بلوف جدید آمریکا؛ قطع اینترنت ایران

سردار جلالی: احتمال آن ضعیف است
کارشناس آی‌تی: امکان پذیر نیست
کارشناس سیاسی: می‌خواهند تشویش اذهان عمومی کنند



آفتاب یزد- گروه اجتماعی: پیشرفت تکنولوژی و استفاده از فضای مجازی و شبکه‌ها‌ی اینترنتی، این روزها زندگی همه شهروندان را تحت الشعاع قرار داده است به طوری که در چند سال اخیر شاهدیم حتی سالمندان هم استفاده از شبکه‌ها‌ی مجازی را بهترین راه برای بر قراری ارتباط دانسته‌اند و تماس تصویری و ارسال پیام در پیام رسان‌ها‌ جزئی از زندگی روزمره آن‌ها‌ شده است. با این وجود حالا زمزمه‌ها‌یی از قطعی سراسری اینترنت در نیمه آبان ماه و با شروع تحریم‌ها‌ی جدید به گوش می‌رسد! زمزمه‌ها‌یی که رئیس سازمان پدافند غیرعامل عملی شدن آن را ضعیف می‌داند اما کاربران فضای مجازی را با التهابات زیادی رو به رو کرده و همه طیف‌ها‌ی جامعه را تحت تاثیر قرار داده است. مهم‌ترین سوالی که در اذهان عمومی در رابطه با این موضوع وجود دارد این است که آیا آمریکا می‌تواند این کار را انجام دهد؟

>وضعیت اینترنت در ایران
برای پرداختن به جواب این سوال شاید بهتر باشد در ابتدا تاریخچه اینترنت در ایران را مورد بررسی قرار دهیم؛ ایران، از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۹، فاقد سامانه خودگردان (Autonomous System: AS) بود و کاربران اینترنت مقیم ایران (عمدتاً دانشجویان دانشگاه شریف و موسسه فیزیک نظری)، برای دسترسی به اینترنت به یک سامانه خودگردان در کشور اتریش متصل می‌شدند.
با روی کار آمدن جرج بوش در سال ۲۰۰۰ در ایالات متحده و حمله لفظی وی به ایران، صاحبان سامانه خودگردانی که ما به آن متصل بودیم، از ترس تحریم توسط دولت آمریکا، پیوند دسترسی ایران به سامانه اش را قطع کرد.
به این ترتیب، بیش از یک هفته، دسترسی ما به اینترنت ممکن نبود. وقتی که مدیریت موسسه فیزیک نظری به سرویس دهنده اتریشی اعتراض کرد، متوجه شد که اگر خود دارای یک سامانه خودگردان در داخل کشور شود و با چند آی.اِس‌پی بزرگ در جهان قرارداد همتایی (Peering) امضا کند، دیگر کسی از ترس تحریم آمریکایی‌ها‌ نمی‌تواند باعث قطع کلی دسترسی کاربران کشور به اینترنت شود.
از آن زمان تاکنون، ایران دارای حدود ۴۰۰سامانه خودگردان در داخل کشور است. تعداد کمی از این سامانه‌های خودگردان داخل کشور که به نهادهای دولتی یا حاکمیتی تعلق دارند، مستقیم به چند آی.اِس.پی بزرگ در جهان مرتبط اند ولی اکثر آنها، به خصوص شرکتهای غیردولتی مجبورند از دروازه دولتی تحت کنترل شرکت ارتباطات زیرساخت و آی.اِس.پی‌های بزرگ مرتبط با این شرکت عبورکنند. بنابر این هر کدام از پیوندهای متعدد ایران با آی.اِس.پی‌ها‌ی بزرگ در جهان می‌تواند قطع شود اما در این بین برخی کارشناسان بر این باورند که این موارد، به قطع کلی اینترنت کشور منجر نمی‌شوند.

