اکثریت به نفع موافقان FATF

گروه سیاسی- امروز شاهد صف‌بندی موافقان و مخالفان گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF در مجلس شورای اسلامی خواهیم بود‌. تا دیروز مخالفان از عدم تصویب لوایح ۴‌گانه این کارگروه در مجلس مطمئن بودند، اما شرایط زمانی، نوسانات قیمت ارز، تحمیل مشکلات اقتصادی برمردم و لزوم ارتباط با جهان وضعیتی را به گونه‌ای رقم زد تا دلواپسان نگران الحاق به FATFباشند‌. البته 3 لایحه از ۴ لایحه مربوط به FATF حساسیتی به‌وجود نیاورد و تصویب شد و به این اعتبار انتظار تصویب لایحه الحاق به کنوانسیون مبارزه با حمایت مالی از تروریسم موسوم CFT هم منطقی به نظر می‌رسید، لذا به نظر می‌رسد اکثر نمایندگان موافق تصویب این لایحه باشند‌. اما این لایحه مخالفان و منتقدان جدی دارد به‌خصوص آنکه مخالفان تصویب این لوایح که از رسانه‌ها و نشریات گرفته تا تریبون نماز جمعه و رسانه ملی؛ هیچ فرصتی را برای اعلام مخالفت از دست نداده‌اند‌. البته باید تاکید کرد که نگاه مخالفان این لایحه بیشتر سیاسی است و تصویب آن را با برجام مقایسه می‌کنند و می‌گویند چون توافق هسته‌ای نتیجه‌ای نداشته پس الحاق به FATFنیز بی‌فایده خواهد بود‌. نمونه سیاسی بازی مخالفان این لایحه را می‌توان در انبوه پیامک‌های تهدیدآمیز برای عدم تصویب CFT مشاهد کرد‌.
اما با وجود مخالفت‌ها لزوم تصویب و تایید CFT در صحن جامعه احساس می‌شود و حالا هر کسی از ظن خود به این موضوع می‌نگرد که CFT آخرین لایحه از لوایح چهارگانه FATF است و تصویب آن در مجلس می‌تواند قدم مهمی در راستای پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی و به تبع آن شفافیت اقتصادی و برقراری ارتباط با بانک‌های معتبر جهانی باشد تا ایران نیز پس از سالیان دراز بتواند فصل تازه‌ای از روابط اقتصادی خود را با جهان آغاز کند‌. از طرف دیگر با توجه به تحریم‌هایی که از آبان ماه وضع خواهد شد و برای استفاده حداکثری از سازوکار اروپایی‌ها برای تسهیل تجارت با ایران که مبادلات ارزی با یورو و دور زدن این تحریم‌ها را پیشنهاد کرده‌اند،FATF اهمیت بیشتری یافته است‌. چراکه تمامی بانک‌های اروپایی و حتی سایر کشورها مقررات FATF را در مبادلات درنظر می‌گیرند‌. ضمن اینکه به اعتقاد برخی تحلیلگران پیوستن به این کارگروه موجب شفافیت بیشتر در اقتصاد شده که نتیجه آن می‌تواند واقعی شدن قیمت ارز باشد و سیر نزولی قیمت ارز که در چند روز گذشته شاهد بوده‌ایم، سرعت خواهد یافت‌.
فضای مثبت مجلس
باید اذعان داشت که بسیاری از نمایندگان مجلس در پیش‌بینی‌های خود، فضا را مهیای رای‌آوری FATF ارزیابی می‌کنند‌. به عنوان مثال بهرام پارسایی نماینده اصلاح‌طلب شیراز در گفت‌وگویی تاکید کرده است که این نوع فشارها به نمایندگان نهایتا راه به جایی نمی‌برد‌. پیش‌بینی او این است که «تصویب CFT در این مجلس به مشکل برنخورد»‌. این نماینده مجلس در تشریح ضرورت رای‌آوری این لوایح گفته است:‌ »به هر حال ما شاهد واقعیات هستیم که اولا منتقدان این لوایح یا هدایت‌ شده‌اند یا اطلاعی از محتوای لوایح ندارند و در ثانی، حتی دوستان ما از جمله کشور چین که یکی از مهم‌ترین شرکای اقتصادی ماست، خواستار پیوستن به FATF هستند‌. همین یکی، دو روز قبل بود که بانک ملی چین بانک‌های ایرانی را به‌ دلیل نپیوستن به FATF در صدر فهرست ریسک‌پذیرترین بانک‌ها قرار داد‌. بنابراین عدم تصویب این لایحه منجر به تنگ شدن حلقه و در راستای خواست ترامپ و دشمنان ماست تا فشار را بر ما بیشتر و بیشتر کنند‌.»


