مشهد، شهر دوستدار کودک 

شهر دوستدار کودک (CFC)، اصطلاحی است که در طی یک دهه اخیر بر زبان‌ها افتاده و عمده شهرها برای رسیدن به این ظرفیت مهم در تلاش هستند.
اولین تحقیق‌ها درباره این موضوع در دهه 1980 در اروپا آغاز شد اما تا سال 2007 زمان برد تا شهر بندیگو در استرالیا از سوی یونیسف به‌عنوان اولین شهر دوستدار کودک در جهان معرفی شود، البته در کشور ما نیز «شهر اوز» در استان فارس به‌عنوان اولین شهر ایرانی دوستدار کودک در سال 1389 معرفی شد.
باید توجه داشته باشیم که امروزه حقوق کودکان در جامعه رنگی تازه یافته است و شهرهای دوستدار کودک بستری مناسب برای رسیدن به این مهم و رشد کودکان در همه سنین به شمار می‌آیند.
شهر دوستدار کودک مطابق پیمان‌نامه جهانی کودک و اعلامیه جهانی حقوق بشر 1989 سعی در احقاق مواردی همچون حق اظهارنظر درباره شهر مطلوب خود، مشارکت در تصمیم‌گیری درباره شهر، حق مشارکت در جامعه و زندگی اجتماعی، دسترسی به خدمات اساسی، محافظت در برابر خشونت و استثمار، ملاقات با دوستان و بازی کردن، امکان تردد امن در خیابان‌ها، حق زندگی در محیطی پاکیزه، داشتن فضای سبز مناسب و در دسترس و به رسمیت شناختن کودکان به‌عنوان یک شهروند و... را دارد.


درواقع شهر دوستدار کودک شهری است که در آن خواسته‌های کودک در مباحث و شرایط اجتماعی، معماری شهر و فرهنگ مد نظر قرار می‌گیرد و شهر به سمتی سوق داده می‌شود که در آن کودکان علاوه بر این که دارای نقش مؤثری در شهر هستند،  نظرات آن‌ها در شهر نیز موردتوجه است. از طرفی شهر دوستدار کودک، مکانی است که کودکان در آن احساس امنیت و آرامش می‌کنند و قادرند به کاوش و یادگیری درباره فضاهای پیرامون خود بپردازند.
یکی از اصلی‌ترین مباحث موردتوجه در شهر دوستدار کودک موضوع مشارکت کودکان در توسعه و پیشرفت هرچه بیشتر شهرهاست، بی‌شک بـرای دست یابی به اهــداف شهرهای دوسـتـدار کـودک و محیط مورد نیاز و علاقه کودکان، نیاز به مشارکت آن‌ها در ساخت و برنامه‌ریزی شهر است و این امر نیازمند توجه بزرگ‌سالان و مسئولان شهری به نقش کودکان و همچنین ایجاد بسترهای لازم برای مشارکت کودکان در شهر است.
 درواقع امروز با افزایش تعداد جمعیت کودکان مناطق شهری جهان به‌خصوص کلان‌شهرها باید کودکان و نوجوانان به‌عنوان اعضای جامعه مورد توجه مدیریت شهری باشند.
در کشور ما ایران، زندگی مدرن و ماشینی، شهرها و کلان‌شهرها را فراگرفته است و هرروز میل مهاجرت به‌سوی شهرهای بزرگ صنعتی افزون‌تر می‌شود. افزایش جمعیت و نیاز به اماکن مسکونی موجب تخریب خانه‌ها و تبدیل آن به ساختمان‌های بلندمرتبه شده است. در چنین شرایطی فضاهای باز شهری اهمیت بیشتری می‌یابند چراکه کودکان و نوجوانان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های اجتماعی نیازمند فضاهای باز شهری هستند؛ ولی متأسفانه گویی تعامل کودکان با فضاهای شهری در شهرها بسیار کم است و باید برای این مهم فکری اندیشیده شود که یکی از این اقدامات توجه به شهر دوستدار کودک (CFC) است.
مشهد به‌عنوان دومین کلان‌شهر کشور با بیش از 3.5 میلیون نفر جمعیت و پذیرایی سالانه از 30 میلیون زائر نیز باید به این موضوع توجه می‌کرد؛ زیرا این شهر شاهد حضور گسترده کودکان زائر و مجاور است. بر همین اساس شورای پنجم شهر مشهد با بررسی و ایجاد کارگروه‌های مختلف در طی ماه‌های گذشته و البته باهمت کمیسیون حقوقی خود این مبحث را مورد توجه خود قرار داده و به دنبال آن است تا مشهد مقدس شهری شود که در آن، حقوق اساسی، علایق و نیازهای کودکان در اولویت قرار گیرد و همچنین شهر و شهروندان کودکان را دوست داشته باشند که قطعا با این اقدام کودکان نیز به‌عنوان شهروندانی فعال، شهر مشهد را دوست خواهند داشت.
شورای پنجم مشهد مقدس بر این باور است که کودکان آینده یک جامعه را می‌سازند و نحوه‌ سپری شدن دوران کودکی، تأثیر مستقیمی بر شکل‌گیری ساختار شخصیت  شان دارد.
از آن جا که محیط تأثیر انکارناپذیری بر شکل‌گیری ساختار شخصیتی انسان دارد، از این رو معماری تأثیر غیرمستقیم بر آینده جوامع دارد و می‌تواند عامل مهمی در راه سعادت آن ها به شمار آید. توجه به کودکان و نیازهای آنان در محیط شهری، اعم از آموزش، پرورش، رشد، تفریح و سرگرمی می‌تواند در زندگی فردای آن‌ها نقش به سزایی داشته باشد البته بر این باور هستیم که مشهد باید از سال‌ها قبل به این موضوع توجه می‌کرد اگرچه دیر است اما باید شروع کرد و شورای پنجم مشهد این مهم را آغاز کرده و نیازمند همکاری شهروندان و البته کودکان برای این اتفاق مبارک است.