>دست آمریکا قطع می‌شود!
با این وجود سردار جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل احتمال این کار را ضعیف می‌داند اما این موضوع را نیز ذکر می‌کند که در صورتی که این اتفاق بیفتد، تدابیری دیده شده که کارکردهای ضروری کشور حفظ شود و شبکه ملی اطلاعات بناست که بتواند خدمات اساسی مردم را
جواب دهد.
سردار جلالی معتقد است: «در حوزه سایبری توانمندی متقارن نیست و ابرقدرت در سایبر نداریم، یک کشور کوچک هم به اندازه یک ابرقدرت می‌تواند نقش‌آفرینی کند و بنابراین بستگی به میزان توانمندی و آسیب‌پذیری است. کشوری آسیب‌پذیرتر است که سایبری‌تر باشد. آمریکایی‌ها نسبت به ما سایبری‌تر هستند و زیرساخت‌های‌شان بیشتر از ما سایبری است پس طبیعتاً آسیب‌پذیرترند. البته تصور ما از تهدید آمریکا یک تهدید ترکیبی بر بستر شبکه اجتماعی است. یعنی او می‌خواهد با ابزار شبکه، رسانه و گوشی و اینترنت، مردم ما را تحریک و سازماندهی کند و به جان دولت و حکومت بیندازد. خب اگر اینترنت را قطع کند دست‌ خودش را کوتاه می‌کند.»
بروز و دخالت شبکه‌ها‌ی اینترنتی که از آن سوی مرز‌ها‌ تغذیه می‌شوند و تاثیرات چشم گیری هم بر اذهان عمومی دارند بر کسی پوشیده نیست و با این وجود آن چه که به نظر می‌رسد این است که بیان این گونه مطالب بیشتر برای تشویش اذهان عمومی صورت می‌گیرد تا این که جنبه عملی داشته باشد! با این وجود برای بررسی ابعاد موضوع با کارشناسانی در این حوزه به گفت و گو نشستیم.

