روزنامه جهان صنعت
1397/07/28
نسخه بخش خصوصی برای مدیریت مصرف سوخت
گروه انرژی - نوسانات شدید ارزی در ایران که به کم‌ارزش شدن پول ملی ما در مقایسه با دیگر پول‌های رایج جهان از جمله دلار و یورو منجر شد از یک سو و سال‌ها عرضه بنزین با یارانه پنهان دولتی و ثابت ماندن قیمت بنزین از سال 94 تاکنون از سوی دیگر، بنزین ایران را در جدیدترین رده‌بندی قیمتی بنزین جهان به دومین بنزین ارزان دنیا تبدیل کرده است.این شرایط موجب شده قاچاق بنزین بیش از پیش رونق یابد و بنزینی که با یارانه دولتی تولید و توزیع میشود، در خارج از مرزهای کشور مصرف شده و این یارانه دولتی به جیب قاچاقچیان سرازیر شده و اختلاف فاحشی که با نوسانات ارزی و کاهش ارزش پول ملی ایجاد شده، قاچاق را رونق داده و قاچاقچیان را فربه‌تر از گذشته کرده است.
از سوی دیگر مصرف بنزین در داخل کشور از خط قرمز گذشته است به طوری‌که آمار مصرف بنزین که به صورت ماهانه توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی رسانه‌ای می‌شد، ماه‌هاست محرمانه مانده است. البته نباید نقش قاچاق را در افزایش مصرف بنزین نادیده گرفت زیرا بخش قابل توجهی از بنزینی که در ایران تولید و توزیع میشود با وجود ریسک‌های قاچاق، به کشورهای دیگر قاچاق میشود و به عبارت دیگر در داخل کشور به مصرف نمی‌رسد.
از همین رو مدتی است که پرونده افزایش قیمت یا سهمیه‌بندی شدن بنزین دوباره روی میز مجلس قرار گرفته است اما با اظهارات متناقض بهارستانی‌ها همراه شده و تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است
در این میان چندی پیش اتاق تهران با ارسال طرحی به هیات دولت برای مدیریت سوخت، پیشنهاد داد تا نرخ بنزین آزاد شده و در مقابل، یارانه ۲۵۰ هزار تومانی به هر خانوار ایرانی با مکانیسم واریزی به کارت یارانه اختصاص یابد.
پس از طرحی که دولت برای احیای کارت سوخت دنبال کرده و مجلس نیز به موازات آن، طرح‌هایی را برای مدیریت مصرف بنزین ارائه کرده است، اکنون فعالان اقتصادی و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با ارسال طرحی به دولت، موضوع مصرف بنزین و جلوگیری از قاچاق سوخت را مدنظر قرار داده و پیشنهاداتی را ارائه کرده‌اند. مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گفت‌وگو با مهر با اشاره به جزئیات طرحی که از سوی این نهاد خصوصی به دولت ارائه شده است، گفت: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران طرحی را به دولت ارائه کرده که در صورت اجرا می‌تواند صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف بنزین در کشور را رقم بزند.
وی افزود: برآوردها نشان می‌دهد حدود ۹۰ میلیون لیتر در روز، بنزین مصرف میشود یعنی هر نفر 1/1 لیتر مصرف دارد که در ماه، حدود ۳۲ لیتر به ازای هر نفر میشود. بنابراین اگر بر اساس آمار مرکز آمار ایران، بعد خانوار را به طور متوسط 3/3 نفر در نظر بگیریم، هر خانوار حدود ۱۰۰ لیتر مصرف بنزین دارد.
به گفته خوانساری، ما در گذشته به هر خودرو ۶۰ لیتر بنزین با نرخ یارانه‌ای می‌دادیم اما اکنون به جای ۶۰ لیتر بنزین، می‌توانیم یارانه ۲۵۰ هزار تومانی نقدی برای حمل‌ونقل با استفاده از مکانیسم کارتی که یارانه نقدی به آن واریز میشود، به هر خانواده پرداخت کنیم یعنی به جای اینکه بنزین را به هر خودرو بدهیم، به خانوار بدهیم. نکته مهم در مورد پرداخت یارانه بنزین، شیوه توزیع آن است.
وی اظهار داشت: در روش فعلی، افراد ثروتمند نسبت به اقشار متوسط و ضعیف جامعه از یارانه سوخت بیشتری برخوردار هستند به این معنا که هر چقدر افراد پولدارتر بوده و در دهک بالای درآمدی هستند، مصرف بنزینشان هم بیشتر است و از این یارانه بیشتر استفاده می‌کنند. این رفتار نوعی بی‌عدالتی توزیعی است. پس در صورتی که روند کنونی براساس طرح ارائه شده به دولت اصلاح شود، قاچاق سوخت به کشورهای همجوار هم کاهش پیدا می‌کند.
