روزنامه ابتکار
1397/07/15
« ابتکار» تحولات آینده عراق را همزمان با انتخاب رئیس مجلس، رئیس جمهوری و نخست وزیر بررسی می‌کند
عبور بغداد از بحران به‌سوی آینده خاکستریمحمدرضا ستاری
پس از انتخابات جنجال برانگیز پارلمانی در عراق و حوادثی مانند آتش زدن صندوق‌های رای و اختلافات گروه‌های سیاسی، بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که به احتمال فراوان بن بست سیاسی در این کشور مانند سال 2010 ادامه خواهد داشت. در این میان با گسترش اعتراضات مردمی در عراق و همچنین چالش‌هایی که پس از آن ایجاد شد که همگی موید افزوده شدن به تنش‌های سیاسی در عراق بود، انتخاب رئیس پارلمان، رئیس‌جمهوری و متعاقب آن نخست وزیر مکلف سبب شد تا دورنمایی جدید از تحولات آتی عراق به نمایش گذاشته شود.
در همین راستا دکتر اردشیر پشنگ پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه در گفت و گو با « ابتکار» در خصوص سه شخصیت اصلی انتخاب شده طی روزهای اخیر، توضیح داد: در میان سه چهره‌ای که در عراق اخیراً انتخاب شدند، محمد الحلبوسی رئیس مجلس یک عرب اهل سنت میانه‌رو است که اتفاقاً روابط نزدیکی با شیعیان، کردها، ایران و آمریکا دارد. برهم صالح رئیس‌جمهوری هم اگر اختلافات داخلی کردها را در خصوص نحوه انتخاب شدنش کنار بگذاریم، شخصی است که ارتباط گسترده‌ای با گروه‌های مختلف عراقی دارد و در روابط خارجی نیز میان ایران و آمریکا متعادل است. از آنجا که برهم صالح از افراد قدیمی حزب اتحادیه میهنی کردستان است به نظر می‌رسد که بتواند اجماع کردی را در آینده به عنوان یک وزنه و حامی در پشت سر خود داشته باشد. هر چند این امر در بخش‌هایی جای تامل دارد، اما اگر این اجماع پشت سر برهم صالح ایجاد شود، می‌تواند پست ریاست جمهوری را نسبت به دوران فواد معصوم فعال‌تر کند. هر چند که باید خاطرنشان کرد، پست ریاست جمهوری در عراق یک نماد و پستی تشریفاتی است.
در مورد عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر، می‌توان گفت، او یک تکنوکرات میانه‌رو است و به رغم اینکه تا پیش از این عضو گروه‌های مختلف شیعی بوده و یک سابقه طولانی در احزاب سیاسی عراق را داشته، اما امروزه به عنوان یک فرد واقع‌بین و میانه‌رو در عراق شناخته میشود که همه گروه‌های عراقی، چه در اقلیم کردستان و چه در میان گروه‌های سنی و شیعه از انتخاب او استقبال کردند؛ به طوریکه می‌توان گفت در حال حاضر و در شرایط کنونی، بهترین انتخاب برای پست نخست‌وزیری شخص عادل عبدالمهدی است.
دو فاکتور مهم در خصوص خروج از بحران
این کارشناس مسائل عراق، در پاسخ به این سوال که با توجه به روند تحولات عراق، بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که بن بست سیاسی در این کشور بیش از این تداوم داشته باشد، حال چه عواملی سبب شد تا با انتخابات رئیس مجلس، رئیس جمهوری و نخست وزیر در مدت کوتاهی عراق به ظاهر از این بن بست سیاسی خارج شود، گفت: در خروج از بن بست سیاسی در عراق، عوامل مختلفی دخیل بودند. البته بن‌بست هنوز به طور کامل تمام نشده است، یعنی تا زمانی که کابینه عادل عبدالمهدی از پارلمان رای اعتماد نگیرد، همچنان وضعیت بر روال و مدار سابق خواهد بود.
اما در این میان دو فاکتور تاثیر مهمی در وضعیت فعلی عراق داشتند. اول ، افزایش اعتراضات داخلی به خصوص در شهرهای شیعه نشین مانند بصره بود که فشار فزاینده‌‌ای را به گروه‌های و شخصیت‌های سیاسی وارد کرد و باعث شد که حتی مرجعیت عراق نیز به این امر واکنش نشان داده و بخواهد برخی از چهره‌های سیاسی که قبلاً امتحان خود را پس داده‌‌اند، دیگر در دولت نباشند.
نکته دوم فشار خارجی به خصوص فشار ایالات متحده بود که تاثیر خود را گذاشت و بالاخره باعث شد تا این دو عامل دست به دست یکدیگر داده تا دولت جدید و تعیین سه پست اصلی مشخص شود.
