گزارش همدلی از پیشنهاد سفیر اتریش مبنی بر تاسیس دفتر اتحادیه اروپا در ایران بروکسل در سایه تهران

هرمیداس باوند: به جای مخالفت بهتر است که به منافع ملی توجه کنیم
فریدون مجلسی: دفتر اتحادیه اروپا در ایران ماهیت سیاسی ندارد
همدلی | گروه سیاسی- محسن فیض‌اللهی ـ آنگونه که اروپا در برجام نشان داد می‌توان گفت، اروپا چندان تابع آمریکا نبود و با توجه به منافع دیگر اعضای اتحادیه موضع گیری کرد. کارشناسان سیاسی بر این باورند که اینگونه موضع گیری اروپا از مزایای برجام بوده که توانست اتحاد بین‌المللی آمریکا علیه ایران را بشکند، اما هنوز هم فرصت هست که بتوان سیاست‌های اروپا را مورد بررسی قرار داد. پُر واضح و طبیعی است که هر کشوری یا سفارتخانه‌ای به دنبال منافع و موضوعات مورد انتظار محل و کشوری است که از آن ماموریت دارد. اینکه بنا به دلایل ناروشنی با تاسیس نمایندگی دفتر اتحادیه اروپا در ایران مخالفت کنیم و جلوی یک رابطه و مراوده بین‌المللی و تقویت روابط با 28 کشور عضو اتحادیه اروپا را از خود سلب کنیم، طبیعتا کار عقلانی یا موافق با منافع ملی نیست. در شرایطی که ایران در جنگ اقتصادی تمام عیار به‌سر می‌برد نمی‌توان جلوی این فرصت را گرفت. برخلاف مخالف‌خوانی‌های بی اساس، اگر کشوری قصد «نفوذ» (آنگونه که مخالفان مدعی شده‌اند) داشته باشد، بدون شک از طریق یک نهاد بین المللی چنین کاری را انجام نمی‌دهد چون این نهاد برای خود یک اساسنامه و رسالتی دارد که هر حرکتی خلاف آن قابل پیگیری و پیشگیری است.
طبق رسالت اقتصادی- سیاسی اتحادیه اروپا می‌توان گفت، با توجه به فاصله ای که امروز میان اروپا و آمریکا افتاده، اتحادیه اروپا می‌تواند استراتژی خوبی برای جمهوری اسلامی رقم بزند تا هردو کشور، از طریق دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا، با فراهم کردن شرایط مطلوب، به افزایش مناسبات اقتصادی سرعت ببخشند. بنابراین ضرورت دارد که در شرایط کنونی دست به تاسیس هرچه زودتر دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا زد و از مزایای سیاسی و اقتصادی آن به نفع منافع و مصالح ملی سود برد. البته دفتر اتحادیه اروپا نیز باید به گونه‌ای نباشد که خاطرات تلخی (دیگر دفاتری که درایران شعبه داشتند) را برای ایرانیان تداعی کند، بلکه اتحادیه اروپا باید به دنبال برداشتن گام‌های مثبت برای ارتقای سطح روابط باشد. در این راستا با هرمیداس باوند کارشناس مسائل بین المللی گفت‌وگو کردیم او در باره تاسیس دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران به «همدلی» گفت: «به جای مخالفت بهتر آن است که به منافع ملی توجه کنیم و دست به اقدام بزنیم». مشروح گفت وگو را در ادامه می‌خوانید.


‌ هرمیداس باوند: سیاست مطلوب حفظ منافع ملی است
هرمیداس باوند کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با «همدلی» با اشار به اهمیت ایجاد ارتباط بیشتر با اتحادیه اروپا در خصوص روابط اتحادیه اروپا نسبت به تصمیمات آینده دولت آمریکا گفت: «الان تقریبا این ایده در حال شکل‌گیری است که اروپا با نگاه ترامپ و جمهوری‌خواهان بایستی به فکر ایجاد ساختارهای مستقل باشند، بخصوص در شرایطی که آمریکا به سنت جمهوری‌خواهان درباره بازگشت به آمریکا تمایل پیدا کرده است».
این کارشناس مسائلآمریکا با اشاره به اینکه سیاست مطلوبی که ایران می‌تواند در مواجهه با این پیشنهادات اتحادیه اروپا ازجمله بازگشایی دفتر این نهاد بین المللی در تهران انجام دهد،  گفت: « به نظر می‌رسد بهترین سیاست این است که ما باید به دنبال تعامل با تمام بازیگران منطقه‌ای و بین المللی برای حفظ منافع ملی خود باشیم، حال چه با اتحادیه اروپا یا کشورهای دیگر».
مجلسی: مخالفان به جای هیاهو استدلال خود را مطرح کنند
البته هرمیداس باوند تنها موافق بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران نیست. فریدون مجلسی دیپلمات پیشین کشورمان نیز از موافقان گشایش این دفتر نمایندگی است. او در این راستا به ایسنا گفت: «با توجه به گسترش روابط ایران و اتحادیه اروپا در حوزه‌های مختلف تاسیس دفتر این اتحادیه در تهران می‌تواند در گسترش روابط اقتصادی ایران و کشورهای عضو این اتحادیه موثر باشد».