مهرداد بائوج‌لاهوتی سخنگوی فراکسیون مستقلین ولایی مجلس و موافق تصویب این لایحه با اشاره به برخی مباحث درباره اثرگذاری مثبت پیوستن ایران به FATF بر اقتصاد کشورمان، گفت: معتقدم ما باید با دنیا تعامل سیاسی داشته باشیم تا بتوانیم در ادامه آن ارتباط اقتصادی هم با آن کشورها برقرار کنیم‌. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات کشور در مجلس با بیان اینکه براین اساس با قطع روابط سیاسی با کشورها بالطبع روابط تجاری هم نخواهیم داشت، افزود: FATF یا همان گروه ویژه اقدام مالی در ابتدا تنها 8 عضو داشت اما اکنون تعداد اعضای این گروه از تعداد کشورهای عضو سازمان ملل متحد هم بیشتر شده است‌. وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران باید بررسی کند که آیا پیوستن ما به گروه ویژه اقدام مالی واقعا منافعی به دنبال خواهد داشت یا خیر، اگر با توجه به مبادلات تجاری امروز نخواهیم عضو FATF شویم کار سخت و دشواری در زمینه مباحث سیاسی و اقتصادی در پیش خواهیم داشت‌. بائوج‌لاهوتی اظهار کرد: البته مطمئنا پیوستن به FATF دارای اشکالات و نگرانی‌هایی هم هست که باید برای رفع آن تلاش کرد، همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند دو قانون مبارزه با پولشویی و مبارزه با حمایت مالی از تروریسم را باید بررسی کنیم‌.
سخنگوی فراکسیون مستقلان ولایی در مجلس با اشاره به بررسی لایحه CFT هم تصریح کرد: چرا جمهوری اسلامی ایران که خود قربانی تروریسم است برای نپیوستن به FATF متهم به حمایت از تروریسم شود؟ ما 17 هزار شهید ترور داریم پس چه اشکالی دارد که یک قانون مناسب در این زمینه داشته باشیم‌. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تاکید کرد: بنده معتقدم پیوستن ما به FATF تاثیر مثبتی بر روی مسائل اقتصادی کشورمان خواهد داشت‌.
پیش از این نیز علیرضا رحیمی نماینده تهران‌ تاکید کرده بود که در کنار تصمیم شورای امنیت اثر مثبت دستور کار قرار گرفتن لایحه CFT موسوم FATF پالس مثبتی را به بازار داد‌. به رغم این‌که مطبوعات و مخالفان در تلاش بودند گرای منفی به بازار دهند، اما بازار پیامش را از مجلس گرفت‌. رحیمی خاطرنشان کرد: قرار گرفتن CFT در دستور کار مجلس پیام‌های مثبتی به همراه داشت و پیش‌بینی می‌شود تصویب این لایحه باز هم تاثیر مثبتی بر ثابت شدن نرخ ارز داشته باشد‌.
تلاش دسته‌جمعی برای عدم تصویب FATF
باید گفت که کار مخالفان FATF به گردهمایی و تجمع و نوشتن طومار در مجلس ختم نمی‌شود‌. آنها به نسبت به موافقان صدای بلندتری دارند‌. مصداق این مدعا آن است که در روز جمعه و در آستانه رای‌گیری مجلس درباره لوایح مربوط به FATF ، برخی از امامان جمعه شهرهای مختلف به مخالفت ‌شدید با این لوایح پرداختند‌. در پی قرار گرفتن لایحه FATF در دستور کار امروز مجلس؛ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم طی نامه‌ای از رییس و نمایندگان خانه ملت خواست، ضمن توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و سایر مراجع عظام تقلید «دامت برکاتهم» مراقبت کنند کاری به‌زیان مملکت و نظام حاکمیت جمهوری اسلامی در مجلس به‌تصویب نرسد‌. ضمن اینکه مخالفین این لایحه در مجلس هم بیکار ننشستند و مشغول رایزنی با دیگر همکاران خود هستند تا به نحوی جلوی تصویب این لایحه را بگیرند .
