ایران در دادگاه لاهه به یک پیروزی اخلاقی می‌رسد

امروز مهم‌ترین پیروزی که ایران در دنیا دارد پیروزی اخلاقی است، نه سیاسی و اقتصادی. وضعیت اقتصادی ایران تحت تحریم‌ها تغییر زیادی نکرده است و همچنان تحت تهدیدهای نظامی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در حال حرکت است. اما آنچه که تغییر کرده جایگاه اخلاقی در دنیاست. در گذشته ایران در گوشه‌ای به صورت منزوی نشسته و ظاهرا به نظر می‌رسید که ایران به گفته رسانه‌های قالب کننده دروغ و تقلب، اطلاعاتی را درباره فعالیت‌های هسته‌ای‌اش پنهان کرده است. امروز آن موضوعات حل شده و ایران طبق گزارش‌های آژانس به برجام پایبند است، در نتیجه ایران در موضعی برتر در مقایسه با آمریکا قرار گرفته است. آمریکایی که نه فقط از برجام کنار کشیده بلکه درباره حقوق بشر هم این کار را انجام داده است. بنابراین آمریکا در یک موضع ضعیفی قرار گرفته است. اگر ایران در دادگاه لاهه بتواند رأی را به نفع خود بگیرد یک بار دیگر قدرت اخلاقی ایران پیش خواهد رفت. دادگاه لاهه هیچ قدرت اجرایی ندارد و ممکن است آمریکا آن را به راحتی نادیده بگیرد. نمی‌توان فعالیت اجرایی انجام داد، اما می‌توان یک تایید اخلاقی برای موضع ایران از این دادگاه گرفت. همچنین درباره تحریم‌های آمریکا که بر اساس خبرها در آبان ماه بر ایران آغاز می‌شود. باید اذعان کرد که هیچ ارزیابی دقیقی از قدرت تحریم‌های آمریکا وجود ندارد. باید این تحریم‌ها آغاز شود تا بتوان به ارزیابی آن پرداخت که تا چه اندازه قدرت دارد. باید اذعان کرد که این تحریم‌ها بنیان اخلاقی قوی ندارند و به جهت یکجانبه بودنشان آنقدر قدرت ندارند که ایران را به وضعیتی که مطلوب آمریکا باشد دچار کند. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که با افزایش قیمت نفت تا اندازه‌ای کاهش احتمالی جبران شود، اما در عین حال ایران باید منتظر حوادث پیش‌بینی نشده هم باشد. زیرا یک بحران در عربستان سعودی می‌تواند تمام معادلات را به‌هم ریخته و حتی ممکن است مکانیسم‌هایی را که اتحادیه اروپا طراحی کرده در اجرا به نتایج مثبت بیشتر از پیش‌بینی منجر شود. آنچه که اغلب کارشناسان آمریکایی‌ها بر آن اتفاق نظر دارند این است که تحریم‌ها با وجود فشارهایی که به ایران وارد می‌کند، قدرت تامین هدف سیاسی آمریکا را نخواهد داشت. اگر آمریکا به این نتیجه برسد که در هفت تا هشت ماه آینده احتمالا مسیری برای گفت‌وگو با ایران باز می‌شود، ممکن است رژیم تحریم‌ها از درون سست شده و در آن صورت تلاش بیشتری به خرج دهد که زمینه را برای ایجاد گفت‌وگو فراهم کند. اگر تحریم‌ها با گذشت زمان سست شوند صدمات بسیاری به آمریکا می‌زند؛ اول آنکه این تحریم اعتبار آمریکا را به دلیل یکجانبه‌گرایی‌اش تضعیف می‌کند و دوم به سیاست تحریم به طور کلی آسیب زده است. بنابراین اگر آمریکا نتواند به هدف خود برسد ممکن است از راه‌های دیگری وارد عمل شود.
* کارشناس مسائل بین‌الملل