همچنین او در پاسخ به کسانی که با بازگشایی این دفتر مخالفت می‌کنند، به این خبرگزاری گفته است:‌ «کسانی که با این موضوع مخالف هستند به جای شعار دادن و ایجاد هیاهو اگر استدلالی برای مخالفت با این موضوع دارند، آن را به صورت منطقی و روشن مطرح کنند».
فریدون مجلسی در مورد پیشنهاد سفیر اتریش در تهران که کشورش در حال حاضر  ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را برعهده دارد مبنی بر اینکه اتحادیه اروپا دفتری را در ایران تاسیس کند، گفت: «اتحادیه اروپا از نظر سیاسی و اقتصادی یکی از مهمترین جوامع در عرصه تعاملات بین‌المللی است. ایران نیز از قدیم ارتباط دیرینه با کشورهای اروپایی داشته است و تعاملاتی بین ایران و این کشورها در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی برقرار بوده است».
با این حال در وضعیت کنونی با توجه به گسترش روابط ایران و اتحادیه اروپا و نیاز تهران برای گسترش ارتباطات جهانی خود، تاسیس دفتر اتحادیه اروپا می‌تواند قدم مثبتی برای گسترش تعاملات بین ایران و کشورهای عضو این اتحادیه به خصوص در حوزه‌های اقتصادی و تجاری باشد. اگر اتحادیه اروپا در ایران دفتری تاسیس کند در این دفتر چندین کارشناس مستقر خواهند شد تا نوع ارتباطات این اتحادیه با ایران به خصوص در حوزه اقتصادی و تجاری را تسهیل کنند و با شناسایی نیازهای دو طرف در حوزه‌های اقتصادی این روابط را گسترش دهند.
مسئولیت‌های رسوای دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران
از سوی دیگر هستند کسانی که مخالفت جدی با تاسیس دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران می‌کنند یکی از این مخالفان که در همان بگو‌مگوهایی که در اوایل خبری شدن گشایش دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا مخالفت خود را نشان داد،‌ محمد جواد لاریجانی بود. به گزارش مشرق نیوز او درباره بحث راه اندازی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در تهران گفته است : «دفتر روابط چند جهت دارد؛ یکی روابط تجاری و اقتصادی و فنی است که حالا نظر دولت است که تصمیم بگیرد چه کار باید کند که بنده البته نظر کارشناسی خود را راجع به این قسمت هم می‌گویم». جالب اینکه وی در همان زمان درباره دلایل مخالفت خود گفته بود: «راجع به حقوق بشر ما به هیچ وجه مصلحت نمی‌دانیم دفتری از اروپا در ایران فعال باشد و دلیل خیلی محکم داریم. دلیل آن این است که پارلمان اروپا در سال گذشته مصوبه‌ای به اسم استراتژی روابط با ایران داشت که به کمیسیون اروپا ابلاغ کرد. در آنجا تاسیس دفتر ذکر و وظایف دفتر لیست شده است. در حوزه اقتصاد، آمده است که باید این دفتر زمینه‌های توسعه صادرات کالاهای اروپایی به ایران را باز کند. حالا مثلاً چه بازاری است که در ایران کالای اروپایی ندارد؟ امثال این موضوعاتی که هیچ یک، از لحاظ ما به اقتصاد خوش بنیان برای کشور خیلی معنا ندارد؛ اما در مورد حقوق بشر به این دفتر مسوولیت‌هایی داده که خیلی مسوولیت‌های رسوایی است».
یکی دیگر از دلایل مخالفان گشایش دفتر اتحادیه اروپا در ایران این است که «همان‌گونه که شاهد بودیم سفارت انگلستان در فتنه88 در کشورمان فعال بود، لذا اجازه نباید داد که دفتر اتحادیه اروپا در تهران تاسیس شود».
جریان تاسیس دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا
فروردین ماه سال 95 بود که برای اولین بار موضوع ارتقای روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا پس از برجام در قالب افتتاح دفتر نمایندگی دائم این اتحادیه در تهران مطرح شد. هدف از این اقدام «تعامل مجدد و تدریجی» اروپا و ایران در دوران پسابرجام عنوان شده بود. این مساله را «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفر به تهران دنبال کرد؛ موضوعی که حالا جدی‌تر از هر زمانی مطرح می‌شود. پس از سفر سال گذشته موگرینی به ایران، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری مشترک با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از گفت‌و‌گوی طرفین برای آماده‌سازی و انجام اقدامات لازم اداری به منظور افتتاح دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران سخن گفت. سخنانی که حاکی از توافق ایران و اروپا برای راه‌اندازی این دفتر بود. پس از انجام این گفت و گوها بود که پارلمان اروپا در آبان ماه سال گذشته قطعنامه‌ای به منظور عادی‌سازی روابط این اتحادیه با جمهوری اسلامی ایران را تصویب کرد؛ طرحی که در آن موضوع هماهنگی سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ریاست موگرینی برای گشایش یک دفتر نمایندگی در ایران نیز در ارتباط با عادی‌سازی روابط با ایران مطرح شد. پارلمان اروپا نیز پس از تصویب قطعنامه یاد شده، بیانیه‌ای مطبوعاتی منتشر کرد که در آن بر ضرورت گام نهادن این اتحادیه در مسیر احیای روابط با ایران بر بستر گفت‌و‌گوهای متقابل، همکارانه، انتقادی و سازنده تاکید کرده بود.