روزنامه قانون
1397/07/19
قحط الـرجال
وحيد شقاقي شهري: وزارت اقتصاد قوي مي‌تواند فرماندهي اقتصادي دولت را به عهده بگيردمرتضي افقه: بي‌اعتنايي نسبت به معرفي وزير بعد از يك مدت طولاني قابل نقد است
«كشور در شرايط جنگ اقتصادي به سر مي‌برد» ؛ اين جمله‌اي است كه در چند وقت گذشته بارها از مسئولان شنيده‌ايم؛ اما تا به‌حال اقداماتي مشابه آنچه كه در شرايط جنگ اقتصادي بايد از سوي مسئولان مشاهده شود، نديده‌ايم. واقعيت اين است كه جنگ اقتصادي ملزومات خاص خود را مي‌طلبد. در چنين شرايطي دولت بايد درايت و تدبير ويژه‌اي به خرج دهد و بيش از هر زماني تيم اقتصادي خود را قوت و قدرت ببخشد؛ مساله‌اي كه اين روزها در كشور ما تبديل به چالشي جدي شده است! دو وزارتخانه مهم اقتصادي در كشور مدتي است كه بدون وزير هستند و با سرپرست اداره مي‌شوند. به هر حال به نظر مي‌رسد كه اين وضعيت آسيبي جدي براي اقتصاد مملكت باشد چراكه در هنگامه بحران‌هاي شديد اقتصادي و زماني كه به گفته مسئولان بلندپايه دولت كشور در جنگ اقتصادي تمام عيار به سر مي‌برد، دولت نيز بايد آرايش جنگي به خود بگيرد؛ در غير اين صورت توان مقابله با شرايط فعلي را نخواهد داشت. اين در حالي است كه چندي پيش يكي از نمايندگان مجلس گفته بود كه بيشتر مسئولان دولت در حال حاضر در وضعيت گيج و مرددي نسبت به مسائل جامعه به سر مي‌برند و هنوز نتوانسته‌اند پس از بحران نرخ ارز برنامه‌ريزي جدي و دقيقي براي برون‌رفت از شرايط فعلي تدوين كنند.
استيضاح وزرا
با شرايطي كه در چند ماه گذشته بر اقتصاد كشور حاكم شده بود، نمايندگان مجلس تصميم به ترميم كابينه اقتصادي كشور گرفتند چراكه معتقد بودند ايجاد تغيير در كابينه مي‌تواند به مرتفع و به مشكلات اقتصادي و برون‌رفت از بحران كمك كند. مرداد سال جاري علي ربيعي، وزير كار با راي موافق مجلس به استيضاح وي از سمت وزارت كار بركنار شد. دليل استيضاح وي از سوي نمايندگان مجلس نيز کاهش اشتغال و افزایش بیکاری، مشکلات معیشتی کارگران و کاهش توانایی‌های بخش‌های تعاون و رفاه و ضعف صندوق‌های بازنشستگی عنوان شد. بعد از وزارت كار نوبت به وزارت اقتصاد رسيد و مسعود كرباسيان نيز با رأی عدم اعتماد مجلس در شهریور سال جاري از سمت وزارت اقتصاد بركنار شد. پس از استيضاح اين وزرا اين وزارتخانه‌ها با وجود حساسيت شرايط اقتصادي كشور ، تا به امروز بدون وزير مانده‌اند.
لزوم حفظ وفاق
چندي پيش غلامعلي جعفرزاده ايمن آبادي، نماينده مجلس در خصوص بدون وزير ماندن برخي وزارتخانه‌ها گفته بود: مرور زمان نشان داد که آقایان ربیعی و کرباسیان در شرایط ایجاد شده مقصر نبودند یا قصورشان تا حدی نبود که استیضاح شوند. این جمع بندی‌ها نشان می‌دهد استیضاح های دیگر هم برای مردم نفعی نخواهد داشت و باید این نهضت استیضاح که در مجلس راه افتاده است، تعطیل شود. باید در شرایط جنگ اقتصادی وحدت و وفاق خود را حفظ کنیم و در کنار دولت قرار بگیریم و بدون اینکه در مجلس چوب لای چرخ آن بگذاریم و اجازه دهیم به کارش برسد. همچنین بدون تضعیف دولت باید به فکر رفع ایرادها و تقویت آن باشیم تا بتوانیم با کمک یکدیگر مشکلات و دغدغه‌های مردم را حل کنیم.