سیدحسین نقوی‌حسینی که سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس است با این لایحه مخالف است و به آن ایراد قانون اساسی گرفته است‌. او در سخنی حتی از جلسات علی لاریجانی برای تصویب FATF خبر داد‌. نقوی‌حسینی در واکنش به حمایت برخی نمایندگان از لوایح FATF در توئیتی نوشت: آقای لاریجانی رییس مجلس حتی یک جلسه برای تحقق فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص لوایح جنجالی FATF نگذاشتند ولی برای رای آوردن آن حداقل ۷ جلسه در مجلس شورای اسلامی گذاشتند‌. این موضوع کاملا روشن است؛ تحریم‌های ثانویه فوق FATF و تصویب و پیوستن به این کنوانسیون‌.
تصویب FATF نقشی در رفع مشکلات اقتصادی ندارد
حسینعلی حاجی‌دلیگانی دیگر نماینده مخالف این لایحه در آخرین اظهارنظر خود با بیان این که نمایندگان طرفدار تصویب FATF قبل از رای موافق دادن باید به ابهامات موجود در لوایح این کنوانسیون پاسخ دهند، گفت: نمایندگان موافق و دولت که این طرح را ارائه داده است، ابتدا باید اعلام کنند که چه تضمینی وجود دارد که اگر ما به FATF پیوستیم، چه اندازه می‌تواند برای ایران امتیاز محسوب شود و گشایش در امور کشور ایجاد کند‌. وی ادامه داد: حدود 40 ابهام و سوال در خصوص الحاق به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم وجود دارد که کسی به آن پاسخ قانع‌کننده‌ای نداده است؛ وزارت امور خارجه هم که اخیرا به 10 – 15 تا از سوال‌ها پاسخ داده است، پاسخ‌هایش قابل قبول نیست، زیرا جواب‌های بسیار سطحی و بدون منطق را ارائه داده است‌.
حاجی‌دلیگانی خاطرنشان کرد: از هر نماینده‌ای که می‌خواهد رای مثبت به این لایحه بدهد، خواهش می‌کنم ابتدا ابهامات و سوالاتی که در این زمینه وجود دارد را بررسی کند و با چشمان بسته و فقط به خاطر این که یک حزب و یا فراکسیون از این لایحه حمایت می‌کند، به آن رای ندهند‌.
نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مهم‌ترین عواقب و ابهامات FATF تاکید کرد: با پیوستن به گروه اقدام مالی تحریم‌ها علاوه بر هوشمندانه شدن، سخت‌تر و شدیدتر خواهد شد. همچنین با اشراف آنها بر حساب‌های مردم، به راحتی می‌توانند افراد دارای نفوذ و افرادی که به هر صورت بخشی از اقتصاد در اختیارشان است را شناسایی کرده، در چنبره خودشان قرار دهند و از این طریق فشار بیشتری بر مردم وارد کنند‌. وی مطرح کرد: همچنین این لایحه سبب می‌شود نتوانیم منابع لازم را از طریق فروش نفت و صادرات غیرنفتی برای مسائل مربوط به اقتصاد کشورمان به دست آوریم و این کنوانسیون آن منابع را در محدودیت‌های خاصی قرار می‌دهد‌.
حاجی‌دلیگانی با بیان این که تصویب FATF نقشی در رفع مشکلات اقتصادی کشور ایفا نمی‌کند، ابراز داشت: کسانی که اینگونه مباحث را مطرح می‌کنند باید توجه داشته باشند راجع به برجامی که دولت و حتی رییس مجلس نسبت به فواید و نقش آن در برداشته شدن تحریم‌ها تضمین دادند، چیزی عایدمان نشد‌. وی افزود: حال چگونه می‌توان به FATF اعتماد کرد در حالی که حتی روس‌ها و کشورهای اروپایی هم که در برجام بودند و هستند، نسبت به این مساله تضمینی نمی‌دهند و اگر هم که در جایی اظهارنظر می‌کنند، می‌گویند «اگر شما به FATF بپیوندید برای ما شرایط بهتری فراهم می‌شود» و این یعنی ماجرای FATF به نفع غربی‌ها تمام خواهد شد، روشن و مسلم است که با تصویب FATF محدودیت‌های بیشتری برای کشور ما فراهم می‌شود‌.
به هر ترتیب امروز نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای که با حضور مقامات دولتی برگزار می‌شود تکلیف چهار لایحه جنجالی یعنی FATF را روشن می‌کنند‌. باید تاکید کرد که استدلال دولت در تصویب و پیوستن به این کنوانسیون این است که با کمک آن چالش‌های بانکی ایران مرتفع می‌شود و از طریق ایجاد شفافیت اعتماد سیستم بانکی بین‌الملل را به خود جلب می‌کند‌. این بار نیز به نظر می‌رسد نگاه دولت همسو با اکثریت مجلس است و این لایحه تصویب می‌شود‌.