضوع بسیار مهمی بود و اگر وفاق و همدلی بین مجموعه‌ها نبود، به ثمر نمی‌رسید. آنجا مبنایی شد که ارتباطات بیشتر شود و به نوعی کنار هم باشیم تا جلوی تندروی‌ها گرفته شود». اینها می‌تواند نمونه‌هایی باشد که نشان دهد نقش محمود واعظی در دولت پررنگ‌تر از یک رییس دفتر است. حتی گفته میشود که جهانگیری در عزل و نصب استانداران وارد می‌شده این در حالی است که هرگز رسم نبوده رییس دفتر در این عرصه‌ها وارد شود.
از همه مهم‌تر فهرست حذف و اضافه کابینه دولت دوازدهم در اختیار او و محمد نهاوندیان؛ و محمدباقر نوبخت قرار داشت. واعظی یکی از آن دولتمردانی بود که بنابر گفته‌ها در عدم ریاست عارف بر مجلس نقش داشته است آن هم با گفت‌وگو با برخی نمایندگان مجلس. پس از آن هم در بزنگاه دومین انتخابات هیات‌رییسه گفته شد که واعظی خواهان کنار گذاشتن علی مطهری از صندلی نایب‌رییسی مجلس بود. از همین روی می‌توان یکی از علل اصلی حذف اصلاح‌طلبان از کابینه و حضور چهره‌های اصولگرا به آن را ناشی از تفکرات واعظی دانست.
البته جهانگیری، طی گفت‌وگویی نکاتی را گفت که نشان می‌داد نقش رییس دفتر رییس‌جمهور پررنگ‌تر از قبل است.
جهانگیری گفته بود: دفتر رییس‌جمهور جایی سیاسی است که باید رییس‌جمهور را در کار‌هایی که باید انجام دهد، پشتیبانی و نیازهای این امور را برطرف کند. انصافا آقای واعظی حضور فعال‌تری دارد، فردی اجرایی است و تصمیم‌های جدی‌تری هم می‌گیرد. شاید به همین دلیل است که حضور رییس‌جمهور در امور اجرایی کشور نسبت به دوره گذشته بیشتر و پررنگ‌تر شده و از این‌رو دستوراتی که می‌دهند و مکاتباتی که با دستگاه‌ها دارند، نسبت به گذشته زیادتر شده است. همچنین گفته بود: در دفتر رییس‌جمهور درباره انتصابات بعد از کابینه تمرکزی شکل گرفته که من تقریبا در جریان آنها نیستم. من اینها را سیاسی نمی‌بینم. به نظرم عمدی هم در کار نبوده که بخواهند من در جریان نباشم.
البته ایجاد تلاطم‌هایی در اقتصاد طی ماه‌های اخیر و بروز تنش‌هایی در بازارهای مختلف کشور به‌ویژه بازار ارز و طلا به دلیل اعلام خروج آمریکا از برجام، این اختلاف‌نظرها ابعاد جدی‌تری به خود گرفت تا جایی که این اختلافات از درون دولت و جلسات داخلی، به رسانه‌ها و فضای مجازی کشیده شد و در یکی از این موارد درحالی که جهانگیری آیین‌نامه اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه (مربوط به هدفمندی یارانه‌ها) سال ۹۷ که درباره حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی صراحت دارد و در هیات دولت تصویب شده بود را ابلاغ کرده بود، نوبخت به عنوان رییس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت در حساب کاربری خود در توئیتر حذف یارانه سه دهک را تکذیب کرد. گرچه چند روز بعد نوبخت اقدام به دلجویی از معاون اول رییس‌جمهوری کرد تا شاید مقداری از اختلاف‌نظرهای فی‌مابین بکاهد. او در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «حضور دکتر جهانگیری در کابینه، نقطه قوت دولت دکتر روحانی است. همواره شاهد مواضع منطقی و امیدآفرین از ایشان بودم.»