خوانساری در پاسخ به این پرسش که به آثار تورمی بالا رفتن قیمت بنزین هم فکر کرده‌اید، گفت: بله این آثار کاملا دیده شده، به این معنا که اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت اثر تورمی کمی داشته باشد، ولی یقینا در درازمدت این‌طور نخواهد بود؛ به شرط اینکه سبد حمل‌ونقل عمومی را تقویت کنیم و هزینه استفاده از مترو، اتوبوس و تاکسی نیز کنترل شود، مشکلی پیش نمی‌آید. البته ممکن است تورم نقطه به نقطه در یک ماه بالا رود، اما در تورم کل و سالانه اثری نخواهد داشت.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در این زمینه با وزارت نفت هم رایزنی شده است، گفت: این پیشنهاد به وزارت نفت هم ارسال شده است.
وی تاکید کرد: مزیت بزرگ اجرای این طرح صرفه‌جویی در مصرف سوخت است. از سوی دیگر طبقات محروم از این طرح استفاده می‌برند و آنهایی که ماشین ندارند، یارانه بنزین دریافت می‌کنند؛ ضمن اینکه آلودگی هوا نیز کاهش می‌یابد.
رییس اتاق بازرگانی تهران اعلام کرد: در حال حاضر علاوه بر اینکه با قیمت پایین سوخت، قاچاق وجود دارد، بخش عمده یارانه سوخت به طبقه مرفه جامعه می‌رسد؛ در حالی که یک روستایی و یا مردم در شهرهای کوچک از یارانه بنزین استفاده نمی‌کنند اما خانواده‌ای که چهار خودرو در یک کلانشهر دارد، از یارانه بنزین و حق دیگران بهره‌مند میشود.
وی اظهار داشت: برق هم همین وضعیت را دارد و این اقشار مرفه هستند که در خانه خود وسایل برقی و روشنایی زیادی دارند و آنها بیشترین سود را از یارانه می‌برند. اصلاح این وضع ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
با توجه به دلایل مطرح شده و مدل‌های قیمت‌گذاری در دنیا لازم است تا قیمت برق مشترکین پرمصرف کشور به خصوص در زمان اوج بار، اصلاح شود. در همین راستا مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده تا به جای جریمه ثابت همه مشترکین، مقدار جریمه در زمان اوج بار پلکانی شود یا اینکه این جریمه تنها بر مشترکین پرمصرف و به میزان چند برابری اعمال شود. با توجه به تجربیات جهانی این شیوه قیمت‌گذاری هم عادلانه بوده و هم اینکه قطعا بر مدیریت مصرف موثر خواهد بود.
اظهارات مسوولان صنعت برق کشور حاکی از آن است که افزایش قیمت برق مشترکین پرمصرف در انتطار مجور هیات دولت و شورای اقتصاد است. در همین راستا به تازگی محمودرضا حقی‌‌فام، سخنگوی صنعت برق با اشاره به برنامه وزارت نیرو برای عبور از پیک سال ۹۸ گفته است: اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف به محض تصویب و با اخذ مجوز، قطعا اجرایی خواهد شد و دیگر به تایید مجلس نیاز ندارد.
اما با توجه به نفوذ مشترکین پرمصرف باید دید که آیا هیات دولت با واقعی‌سازی قیمت برق مشترکین پرمصرف، اقدامات گذشته خود را جبران می‌کند یا اینکه به توزیع رانت یارانه برق به میان مشترکین پرمصرف ادامه خواهد داد.
سایر اخبار این روزنامه
نسخه بخش خصوصی برای مدیریت مصرف سوخت
ترامپ در مخمصه ریاض
حذف مهر ویزای ایران در پاسپورت اروپایی‌ها عملیاتی شد
تمدید 4 ماهه تعلیق ایران در FATF
نگاهی به نمایشگاه گروهی چیدمان «پانگ‌آ» در گالری ابد
نگاهی به فرآیند فروشگاه سازی اینترنتی
افزایش هندسی درد!
بررسی پیش‌شرط‌های ارتباط با بازارهای جهانی
آژیر خطر برای روحانی
ترامپ در مخمصه ریاض
صنعت خودرو‌سازی کشور هم از زدوبندها‌ی رانتی در امان نماند
از رقابت تا جنگ
تعداد کودکان کار تحصیلکرده رو به افزایش است
افزایش حقوق یا کاهش هزینه زندگی
اویل‌پرایس گزارش داد
واکاوی رواج بی‌اعتمادی در میان مردم
