راند دوم لاهه

نخستین روز جلسات استماع شفاهی بررسی شکایت ایران علیه مصادره غیرقانونی حدود 2میلیارد دلار از اموال بانک مرکزی در آمریکا و نقض متعاقب عهدنامه دوجانبه مودت، صبح دیروز (دوشنبه) در کاخ صلح دیوان دادگستری بین‌المللی واقع در لاهه هلند آغاز شد.
به گزارش ایرنا، پس از بررسی و صدور رای در مورد پرونده درخواست قرار موقت ایران در ارتباط با از سرگیری تحریم‌های آمریکا و نقض پیمان مودت سال 1955، دیوان بین‌المللی دادگستری (دیوان لاهه) از امروز به مدت چهار روز جلسات استماع علنی در پرونده تصرف 2 میلیارد دلار اموال ایران در آمریکا و نقض متعاقب پیمان مودت را در کاخ صلح لاهه هلند برگزار خواهد کرد.
براساس برنامه زمان بندی که در تارنمای مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری منتشر شده، دیوان بین‌المللی دادگستری، رکن قضایی ملل متحد، طی اعلامیه مطبوعاتی شماره 28/2018 مورخ 22 ژوئن 2018 ( اول تیر ماه 1397) اعلام نمود جلسه استماع علنی در پرونده برخی از اموال ایران (جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده امریکا) از تاریخ دوشنبه، هشتم تا جمعه دوازدهم اکتبر 2018 (16 الی 20 مهرماه 1397) برگزار خواهد شد.
جلسات دیروز به دفاعیات هیأت آمریکایی اختصاص دارد و در دو نوبت صبح (11:30 الی 14:30) و بعد از ظهر (16:30 الی 18:30) تشکیل شد.ایران نیز روز چهارشنبه طی دو نوبت صبح و عصر به ارائه استدلال‌های خود به صورت شفاهی در خصوص این شکایت خواهد پرداخت.همچنین دور دوم این جلسات روزهای پنج‌شنبه و جمعه فقط در نوبت عصر برگزار خواهد شد که پنج‌شنبه به آمریکا و روز جمعه بیستم مهر ماه نیز به ایران اختصاص دارد.


دادگاه لاهه نهاد قضایی وابسته به سازمان ملل است که برای حل و فصل اختلاف‌های بین‌المللی تشکیل شده و گرچه آراء آن الزام آور و غیرقابل فرجام خواهی است، ولی دیوان قدرت اجرای آنها را نداشته و در موارد نادری برخی کشورها از جمله آمریکا این آراء را نادیده گرفته اند.
فرافکنی آمریکا در لاهه
نماینده آمریکا پس از آغاز جلسه استماع ادله طرف آمریکایی پیرامون شکایت تهران از واشنگتن در اعتراض به توقیف دارایی‌های بانک مرکزی در آمریکا مدعی شد: اتهام‌هایی که ایران به آمریکا وارد کرده واهی و البته قابل بررسی است. ادعای ایران بر اساس پیمان مودت یک نوع سوء استفاده از دادگاه است. تمام مشکلات ما نمی‌تواند براساس آن پیمان بررسی شود. ایران سابقه بدی دارد و اصلا نمی‌تواند بر اساس آن پیمان از ما شکایت کند.
نماینده آمریکا در ادامه ادعاهایش گفت: ایالات متحده صلاحیت قضایی برای این دادگاه قائل نیست و باید مسائل را در یک متن تاریخی قرار دهیم. ایران سال‌ها اعمال تروریستی علیه  آمریکا انجام داده است. طبق قواعد ما کشوری که اعمال تروریستی انجام بدهد باید مسئول شناخته شود.
وی ادعا کرد: ایران مسئول بمب‌گذاری در محل تنفگداران نیروی دریایی آمریکا در بیروت است.
۲۲ اکتبر ۱۹۸۳ یکی از اعضای حزب‌الله که ملیت ایرانی داشت با کامیون‌ مواد منفجره به تفنگداران آمریکایی حمله کرد و ۲۴۱ سرباز را کشته و زخمی کرد. ایرانی‌ها مسئولیت حمله را پذیرفتند و حتی به آن افتخار کردند.
نماینده آمریکا همچنین گفت: ایران درخواست دارد مبالغی که نزد آمریکا دارد به حساب بانک مرکزی‌اش ریخته شود اما این مبالغ باید به حساب بازماندگان و خانواده‌های قربانیان حملات تروریستی که ایران انجام داده واریز شود.
وی با اشاره به اینکه استدلال ایران بر طبق پیمان مودت که می‌گوید روابط تجاری و کنسولی دو کشور باید براساس صداقت باشد، قابل قبول نیست، ادعای خود را تکرار کرد و گفت که ایران بارها از تروریسم بین‌المللی حمایت کرده است. رفتار ایران مودتی که بر اساس آن پیمان بوده را از بین برده است.
نماینده آمریکا ادامه داد: ایران با اشغال سفارت آمریکا در تهران و به گروگان گرفتن دیپلمات‌های آمریکا خلاف پیمان مودت عمل کرده است. حتی پس از آزادی گروگان‌ها پیمان مودت دوباره احیا نشد.
