منابع محلی از عمق فاجعه زیست محیطی ‌‌‌آتش‌سوزی تالاب هورالعظیم به همدلی گزارش داده‌اند

داد از دود
همدلی- گروه اجتماعی- هورالعظیم که در گذشته ذخیره‌ای طبیعی برای خوزستان به شمار‌‌‌ می‌رفت حالا زخمی شده که مدام چرکابه پس می‌دهد به نحوی که تلاش‌ها برای درمان آن تا‌کنون بی‌نتیجه مانده است. ابتدا بخش عراقی این تالاب آتش گرفت تا دود و سمش به چشم و ریه خوزستان برود؛ حالا چند ماهی است که ‌‌‌آتش‌سوزی نیزارها به بخش ایرانی این تالاب هم سرایت کرده است.
از آنجایی که معمولا وزش بادها غربی به شرقی است، ‌‌‌آتش‌سوزی بخش عراقی تالاب در چند ماه گذشته باعث شد تا دودی غلیظ خوزستان را فرا گیرد، به نحوی که در روزهای گذشته به علت انتشار و غلظت دود ناشی از آتش‌سوزی تالاب، دید افقی در بستان به 400 متر، آبادان 4کیلومتر و در اهواز به 6 کیلومتر کاهش یافت. این فاجعه زیست محیطی همچنین به پوشش گیاهی و جانوری منطقه آسیب جدی وارد کرد و بسیاری از مردم را راهی بیمارستان‌ها کرده است. از همان ابتدا گمانه‌زنی‌ها درباره چگونگی آتش گرفتن هورالعظیم متفاوت بود. عده‌ای از دست‌های پشت‌پرده و آتش‌سوزی عمدی در عراق سخن گفتند و عده‌ای دیگر خشکسالی و عوامل طبیعی را عامل این فاجعه زیست محیطی عنوان کردند.
در همین رابطه روز گذشته مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفت وگو با ایسنا از پراکندگی کانون‌های آتش‌سوزی بخش عراقی تالاب هورالعظیم خبر داد و گفت: به دلیل وزش باد و وقوع گرد و خاک عملیات هوایی اطفای حریق انجام نشد. این در حالی است که برخی مسئولان نقص فنی هواپیمای آتش‌نشان را دلیل اختلال در عملیات اطفای حریق عنوان کردند. احمدرضا لاهیجان‌زاده با بیان این‌که کانون‌های دچار آتش‌سوزی بخش عراقی تالاب هورالعظیم زیاد هستند، اظهار کرد: در حال حاضر سه کانون از پنج کانون دچار آتش‌سوزی خاموش شده‌اند، اما آتش این کانون‌ها گسترده است و پراکندگی زیادی دارند.


در همین رابطه «ناظم ثبوتی» فرماندار هویزه در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: تاکنون حدود سه کانون از پنچ تا شش کانون حریق خاموش شده‌اند. اما او در گفت وگوی خود با ایسنا جمله‌ای را مطرح کرد که می‌تواند قابل تامل باشد این که «برای مهار آتش در تالاب هورالعظیم باید منتظر نزولات آسمانی باشیم!» این که اگر نزولات آسمانی بر خوزستان نبارد، در این صورت راهکار حل مشکل چیست پرسشی بود که همدلی تلاش کرد از مدیر کل ستاد بحران استان خوزستان بپرسد. مدیر کل مدیریت بحران خوزستان در این باره گفت این که نزولات آسمانی‌‌‌ می‌تواند در عملیات اطفای حریق به کمک ما بیاید در آن شکی نیست، اما اینکه بگوییم باید به انتظار باران بنشینیم حرفی است که به زعم من درست نیست.
او با بیان اینکه هنوز نمی‌توان در مورد عمدی یا غیر عمدی بودن چنین حادثه‌ای اظهار نظر کرد، گفت: تنها راه پیش روی ما برای چیرگی بر آتش اطفای حریق هوایی بود چرا که آن منطقه هنوز مین‌روبی نشده و این مسئله کار زمینی را برای ما دشوار ساخته است.
کیامرث حاجی‌زاده، مدیر کل مدیریت بحران خوزستان، با اشاره به ‌‌‌آتش‌سوزی تالاب هورالعظیم، به همدلی گفت: از سه روز پیش با شروع ‌‌‌آتش‌سوزی پیگیری‌‌‌‌ها برای تامین هواپیمای بزرگ آب‌پاش انجام شده و هواپیما آماده پرواز است که برای این منظور به نمایندگی وزارت خارجه و مسئولان امنیتی و مرزی هم مکاتبه شده تا هر چه سریع‌تر مجوز پرواز به بخش عراقی تالاب هورالعظیم از کشور عراق گرفته شود.
حاجی‌زاده، با بیان اینکه ‌‌‌آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم از سه ماه پیش شروع شده، افزود: دو سوم تالاب نزدیک به ۲۴۰هزار هکتار در خاک عراق است که حقابه این تالاب از رودخانه‌‌‌‌های دجله و فرات تامین نشده و خشکسالی‌‌‌‌های اخیر نیز باعث خشک شدن کامل بخش عراقی تالاب شده که این موضوع ‌‌‌آتش‌سوزی در حدود ۱۸۰ هزار هکتار تالاب را موجب شده است.