ساختار سياسي كشور براي انتخاب وزرا مناسب نيست !
مرتضي افقه/ استاد دانشگاه
در جنگ اقتصادي فعلي ، قدرت و اختيارات دولت نه براساس قانون اساسي بلكه بر اساس شكل‌گيري اتفاقاتي كه رخ داده؛ مسدود شده است. بنابراين اين كليت قضيه است اما به هر حال وزارتخانه محوري در مسائل اقتصادي، وزارت اقتصاد و دارايي است. بنده زماني كه يك فرد به لحاظ اقتصادي غير كارشناس در صدر وزارت اقتصاد و دارايي بود، منتقد بودم چه برسد به اينكه همان را نيز نداشته باشيم؛ بنابراين يك انتقاد جدي به مجلس وارد است كه بايد از همان پنج و شش ماه قبل در انتخاب خود بيشتر دقت مي‌كردند. مي‌شود گفت كه به نوعي ناكامي براي مجلس است كه وزيري را كه شش ماه قبل انتخاب كردند به اين نتيجه برسند كه ناكارآمد است. بعد از آن خود دولت مورد انتقاد است. دولت نيز بايد در اين شرايط با وجود كج‌فكري، كج‌فهمي و اقدام نادرست مجلس كه وزير را عزل كرده بلافاصله بهترين فرد را كه مناسب شرايطي فعلي است، به مجلس معرفي كند. يكي از عواملي است كه تأثير جدي روي همين متغيرهاي اصلي مثل نرخ ارز خواهد داشت، وزارت اقتصاد و دولت است. اگر خاطرتان باشد در فروردين كه نرخ ارز روند افزايشي به خود گرفته بود دولت دو هفته سكوت كرد. همين سكوت نسبت به تحولات ارز باعث شد كه افزايش نرخ ارز شتاب بيشتري به خود بگيرد. حالا تصور كنيد كه اين بي‌اعتنايي نسبت به معرفي وزير آن هم بعد از يك مدت طولاني اتفاق افتاده و در شرايط سخت امروز اين حركت از سوي دولت قابل نقد است و اين مسأله بايد در رسانه‌ها بيشتر مطرح شود. به نظر من يكي از دلايل اين تعلل‌هاي دولت در شرايط حساس فعلي ساختار بسيار نامناسب سياسي كشور در مراحل انتخاب وزراست. براي انتخاب وزير اگرچه اسماً رييس جمهور بايد وزير را معرفي كند اما عملاً نيروهاي حاكم بر كشور، نيروهاي سياسي، نيروهاي مذهبي، حتي نيروهاي اجتماعي فشارهاي زيادي وارد مي‌كنند و انتخاب فرد را از اين بابت با تعلل مواجه مي‌كنند. دليل ديگر نيز اين است كه نمي‌دانم چرا دولت عملا به طرز عجيبي مسأله نرخ ارز را به اندازه كافي جدي نگرفته است. درست است كه بخش كمي از اين موضوع جزو اختياراتش است ولي دولت مي‌توانست در بخش‌هاي تحت اختيار خود فشار را به حداقل برساند و صورت مسأله ارز و مشكلات فروش نفت در دوران تحريم را حداقل به نحو مطلوب انجام دهد. به نظرم در دور دوم دولت، روحاني در مجموع كابينه خوبي را انتخاب نكرد؛ به خصوص در تيم اقتصادي‌اش؛ وقتي كابينه خوب نباشد افراد نيز در مقابل تحولاتي كه رخ مي‌دهد، بي‌برنامه و منفعلند.