وی در راستای گزافه‌گویی‌های مقامات آمریکایی علیه کشورمان گفت: باید همه مسائل از دریچه اعمال ایران نگاه شود. ایالات متحده سعی می‌کند با احکام قضایی خودش هزینه تروریسم را برای ایران بالا ببرد. در ۱۹۹۶ در کنگره آمریکا متمم قانونی به تصویب رسیده که فشار به دولت‌های حامی تروریسم افزایش یابد.
نماینده آمریکا با این ادعای واهی که ایران پیمان مودت را بهانه کرده تا به اهداف خود برسد، خاطر نشان کرد: آمریکا دو اعتراض به پذیرفته شدن این پرونده در دادگاه دارد.  به دلیل این که پیمان مودت بابت رفتار ایران وجود خارجی ندارد. 
باید در این زمینه به تاکتیک‌های ایران اشاره کنم. ایران همواره از عملکرد دادگاه بین‌المللی دادگستری سوء استفاده می‌کند.همچنین اموالی که ایران به آن اشاره می‌کند دارایی‌هایی است که آمریکا برای قربانیان حملات تروریستی ایران در نظر گرفته است. ایران از این دادگاه دارد تقاضای کمک می‌کند در حالی که خودش به حملات تروریستی‌ افتخار می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه دادگاه لاهه صلاحیت بررسی شکایت ایران را ندارد، خواستار بررسی تمامی درخواست‌های آمریکا در همین مرحله شد و گفت که دیگر این دادگاه نباید ادامه یابد.
پیمان مودت در دست تهران
جمهوری اسلامی ایران 26 خرداد 1395 در باره اختلاف مربوط به تخلفات دولت آمریکا نسبت به پیمان مودت روابط اقتصادی و حقوق کنسولی میان ایران وآمریکا دادخواستی را در دفتر دیوان بین‌المللی دادگستری ثبت کرد که در بخشی از آن آمده است: ایالات متحده با این موضع که ایران حامی تروریسم است (موضعی که ایران آن را قویاً رد می‌کند) شماری اقدامات اجرایی و قانون‌گذاری اتخاد کرده است که اثر عملی آن‌ها تاثیر بر منافع و دارایی‌های ایران و موسسات ایرانی از جمله بانک مرکزی ایران و برخلاف پیمان مودت و از طریق اجرای رسیدگی‌‌هایی قضایی علیه ایران است.
بر اساس بند2ماده 21›عهدنامه مودت و روابط اقتصادی وحقوق کنسولی بین دول متحده آمریکا وایران›، ‹هر اختلافی بین طرفین معظمین متعاهدین در مورد تفسیر یا اجرای عهدنامه فعلی که از طریق دیپلماسی به نحو رضایت بخش فیصله نیابد به دیوان دادگستری بین‌المللی ارجاع خواهد شد مگر اینکه طرفین معظمین متعاهدین موافقت کنند که اختلاف به وسائل صلح جویانه دیگری حل شود.›
بند 2 ماده 23 تصریح می‌کند: این عهدنامه مدت ده سال معتبر خواهد بود و پس از آن نیز تا موقعی که به ترتیب مقرر در این عهدنامه خاتمه پذیرد به قوت خود باقی خواهد بود.
در بند 3 ماده 23 نیز آمده است: هر یک از طرفین معظمین متعاهدین میتوانند با دادن اخطار کتبی به مدت یکسال بطرف معظم متعاهد دیگر در انقضاء مدت ده سال اولیه یا هر موقع پس از آن این عهدنامه را خاتمه دهد (فسخ کند).
دیوان بین‌المللی دادگستری هفته گذشته نیز پس از بررسی شکایت دیگر کشورمان از آمریکا در اعتراض به بازگشت تحریم‌های ضد ایرانی واشنگتن، به نفع ایران رای داد و برای آمریکا قرار موقت صادر کرد مبنی بر اینکه واشنگتن باید تحریم‌های خود علیه ایران را که تامین کالاهای بشردوستانه شامل دارو و درمان، تجهیزات کشاورزی و تامین قطعات و خدمات حمل و نقل هوایی را هدف قرار می‌دهد، لغو کند.
این دادگاه تاکید کرد که این تحریم‌های آمریکا خسارات جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت و جان مردم ایران را به خطر می‌اندازد و بعلاوه آمریکا باید کانال‌های پرداخت پول برای واردات این کالاها به ایران را تضمین کند.
دادگاه لاهه همچنین از دو طرف خواست تا از هر اقدامی که منجر به تشدید تنش‌ها میان ایران و آمریکا می‌شود و رسیدگی به این پروند را سخت‌تر می‌کند، پرهیز کنند. اما آمریکا ساعاتی از اعلام این رای نگذشته بود که اعلام کرد از پیمان مودت با ایران خارج می‌شود. توافقی که پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ میان تهران واشنگتن به امضا رسید و روابط اقتصادی و دیپلمکاتیک شامل مسائل کنسولی را مشخص می‌کند. ایران با ستناد به این پیمان که باوجود انقلاب اسلامی کماکان میان دو کشور برقرار است، شکایت خود از آمریکا را در دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح کرد.