به هر حال نقش پررنگ واعظی و یارانش در کابینه باعث شد تا جهانگیری در جلسه‌ای دیگر با حضور روحانی و برخی مقامات دولتی، دوباره آمادگی خود را برای استعفا اعلام کرد اما برخلاف دفعه پیش، رییس‌جمهور مخالفت نکرده و با سکوت خود، از سخنان معاون اول گذر کرده است. با این حال با وجود تمایل واعظی و نوبخت و حتی روحانی برای خداحافظی جهانگیری از دولت، برخی مصلحت‌ها مانع پذیرش استعفای جهانگیری شد و با وجود برخی اختلاف‌ها در سطوح عالی دولت، شرایط اقتصادی کشور و به ویژه نقش جهانگیری در هماهنگی قرارگاه اقتصادی موجب شد او تا این لحظه معاون اول بماند. اما طبق گفته منابع آگاه دوباره خبر رفتن و استعفای جهانگیری از دولت همزمان با معرفی وزرای جدید به مجلس قوت گرفته. او هنوز دل خوشی از کابینه روحانی ندارد و این اختلاف قابل کتمان نیست. جهانگیری از اعضای اصلی حزب کارگزاران سازندگی است و رییس‌جمهور انتظار طرح چنین انتقاداتی از جانب اعضای حزب متبوع معاون اول را نداشته است. به نظر می‌رسد طبق پیش‌بینی‌های قبلی در صورت خروج جهانگیری از دولت، اختیارات معاون اولی با قرار دادن یکی از نیروهای «خودی» احیا شود و احتمالا در صورت رفتن جهانگیری، واعظی جایگزین وی باشد.
این هفته وزرای کار و اقتصاد نیز به مجلس معرفی می‌شوند و احتمالا وزیر صنعت نیز تغییر کند. گفته میشود شریعتمداری به عنوان وزیر کار به مجلس معرفی میشود اما نمایندگان مجلس ظاهرا تصمیم به دادن رای اعتماد به او ندارند. از این رو احتمالا شریعتمداری جای دیگری در کابینه نقش‌آفرینی کند چرا که او از زمان ریاست‌جمهوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دولت وجود داشته و تنها در زمان احمدی‌نژاد کنار گذاشته شد لذا بعید به نظر می‌رسد کلا از دولت پاک شود.
به هر حال تغییرات کابینه در این هفته مشخص میشود و باید دید با توجه به اینکه ورودی و خروجی اطلاعات تصمیم‌ها و درخواست از مثلث سه نفره دولت است و اینها دروازه‌بانان روحانی محسوب میشود بر چیدمان کابینه و رفتن جهانگیری تاثیر می‌گذارد یا نه. به هرحال چه شایعه رابطه واعظی و جهانگیری را جدی بگیریم و چه نگیریم، نقش پررنگ واعظی در دولت دوم حسن روحانی را نمی‌توان پنهان کرد. اگر حضور فعال محمود واعظی در دولت شایعه باشد، قطعا وجود مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در کشور شایعه نیست و مردم انتظار دارند حضور مسوولان دولت دوازدهم، چه کم و چه زیاد، زندگی را برای آنان آسان‌تر کند. باید دید رییس‌جمهور چگونه قطار کابینه را می‌چیند و آیا موفق خواهد شد کشتی به گل نشسته دولت را به حرکت درآورد.
جهانگیری خود را از مشکلات دولت رها می‌کند
*احمد مازنی- اعتقادم بر این است که دولت نباید محدود به حلقه‌ای از همراهان و یاران خود بشود و همه عناصر تاثیرگذار در انتخاب روحانی به مقام ریاست‌جمهوری چه در دولت یازدهم و چه در دولت دوازدهم باید در حلقه مشاوره و هم‌اندیشی قرار داشته باشند. زیرا افردای که در حین انتخابات ادعای حمایت کردند در سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و مناظره‌ها روی یک سری اصول و روش‌ها و گفتمان اثربخش تاکید داشتند. مجموعه آنچه مطرح شد و مردم نسبت به آن آگاهی پیدا کردند انتظاراتی است که در جامعه ایجاد شده تا روحانی آن مجموعه و برنامه‌ها را پیاده کند.
طبعا موفقیت و شکست روحانی فقط به نام رییس‌جمهور ثبت نخواهد شد بلکه به نام همه کسانی که شخصیت حقیقی یا شان حقوقی خود را در خدمت اهداف و برنامه‌های ریاست‌جمهوری قرار دادند. روحانی از ظرفیت اصلاح‌طلبان به ویژه اعضای فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی باید استفاده بیشتری کند، به واقع این ظرفیت در راستای موفقیت دولت در اختیار ایشان قرار دارد.
یکی از فضاهایی که زمینه همفکری و هم‌اندیشی فراهم میشود انتخاب اعضای کابینه است. چند مرحله این اتفاق افتاد و در حال حاضر نیز در مرحله جدید انتخاب وزرایی هستیم که به هر دلیلی کرسی آنها خالی مانده است. انتظار این است که دکتر روحانی گزینه‌های پیشنهادی خودش را با اصلاح‌طلبان و حامیان و همفکران خود و جریان‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در میان بگذارد. خصوصا در مجلس با فراکسیون امید به مشورت بنشینند و با هم‌اندیشی تصمیم بگیرند.