جنگ اقتصادي شديدتر از جنگ نظامي است
وحيد شقاقي شهري/ استاد دانشگاه
در حال حاضر واقعا يك جنگ اقتصادي تمام عيار شكل گرفته است؛ نه فقط عليه ايران بلكه آمريكا بر كشورهاي مختلف آمريكا متمركز شده است. يك جنگ بزرگ تعرفه‌اي را با چيني‌ها شروع كرده ، علاوه بر آن با اتحاديه اروپا، تركيه و ساير كشورها نيز وضع به همين منوال است. براي ايران نيز تحريم‌هايي سفت و سخت در پيش است. برداشت من اين است كه واقعا تحريم‌هاي اين بار يعني تحريم‌هاي سال 97 به مراتب شديدتر از تحريم‌هاي سال 90 خواهد بود. يعني يك تيم ضد ايراني در خود دولت آمريكا شكل گرفته است و به هيچ وجه هم حاضر به كوتاه آمدن نيست. مثلث شوم عربستان، امارات و رژيم اشغال‌گر شكل گرفته است. به دلايل مختلف، روابط ما با عربستان هيچ دوره‌اي به تيرگي چند سال گذشته نبوده و اين مثلث شوم نيز بيش از اندازه دارد آمريكا را تأمين مالي مي‌كند. به عبارتي در بحث فشار بر روي ايران، واقعا يك هجمه سنگين شكل گرفته و تحريم‌هاي سختي هم در پيش رو خواهد بود. همه اين‌ها نشان مي‌دهد كه بايد يك كابينه جنگي شكل دهيم؛ يعني در اين جنگ اقتصادي نياز به كابينه بسيار هوشمند، چابك، باتدبير و يك كابينه قوي نياز داريم. متأسفانه دولت دوازدهم كابينه قوي‌اي را در شهريور 96 معرفي نكرد. مجلس نيز اشتباه كرد، چراكه آن‌ها نبايد رأي اعتماد مي‌دادند ولي در مجموع جلوتر كه آمديم تحريم‌ها شدت گرفت و به مرحله‌اي رسيد كه شواهد نشان مي‌دهد كه در آينده تحريم‌ها باز هم شدت بيشتري خواهد گرفت؛ يعني در بخش نفت و پتروشيمي، در بخش مبادلات مالي پولي و تأمين اقلام و مايحتاج فشارها سنگين خواهد بود. پس نياز به يك كابينه بسيار قوي و هوشمند، هماهنگ و جسور داريم. چند ويژگي براي اين كابينه نياز است براي جنگ اقتصادي و ايجاد مقاومت در مقابل جنگ اقتصادي. از جمله ويژگي‌هايش هماهنگي مديران اقتصادي است؛ يعني ما نياز به سرعت عمل داريم. تصميمات به‌موقع بايد گرفته شود و تاخير نبايد صورت بگيرد. در حال حاضر دو تا وزارتخانه مهم ما بيش از دو ماه است كه بلاتكليف هستند. وزارت صنعت نيز جزو وزارتخانه‌هايي است كه نياز به تغييرات بنيادين دارد و آنجا مسائل و چالش‌هاي اساسي داشتيم. وزارت صنعت نشان داد كه توانايي مقابله با تحريم‌ها را ندارد و وزارتخانه‌اي كند و شكننده است؛ به‌ويژه وزارت اقتصاد سازمان‌ها و ماموريت‌هاي مهمي دارد. در بحث حمايت از بخش خصوصي و توليد، در بخش جذب فناوري‌ها و سرمايه‌ها، نظام بانكي، بيمه‌اي، ماليات، گمرك اين‌ها جزو سازمان‌هاي مهم ذيل وزارت اقتصاد است؛ وزارت اقتصاد قوي مي‌تواند فرماندهي اقتصادي دولت را هم به عهده بگيرد چون نياز دارد يك وزارتخانه پيشقدم شود هماهنگي‌ها را انجام دهد. ما الان نياز داريم كه در