وی با بیان اینکه دولت عراق در این زمینه کم‌کاری‌‌‌ می‌کند تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش آتش گرفته تالاب جزیی از خاک عراق است، از لحاظ زمینی امکان ورود به خاک آن وجود ندارد و دولت همسایه مجوز ورود نمی‌دهد، به همین دلیل تنها راه اطفای آن عملیات اطفای هوایی است که پس از پیگیری فراوان مدیریت ارشد استان، ستاد مدیریت بحران استان و در سطح کشور مانند وزارت کشور، وزارت خارجه، سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان محیط زیست با تاخیر فراوان مجوز اطفای هوایی در چند نوبت داده شد که پس از آن یک فروند هواپیمای بزرگ الوشن و ۲ فروند بالگرد آب‌پاش طی چندین مرحله با پروازهای مکرر در مراحل مختلف ‌‌‌آتش‌سوزی را مهار کردند.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان، با اشاره به دودی که برخی شهرهای استان را فرا می‌گیرد، خاطرنشان کرد: علت آمدن دود ناشی از ‌‌‌آتش‌سوزی بخش عراق به اهواز جهت وزش باد غربی به شرقی،‌‌‌ است.
وی بیان کرد: تاکنون در سطح استان چندین جلسه کارشناسی و در سطح کشور نیز نشست‌‌‌‌هایی در شورای عالی امنیت ملی و همچنین شورای عالی آب و محیط زیست به ریاست معاون اول رئیس جمهوری تشکیل و مقرر شده هیاتی به ریاست معاون اول رییس جمهوری برای مذاکره با کشور عراق انتخاب شود.
حاجی‌زاده، ادامه داد: جلسات مکرر به دستور وزیر کشور در تهران برگزار شد و ما نیز به رغم اینکه حقابه بخش عراقی تالاب هورالعظیم باید توسط دولت عراق تامین شود و به رغم خشکسالی بی‌سابقه‌ای که در کشور ما وجود داشت جلسات کارشناسی بدین منظور در بخش ایرانی تالاب برگزار کردیم.
وی اضافه کرد: برای مرطوب‌سازی قسمت‌‌‌‌هایی از تالاب که نزدیک دایک مرزی است و توپوگرافی تالاب اجازه‌‌‌ می‌‌دهد اعلام همکای کردیم ولی به علت اینکه ‌‌‌آتش‌سوزی‌‌‌‌‌ها در عمق پنج کیلومتری، ۱۰ کیلومتری و ۲۰ کیلومتری بخش عراقی تالاب رخ‌‌‌ می‌دهد و شیب تالاب نیز به سمت ایران است مرطوب سازی از سوی ایران تنها تا شعاع ۲ کیلومتری قابل انجام است.
مدیر کل مدیریت بحران خوزستان، ابراز کرد: طی مذاکراتی که از طریق دستگاه‌‌‌‌های متولی کشور با دولت عراق صورت گرفته، برای رفع کامل این مشکل باید قسمت آتش گرفته تالاب آبگیری شود که این مساله بدون همکاری و پای کار آمدن دولت همسایه عراق امکان‌پذیر نیست. وی اظهار کرد: نکته دیگر اینکه ستاد مدیریت بحران به عنوان یک ستاد نظارتی عمل‌‌‌ می‌کند و متولی و مسئول مراتع، جنگل‌‌‌‌ها و بیشه‌زارها منابع طبیعی و متولی تالاب‌‌‌‌ها اداره کل محیط زیست است با این وجود هماهنگی‌‌‌‌های لازم را در گذشته و اعزام هواپیمای بزرگ آبپاش و بالگردها از طریق ستاد مدیریت بحران کشور، وزارت دفاع و پیگیری‌‌‌‌های ستاد مدیریت بحران انجام شد.
با توجه به سخنان مسئولین استانی و کشوری دولت عراق در عملیات اطفای حریق کم‌کاری و غفلت کرده و از این رو عاملی مهم در بروز این فاجعه زیست محیطی است اما دراینجا باید پرسید آیا ارگان‌‌‌‌های دولتی مخصوصا در سطح کشوری درگیر با این فاجعه زیست محیطی وظایفشان را به خوبی انجام داده‌اند؟ آیا آن طور که مدیر کل مدیریت بحران خوزستان عنوان کرده در سطح کلان دیپلماسی سیاسی برای حل این معضل زیست محیطی به کار گرفته شده است؟ بر اساس گزارش منابع محلی در حالی که مدیریت بحران تمام تلاشش را به کار بسته اما جریان بیشتر باید از طریق دیپلماسی سیاسی پیگیری شود که متاسفانه شواهد حاکی از عدم عزمی جدی (البته تاکنون) برای پیگیری موضوع بوده است. از طرفی هم امکانات نه تنها استان بلکه کشور هم کافی نیست.
براساس گزارشات منابع محلی در حال حاضر تنها کاری که انجام شده توزیع ماسک بین شهروند بوده که متاسفانه این ماسک‌ها مناسب دود ناشی از تالاب نیستن و عملا هیچ تاثیری ندارند!