حضور جهانگیری هم برای دولت روحانی یک فرصت است و اگر جهانگیری از دولت فاصله بگیرد برای شخص او می‌تواند یک امتیاز و مزیت تلقی شود و خود را از شرایط سختی که بر دولت دوازدهم تحمیل شده رها کند و به عنوان یک چهره سیاسی مستقل از دولت با همفکران خود در شرایطی قرار گیرد که به عنوان یک منتقد خارج از دولت قرار گیرد و با توجه به شرایط جدید دیگر مسوولیت پاسخگویی نخواهد داشت.
در حال حاضر در شرایطی که هم از بیرون با بدخواهی دشمنان مواجه هستیم و هم از داخل بخش افراطی رقبای روحانی به دلیل دستاویز قرار دادن برخی مسائل، حضور جهانگیری فرصتی انکارناپذیر است. کمااینکه همفکری و همکاری عارف و اعضای شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان فرصتی مناسب است و این امکان را سخاوتمندانه با گفتمان سیاسی مناسب در اختیار ایشان قرار داده‌‌اند و از این امکان استفاده خواهند کرد.
باتوجه به حسن نیت و حسن نظری که در رییس‌جمهور وجود دارد بعید به نظر می‌رسد که از این امکان استفاده نکند و بی‌توجهی به این امکان و فاصله گرفتن جهانگیری از دولت بیشتر مانند یک شوخی است تا واقعیت، این موضوع در نهایت نه به صلاح دولت است و نه به صلاح ملت. بهره‌مندی از گفتمان اعتدالی و اصلاحی که رییس‌جمهور در پیش گرفته در شرایط فعلی باید گفت علاوه بر مجموعه فعلی، اصولگرایان و نظرات مخالف، سرمایه‌گذاران و احزاب با همدلی و همفکری به یاری دولت یابند تا مورد هجمه عناصر افراطی و مخالفان خارجی قرار نگیرند.
البته نقش و فعالیت واعظی در قیاس با رییس دفتر‌های سابق رییس‌جمهور‌های اسبق و تفاوت‌ها و اشتراکات خیلی جدی به نظر نمی‌رسد. اگرچه رییس دفتر دولت علاوه بر نقش خود در دولت، نقش حزبی به عنوان حزب اعتدال و توسعه نیز دارد و از آنجا که این حزب از ارکان اصلی و بنیانگذاران دولت است طبیعتا در هر موقعیتی در دولت قرار گیرد نگاه جدی‌تری به همفکران و نزدیکان خود خواهد داشت و اینکه این نگاه تبدیل به یک تنش و اختلاف شود منطقی نیست.
بدیهی است هر نقدی که مطرح میشود همه اعضای هیات دولت از رییس دولت تا دیگر افراد را مورد اشاره قرار می‌دهد. بنابراین همه مسائل باید از طریق گفت و گو حل شود و تبدیل به چالش یا مشکل نشود. این روند احیانا این حس را در جامعه ایجاد می‌کند که رقابت‌های حزبی بر مشکلات پیشی گرفته و این در حالی است که مردم با مشکلات و مسائل اقتصادی مواجه هستند و چنین بحث‌هایی انحرافی است.
*عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
نسخه بخش خصوصی برای مدیریت مصرف سوخت
ترامپ در مخمصه ریاض
حذف مهر ویزای ایران در پاسپورت اروپایی‌ها عملیاتی شد
تمدید 4 ماهه تعلیق ایران در FATF
نگاهی به نمایشگاه گروهی چیدمان «پانگ‌آ» در گالری ابد
نگاهی به فرآیند فروشگاه سازی اینترنتی
افزایش هندسی درد!
بررسی پیش‌شرط‌های ارتباط با بازارهای جهانی
آژیر خطر برای روحانی
ترامپ در مخمصه ریاض
صنعت خودرو‌سازی کشور هم از زدوبندها‌ی رانتی در امان نماند
از رقابت تا جنگ
تعداد کودکان کار تحصیلکرده رو به افزایش است
افزایش حقوق یا کاهش هزینه زندگی
اویل‌پرایس گزارش داد
واکاوی رواج بی‌اعتمادی در میان مردم