انتخاب و چينش مهره‌ها در كنار اينكه بايد دقيق باشيم، سرعت عمل داشته باشيم. اكنون سفارتخانه‌هاي كليدي ما سفير ندارند. سفارت هند و چين كه دو سفارتخانه بسيار مهم است چراكه ايران با اين دو كشور مبادلات تجاري اقتصادي زيادي دارد، سفير ندارند. سخنگو نيز نداريم. معاونان وزارت صنعت بازنشسته شدند. بنابراين وزارت صنعت در شرايط نيمه تعطيلي است. خلاصه اين وضعيت هجمه‌ها و جنگ اقتصادي با هم جور درنمي‌آيد؛ اتفاقا ما الان بايد شبانه‌روزي كار كنيم. اينكه مجلس در شرايط فعلي به دنبال تعطيلات است، عجيب است. در حال حاضر حتي اگر شبانه‌روزي نيزكار كنيم تازه ممكن است كارها به نتيجه نرسد. شرايط جنگ نظامي را به ياد بياوريد. فرماندهان ما ماه‌ها شبانه‌روز در جبهه‌ها بودند. سربازها سه چهار ماه خانواده خود را نمي‌ديدند. جنگ اقتصادي به مراتب شديدتر از جنگ نظامي است. در جنگ اقتصادي فشارهايي كه الان در پيش است فشارهاي سنگيني خواهد بود و بايد مسئولان ما شبانه‌روز كار كنند. سربازان اقتصادي ما بايد شبانه‌روز در حال فعاليت باشند. اين در حالي است كه هنوز زندگي ما شرايط عادي دارد و انگار نه انگار كه جنگ اقتصادي است. همه مانند شش ماه پيش زندگي مي‌كنند، فقط متوجه شده‌ايم كه ارزش پول ملي پايين آمده و تا اندازه‌اي خودمان نيز به سوداگري روي آورديم و غافلگير شديم و در واقع به اين جنگ دامن مي‌زنيم. شما شرايط جنگ نظامي را درنظر بگيريد، حمله نظامي به يك كشور شده و فرمانده‌هان اين جنگ نظامي ماه‌هاست كه شبانه‌روز برنامه‌ريزي مي‌كنند، اطلاعات جمع مي‌كنند. سربازان بايد از خانواده‌ها خداحافظي كنند و عملا وارد گود شوند و خود را براي جنگ نظامي آماده كنند. جنگ اقتصادي هم به همين گونه است بايد فرماندهان اقتصادي، فرماندهان زبده باشند فرماندهان سالم، هوشمند، جسور و باتدبير باشند. شبانه‌روز وسط ميدان باشند اعم از مجلس و دولت و قوه قضاييه. سربازان نيز كه ماها هستيم اگر واقعا مي‌خواهيم مقاومت كنيم و ضربات مهلكي نخوريم بايد خانواده را توجيه كنيم كه جنگ اقتصادي شروع شده و وارد عمل شويم. در حالي‌كه ما با اين جنگ اقتصادي كه عليه‌مان شروع شده رفتار عادي مي‌كنيم.
شرايط غيرعادي شرايط خطير و ويژه ولي رفتارهاي ما عادي است و اين‌ها با هم در دو كفه يك ترازو قرار نمي‌گيرند.
سایر اخبار این روزنامه
قحط الـرجال
هزينه اضافي
تحديد بازداشت موقت
پالس دوباره هاشمی
دو کارت زرد همزمان برای یک وزیر
ابطال انتخابات فدراسيون دودي در چشم كشتي است
چرا حکم انفصال رییس بانک مرکزی اجرا نشد؟
بازگشت كارت سوخت براي مبارزه با قاچاق!
قیمت سوخت را با توجه به منافع ملی تنظیم کنیم
چرا بهرام شفيع در يادها خواهد ماند؟
دلار برچسب نامرئی قیمت‌ها
چرا حکم انفصال رییس بانک مرکزی اجرا نشد؟
