موافقان و مخالفان لایحه FATF، امروز در مجلس صف آرایی می‌کنند پلان آخر

گروه سیاسی- محسن فیض‌اللهی: با توجه به اینکه مهلت ۴ماهه FATF در سال جاری برای تصویب لوایح مرتبط با این نهاد رو به اتمام است، پیامکی از سوی حشمت‌الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برای همه نمایندگان ارسال شده مبنی بر اینکه: «با توجه به اهمیت طرح مباحث مربوط به FATF و کنوانسیون مرتبط با آن، جلسه هم اندیشی عمومی نمایندگان با صاحبنظران و کارشناسان راس ساعت ۶ صبح یکشنبه 15/7/97 (امروز) در محل صحن علنی مجلس برگزار خواهد شد».
بر همین اساس قرار است امروز صبح این لایحه با حضور کارشناسان مخالف و موافق در صحن مجلس بررسی شود. از ساعت ۸ جلسه علنی مجلس شورای اسلامی آغاز شده و بررسی این لایحه در دستور کار صحن علنی مجلس قرار خواهد گرفت. احتمالا مسئولان دولتی نیز برای بررسی این لایحه در صحن علنی حضور می یابند. طبق آنچه که رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به رسانه‌ها گفته، وزیر امور خارجه، وزیر اطلاعات، سرپرست وزارت اقتصاد و امور دارایی، مسئولان بانک مرکزی و جمعی از کارشناسان و صاحبنظران دانشگاهی برای بررسی ابعاد این لایحه دعوت شده‌اند. مبارزه با پولشویی و اقدامات تروریستی سازمان یافته دو آرمانی بود که کشورهای صنعتی جهان را در سال 1989 گرد هم آورد تا سازمان میان دولتی تحت عنوان گروه ویژه اقدام مالی (Financia- Actio- Task Force) را تاسیس کنند. این لایحه در ایران به موضوعی تبدیل شده که مخالفان و موافقان زیادی پیدا کرده، به گونه ای که برخی آن را ضرورت ملی و برخی دیگر آن را سراب و فریب توصیف می‌کنند. این لایحه روزها و هفته‌های پر حاشیه‌ای را برای محافل سیاسی و رسانه‌ای رقم زده است. شماری از نمایندگان مجلس، رقبای سیاسی دولت، تحلیلگران مخالف و چهره‌های سیاسی دلواپس که از مخالفان تصویب این لوایح و الحاق ایران به کارگروه ویژه اقدام مالی هستند، با در اختیار داشتن تریبون‌هایی چون نمازجمعه، روزنامه‌ها و پایگاه‌های خبری تا توانسته اند به این لایحه و موافقان آن حمله کرده‌اند. حتی مدتی است که صداوسیما نیز به عنوان یار کمکی به آن‌ها پیوسته و از بالا و پایین آنگونه که خود می‌پسندد بر این لایحه و طرفداران آن تاخته و دست به تخریب آنها زده است. تا جایی که صدای «قاسم میرزایی نیکو» یکی از نمایندگان مجلس نیز درآمد و در واکنش به گزارش صدا و سیما علیه گروه ویژه اقدام مالی (FATF ) و لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) گفت: «صدا و سیما در مسائل مختلف کشور خصوصا موضوع CFT و FATF کاملا میلی عمل کرده و فقط بخش‌‎های مربوط به مخالفان این لوایح را پخش می‌کند. تجربه ثابت کرده که صدا و سیما هر چه نشان دهد دیگران برعکس آن عمل می کنند، بهتر است رسانه ملی دست از اقدامات میلی بردارد». با این حال «داریوش قنبری» نماینده مجلس ششم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با روزنامه «همدلی» در باره فضای مجلس در واکنش به تصویب یا عدم تصویب لایحه مذکور، ضمن امیدواری از تصویب این لایحه توسط نمایندگان مجلس گفت: «گرچه دلواپسان بدون درک و آگاهی دقیق از این کنوانسیون موفق شدند بررسی آن را به تاخیر بیندازند اما امیدواریم امروز نمایندگان مجلس در راستای منافع ملت قدم بردارند». ادامه گزارش را در زیر می‌خوانید.
