نیلوفر تاجیک کارگردان نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» در گفت‌وگو با «ابتکار»:

ضرر مادی در تئاتر نابودتان می‌کند
سیدحسین رسولی
این روزها نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» به نویسندگی و کارگردانی نیلوفر تاجیک در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه رفته است. شیوه اجرایی این نمایش ترکیب «مونولوگ» (تک‌گویی) و درام موقعیت است. دغدغه اصلی نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» هم زنانی هستند که مجبور به سقط جنین شده‌اند. البته در تئاترهای خصوصی کم‌تر شاهد نمایش‌های اجتماعی هستیم و بیشتر آنها سراغ آثار سرگرمی‌‌ساز می‌روند. اغلب تماشاگران این روزهای تئاتر ایران هم به دنبال سلبریتی‌ها و چهره‌ها هستند. یکی از کارگردان‌ها تاکید می‌کرد که مدام به تماشاخانه‌ها زنگ می‌زنند و سوال می‌کنند که «چه چهره مشهوری در تئاتر شما بازی می‌کند؟» بنابراین هم سالن‌های خصوصی و هم بیشتر تماشاگرها تئاتر معاصر ایران را به سوی نمایش‌های غیر اجتماعی و چهره‌محور سوق داده‌اند.
نمایش‌هایی بی خاصیت که هیچ سنخیتی با زندگی روزمره مردم ندارند. از سوی دیگر هم کیفیت نمایشنامه‌های ایرانی افت چشم‌گیری داشته است. با قطب‌الدین صادقی گفت‌وگویی داشتم و می‌گفت: «کاری کرده‌اند که تئاتر کم کم از جامعه دور شده است. شما وقتی آثار دکتر غلامحسین ساعدی را می‌خوانید، ۱۵ سال آخر نظام پهلوی را در آن می‌بینید. اکبر رادی و بهرام بیضایی هم اینگونه هستند. آن‌ها تئاتری را نوشته‌اند که منعکس‌کننده دغدغه‌های فرهنگی جامعه خودشان است. به نظرم بیشتر کارهای حال حاضر تجاری و برای پول درآوردن است. اینکه بازیگر چهره هم می‌آورند برای همین است.» فارغ از این بحث‌ها سراغ نیلوفر تاجیک رفته و با او گفت‌وگو کرده‌ایم.


ایده نمایش شما چگونه شکل گرفت؟
ایده این نمایش از اطرف و دور و بر زندگی خودم نشات می‌گیرد. مشکلات مربوط به سقط جنین در این یک سال گذشته زیادتر هم شده است. زن‌ها درباره این موضوع خیلی زیاد صحبت نمی‌کنند حتی با نزدیکان خودشان هم حرف نمی‌زنند.
چطور در زمینه سقط جنین پژوهش کردید؟
با چند نفر که سقط جنین را انجام داده بودند حرف زدم. بعضی از آنها با مامایی که این کار را انجام داده بود، دوست شده‌ بودند. او را پیدا کردم. در اینترنت هم کلی جستجو کردم.
چرا تهیه‌کننده ندارید؟
پیدا کردن تهیه‌کننده هم خیلی سخت است. آنها روی کار تئاتر سایه‌ای می‌اندازند که خوب نیست. آدمی نیستم که بخواهم برای اجرای تئاتر دنبال این و آن بروم. اگر تهیه‌کننده هم بود سمت او نمی‌رفتم. دوست ندارم نظرهای دیگران را در کارم دخیل کنم. دوست دارم کاری که خودم می‌خواهم را بسازم. کسی نباید بالای سرم باشد و بگوید این کار را بکن و آن کار را بکن.
دوست دارید درباره زنان کار کنید؟
علاقه ندارم فقط درباره زنان کار کنم. اتفاقا ایده اولیه من درباره انسانیت بود و همه کاراکترها هم مرد بودند. با این احوال تصمیم گرفتم نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» را اجرا کنم. چون برایم شخصی‌تر بود. به نظرم کارهای شخصی روی دل آدم می‌نشیند. کارهایی که برای خود کارگردان نیستند جالب از کار در نمی‌آیند. نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» در اولویتم قرار داشت.
نقاط مثبت و منفی تئاترخصوصی را هم بگویید.