>قطعی سراسری اینترنت امکان پذیر نیست
امیر حسین زرین، کارشناس IT در گفت‌و‌گو به آفتاب یزد، درباره این امکان که آیا آمریکا می‌تواند اینترنت ایران را به طور کلی قطع کند، می‌گوید:« اگر بخوهیم صریح وشفاف در باره این موضوع صحبت کنیم باید بگوییم که اصلا چنین چیزی امکان پذیر نیست که آمریکا به طور کلی بتواند اینترنت ایران را قطع کند. همه کشور‌ها‌ی دنیا یک سری IP دارند که هر کشوری می‌تواند خیلی راحت IP‌ها‌ی مربوط به کشور دیگری را روی برخی از سامانه‌های خود قطع کند، برای مثال آمریکا می‌تواند دسترسی ایران را به گوگل و یاهو ببندد اما این که بتواند کاری کند که به طور کلی اینترنت در کشور ما قطع شود امکان پذیر نیست.»
او در ادامه توضیح داد:« آمریکا می‌تواند سرویس‌ها‌یی که مربوط به خودش است را قطع کند اما سرویس‌ها‌ی مربوط به سایر کشور‌ها‌ را نمی‌تواند قطع کند چون اصلا در دسترس این کشور نیست. ممکن است برخی سرویس‌ها‌ برای انگلیس، فرانسه یا آلمان باشد، آمریکا توانایی قطع کردن این سرویس‌ها‌ را ندارد و نمی‌تواند به این کشور‌ها‌ دیکته کند که سرویس‌ها‌ی خود را برای ایران
قطع کنید.»
این کارشناس IT تاکید کرد:« من فکر نمی‌کنم که آمریکا سرویس‌ها‌ی خودش در ایران را قطع کند، چون هر وقت در کشور ما اعتراض یا تلاطمی صورت می‌گیرد و اینترنت دچار افت می‌شود بلافاصله آمریکا موضع گیری کرده و اعلام می‌کند که اینترنت‌ها‌ی بالونی درست می‌کند و روی آسمان ایران می‌فرستد تا مردم بتوانند از اینترنت آزاد استفاده کنند و از آن جایی که همیشه شعار می‌دهد که با دولت ایران مشکل دارد نه مردم ایران، بعید است که دسترسی‌ها‌ به اینترنت عادی را در سطح وسعی قطع کند، اگر بخواهد چنین کاری انجام دهد به سمت مراکز خاص می‌رود، مراکزی که اگر دسترسی آن‌ها‌ قطع شود کشور دچار مشکل می‌شود!»
او با اشاره به این موضوع که ما در کشور نهادی به نام پدافند غیر عامل داریم، می‌گوید:« این نهاد زمانی که مورد تهدید چنین عاملی قرار می‌گیرد تمهیداتی می‌اندیشد که بتواند نسبت به آن مقابله کند. خطری که ممکن است خارج شدن دسترسی ایران به سامانه‌ها‌ی خارجی ایجاد کند به این بستگی دارد که کدام یک از کار‌ها‌یی که انجام می‌دهیم به سیستم‌ها‌یی که مربوط به کشور آمریکا است وصل شده و قاعدتا برای مقابله با مشکلات باید تغییراتی انجام دهیم یا مسیر‌ها‌ی جایگزینی انتخاب کنیم که اگر آمریکا دسترسی مان را نسبت به آن سامانه‌ها‌ قطع کرد بتوانیم از مسیر جایگزین استفاده کنیم و دچار مشکل نشویم.»
زرین با اشاره به این که بستن سامانه توسط آمریکا موضوع عجیبی نیست ادامه داد:« ما خیلی وقت است که روی سرویس یاهو یک سری محدودیت‌ها‌یی داریم یا در سیستم جاوا عملا فیلتریم و نمی‌توانیم اصلا به آن دسترسی داشته باشیم! به همین دلیل فکر نمیکنم مشکل بزرگ و عدیده‌ای طی طولانی مدت رخ دهد، اما این که به طور کلی اینترنت قطع شود امکان پذیر نیست. آمریکا از طریق سامانه‌ها‌یی مثل گوگل و یاهو و غیره تبادل اطلاعات می‌کند و به همین دلیل منبع خوبی را که به واسطه آن می‌تواند دیتا جمع آوری کند را از دست نخواهد داد.»

>ادعای جدید آمریکا از منظر سیاسی
نیز قابل بررسی است
فریدون مجلسی، کارشناس حوزه بین الملل در گفت و گو با آفتاب یزد می‌گوید: «ما در یک جنگ هستیم، طرف ما هم در این جنگ هر طور که بخواهد به ما آسیب می‌زند، ممکن است این آسیب روانی باشد یا واقعی! ایران 40 سال زحمت کشیده و مقدماتی برای پیشرفت خود فراهم کرده و حالا آمریکا برای ضربه زدن به ایران افکار عمومی را هدف قرار داده است! البته برخی از دلواپسان باید از این موضوع خوشحال باشند. در واقع با این کار آمریکا به دلواپسان کمک کرده است! »
او در ادامه توضیح داد:« آمریکا خودش را ضامن اسرائیل می‌داند و به همین دلیل هم از این گونه تهدید‌ها‌ برای تشویش اذهان عمومی استفاده می‌کند، مطمئنا اگر آمریکا چنین اقدامی انجام دهد، ایران هم مقابله به مثل خواهد کرد چون ما درجنگ هستیم هر چند که این جنگ نابرابر است و در حال حاضر به ما تحمیل شده است! ولی مطمئنا این گونه صحبت‌ها‌ تنها برای تشویش اذهان عمومی صورت می‌گیرد.»
کارشناسان بر این باورند که امکان قطعی اینترنت وجود ندارد و این گونه صحبت‌ها‌ تنها برای تشویش اذهان عمومی صورت می‌گیرد. به نظر می‌رسد تنها هدف سردمداران آمریکا، بازی با افکار عمومی و ایجاد تشویش باشد.