راه دشوار ثبات سیاسی در عراق
این پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به مشکلات متعدد می‌توان انتظار یک دولت با ثبات در عراق را داشت، گفت: هنوز برای نتیجه‌گیری در مورد دورنمای دولت بعدی عراق زود است. این کشور دارای مشکلات عدیده‌ای از نوع مشکلات ساختاری، تاریخی و هویتی است. دولت عراق در 15 سال اخیر دولتی ضعیف و مملو از فساد و ناکارآمدی بوده که در خصوص خدمات‌دهی به مردم، کمترین راندمان ممکن را داشته است. همانطور که می‌دانید رتبه فساد در عراق 179 است که در این میان جزء سه یا چهار کشور انتهای جدول طبقه‌بندی میشود. به همین دلیل است که به نظر نمی‌رسد یک دولت بتواند به تنهایی در یک دوره مشخص بر بخش عمده‌ای از این مشکلات فایق آید.
به اعتقاد من قسمت عمده‌ای از مشکلات جاری باقی خواهد ماند و البته اگر در این میان اجماع میان نخبگان به خصوص نخبگان بین هویتی (یعنی شیعیان، سنی‌ها و کردها) ایجاد و در مرحله دوم اجماع سیاسی تحقق یابد، به نظر می‌رسد زمینه برای افزایش تفاهم‌ها و گام برداشتن به سوی کاهش چالش‌های موجود بیشتر فراهم شود.
در همین راستا پیش‌بینی میشود در ظاهر ماجرا این دولت از دولت‌های نوری مالکی و حیدر العبادی در زمینه خدمات و افزایش درآمدها موفق‌تر باشد، زیرا با توجه به پایان یافتن بحران داعش و فروکش کردن اختلافات با کردها، عادل عبدالمهدی در این خصوص شانس بیشتری از اسلاف سابق خود خواهد داشت.
بغداد به دنبال موازنه‌سازی با بازیگران خارجی
پشنگ همچنین در پاسخ به این سوال که دورنمای روابط دولت جدید با ایران چگونه خواهد بود و اینکه اخیراً برهم صالح رئیس جمهوری جدید عراق در سلسله توئیت‌هایی از نزدیکی خود به عربستان و آمریکا صحبت کرده و حتی گفته کسانی که منافع ایران را به منافع ملی ترجیح می‌دهند، سریعاً به تهران بروند، اظهار داشت: کلیت عراق و شخصیت‌های عراقی به طور عام و برهم صالح رئیس‌جمهوری این کشور به خاص، در تلاش هستند عراق در دوران جدید یک وضعیت مستقل‌تر از دوره‌های پیشین داشته و کمتر تحت فشار و نفوذ بازیگران خارجی باشد. هر چند این توانمندی به طور کامل وجود ندارد، اما به اعتقاد من در شرایط کنونی تلاش خواهد شد که در این مسیر حرکت شود.
لذا دولت آتی عراق به سمت نوعی موازنه مثبت خواهد رفت. یعنی امتیازهایی به عربستان سعودی با چراغ سبر آمریکا خواهد داد تا به نوعی تعادل قدرت‌های منطقه‌ای در داخل عراق ایجاد شود. به هر حال عراق هم‌پیمان استراتژیک آمریکاست و نمی‌تواند خیلی در مقابل این کشور مقاومت کند. اما از منظر دیگر تلاش می‌کند به نوعی، وضعیتی واسط را میان ایران و آمریکا در زمانی که تنش میان این دو کشور افزایش یافته ایجاد کند. حال اینکه در عمل تا چه میزان برای کسب رضایت نسبی ایران و آمریکا موفق باشد، امری است که باید در آینده نتایج آن مشخص شود.
سایر اخبار این روزنامه
در ادامه تغییرات گذشته‌ستیز ولایتی، اخراج دختران موسس دانشگاه آزاد اسلامی از این دانشگاه خبرساز شد
رضا دهکی
دود، سیاست، کودک
« ابتکار» تحولات آینده عراق را همزمان با انتخاب رئیس مجلس، رئیس جمهوری و نخست وزیر بررسی می‌کند
شورای شهر با برنامه‌ریزی بر فرض عدم مشمولیت شهرداران در قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، در انتظار پاسخ معمای قانونی شهرداری‌ها است
افزایش نرخ ارز چه تاثیری بر برگزاری جشنواره موسیقی فجر می‌گذارد؟
سنگ ارزی پیش پای لنگ موسیقی
پازوکی: تصویب FATF به نفع جامعه ایران است
قیمت دلار در آزمون CFT
آخرین وضعیت سیلاب در استان‌های شمالی ایران چگونه است؟
آن روی سکه نعمتی به نام باران
درشورای عالی هماهنگی اقتصادی صورت گرفت
تصویب سیاست‌های لازم برای هماهنگی در عرضه کالا و مقابله با احتکار
«ابتکار» در گفت‌وگو با «ابتکار»:
نیازی به مجزاسازی کالاهای مورد نیاز زنان از اقلام ضروری جامعه نیست
وزیر اطلاعات:
اجرای عدالت موجب مایوس شدن دشمنان میشود
آخرین وضعیت سیلاب در استان‌های شمالی ایران چگونه است؟
آن روی سکه نعمتی به نام باران