تئاتر خصوصی مزیت‌ها و ضررهایی دارد. خوبی‌اش این است که در صف طولانی‌مدت سالن‌های دولتی معطل نمی‌شوید و هر زمان که پول داشته باشید در این سالن‌ها اجرا می‌روید. سالن‌های دولتی رزومه خوبی می شود. طبیعتا برای اجرا در آنها باید از یک یا چند سال قبل اقدام کنید. مشخص نیست آیا کارتان را قبول بکنند یا نه. به پیشینه کارگردان و جوایز او کار دارند. سالن‌های خصوصی پول‌های هنگفتی می‌گیرند. برای نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» سراغ بازیگرهای چهره رفتم. جالب است که پول هم برای آنها مهم نبود. تنها مشکل‏شان این بود که من را به عنوان کارگردان نمی‌شناسند. مجبور شدم به گونه‌ای نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» را کار کنم که بازیگرهای چهره نباشند. در تئاتر خصوصی تماشاگرها برای دیدن چهره‌ها می‌آ‌یند و الآن هم افراد کمی برای دیدن کار می‌آیند. مردم دنبال این هستند که بازیگرهای مشهور را نگاه کنند. نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» را دانشجوها حمایت کردند. بیشتر تماشاگرهای ما دانشجوها هستند.
واقعا اجرا در تئاتر خصوصی سخت است. تنها باید عاشق تئاتر باشید وگرنه ضرر مادی نابودتان می‌کند. من هم چون عاشق تئاتر بودم نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» را اجرا کردم. الان هم هزینه چند ده میلیونی کردم! حتی هزینه اولیه‌ام هم برنخواهد گشت.
عمارت نوفل‌لوشاتو حمایت و کمک می‌کند؟ یعنی اینکه تماشاگرهای خاصی را گرد می‏آورد و از طریق تبلیغات و دعوت از هنرمندان سالن‌های خودش را پر می‌کند؟
سالن دنبال این کارها نیست. آنها اگر قرار بود از کارگردان جوانی مثل من حمایت کنند باید درصدی کار می‌کردند ولی پول را پیش گرفته‌اند. جالب است که با گروه‌های دیگر قرارداد درصدی بسته ولی از من پول را پیش گرفته است. همه هم تعجب کردند که چرا از من پول گرفتند! راستش را بخواهید آدمی نیستم که با سالن‌دار و افراد دیگر بجنگم تا اعصابم را خراب کنم. ترجیح می‌دهم پول جور کنم و اجرایم را بروم تا اینکه بخواهم با سالن‌دارها سر و کله بزنم.
سالن‌های خصوصی رشد چشمگیری داشته‌اند ولی همچنان از چیزی به عنوان تئاتر خصوصی دور هستند. تئاترهای روی صحنه با مجوز و نظارت روی صحنه می‌روند. تبلیغات اینترنتی هم کنترل می‌شوند. نظرتان چیست؟
آنها روی کارها حساس هستند. در اجرای ما هم به چند مورد توجه کردند و برخی قسمت‌ها را هم حذف کردند. در واقع، چیزهایی را که مد نظرشان بود، رعایت کردم. آنها باید به کارها مجوز بدهند و یکسری قوانین دارند. به مدل لباس‌ها و کارهای ساختاری توجه می‌کنند. جالب است که پیشنهاداتی هم برای اجرا می‌دهند. به عنوان یک کارگردان همیشه تلاش کردم که بدون دردسر اجرا بروم. در حال حاضر دو سه روز درگیر این می‌شوید که تیزر فضای مجازی را به تایید آنها برسانید ولی بدون مجوز هم مشکلات فراوانی برای اجرا رقم خواهد خورد که من از این کار دوری می‌کنم.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از رفتارهای انتقاد برانگیز نمایندگان در جلسات علنی بهارستان گزارش می‌دهد جلال‌خو ‌شچهره حاشیه و متن تصویب CFT رفتارهای اعتراضی حامیان جریان منتقد دولت چقدر مردمی است؟ خودجوش‌‌های سازماندهی شده میزان اثر گذاری اخبار محکومیت مفسدان اقتصادی بر مردم چقدر است؟ داروی کم جان تب فساد «ابتکار» از وضعیت تحصیل پاکستانی‌های ساکن شهر ری گزارش می‌دهد مدرسه‌ بدون مرز! «ابتکار» از فراز و نشیب‌های بازگشت 11 هزار لوح به کشور پس از 83 سال دوری گزارش می‌دهد «ابتکار» از فراز و نشیب‌های بازگشت 11 هزار لوح به کشور پس از 83 سال دوری گزارش می‌دهد راه‌اندازی نگارخانه‌ کودک چه تاثیری در آینده هنر خواهد داشت؟ دیواری برای قاب‌های کودکانه نخستین جلسه استماع شکایت ایران از آمریکا برای بلوکه شدن 2 میلیارد دلار از اموال کشورمان برگزار شد نیلوفر تاجیک کارگردان نمایش «مینیمالیست‌هایی برای کودکی» در گفت‌وگو با «ابتکار»: تنها بازمانده ! واعظی در نشست هم‌اندیشی با مدیران و سردبیران ارشد رسانه‌های داخلی: دولت دردهای رسانه‌ها را می‌شناسد مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی: کودکان را در خانه بیشتر آزار می‌دهند