قدم برداشتن در راستای منافع ملت
داریوش قنبری نماینده پیشین مجلس و فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت‌وگو با «همدلی» در باره فضای کنونی مجلس در واکنش به بحث و بررسی الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با حمایت مالی تروریسم در مجلس گفت: « فعلا که دلواپسان بدون درک و آگاهی دقیق از این کنوانسیون با توسل به ابزارهای غیر منطقی و با ایجاد تنش در مجلس موفق شدند بررسی این طرح را تا 2 ماه به تاخیر بیندازند».


به راستی بحث الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با حمایت مالی تروریسم و بررسی این موضوع حاشیه‌های زیادی در مجلس شورای اسلامی ایجاد کرده و نمایندگان در تصویب یا عدم تصویب آن دچار سردرگمی‌ شده اند.
نمایند پیشین مردم ایلام در مجلس ضمن اشاره به اینکه لایحه الحاق ایران به CFT با هدف جلوگیری از وارد آمدن آسیب‌های اقتصادی و سیاسی به کشور و ایجاد زمینه‌ای برای برقراری ارتباط با جامعه بین‌الملل بوده، گفت: « تا امروز اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان با هدف محدودسازی سازمان‌های تروریستی به این کنوانسیون ملحق شده و تنها چند کشور معدود از جمله ایران هنوز به این کنوانسیون محلق نشده‌اند».
پرواضح است که عدم الحاق کشورها به این کنوانسیون در افکار عمومی جهان چه بسا به معنای حمایت از سازمان‌های تروریستی تلقی شده و عملا این کشورها را در مقابل جامعه بین‌الملل قرار دهد و به تبع آن محدودیت‌هایی برای حامیان تروریست اتخاذ خواهد شد که از جمله آنان می‌توان به ایجاد محدودیت در مبادلات بانکی در عرصه بین‌الملل اشاره کرد.
واکنش طیف اصول‌گرا
اصول‌گرایان مدام تبلیغ می‌کنند این سازوکار یک سازوکار استعماری است اما این در حالی است که همه متحدان شرقی و اسلامی ما در مجموعه گروه مالی FATF عضوند.
طیف اصول‌گرای مجلس طی واکنش‌های زیاد به طرح این لایحه، خواهان برگزاری علنی جلسه بررسی لایحه الحاق به CFT هستند. به گزارش خبرگزاری مهر، «ابوالفضل حسن بیگی»، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «جلسه بررسی این لایحه باید به صورت علنی باشد. مردم باید اظهارات مخالفان و موافقان این لایحه را بشنوند و در جریان دقیق تصمیم مجلس شورای اسلامی قرار بگیرند، لذا فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس خواستار برگزاری علنی جلسه است».
از یک سو اصول‌گرایان دلواپس بر این باورند که این لایحه از نتایج برجام است. این در حالی است که «عباس عبدی»، تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار در بخشی از سرمقاله دیروز روزنامه ایران با عنوان شکاف قدرت و مسئولیت در رسیدگی به FATF نوشت:« فرآیند الحاق به FATF، هیچ ارتباطی با برجام ندارد؛ بنابراین آقایان اصولگرا اگر صداقت دارند، بفرمایند کجا بودند آن زمان که در دولت اصولگرا، لایحه تهیه و ارائه کردند. حتی برنامه عملیاتی این الحاق در سال ۱۳۹۰ تهیه و به تصویب نهایی رسید».
از سوی دیگر برخی اصول‌گرایان دیگر مانند حمیدرضا حاجی بابایی رئیس فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس خواهان این هستند که «دولت باید به صورت شفاف و روشن اعلام کند که تصویب این لایحه چه نتایجی خواهد داشت و در صورت تصویب این لایحه، نرخ دلار افزایش می یابد یا کاهش».
مثال خانم خانه دار عباس عبدی
عباس عبدی در سرمقاله دیروز خود در روزنامه ایران یکی از نتایج پیوستن ایران به این لایحه را اینگونه بیان کرده است: « در نهاد مربوط و از طریق پیگیری حساب‌های مشکوک متوجه می‌شوند که یک خانم خانه‌دار در بلوچستان طی سه سال ۷۱۰ میلیارد تومان گردش پول داشته است. از نظر FATF بانک باید برای این گردش پول بزرگ و غیرمعقول توجیه داشته باشد. هیچ خانم خانه‌داری نمی‌تواند چنین گردش مالی را در شرایط عادی داشته باشد. پس او مورد شک است و باید قضیه روشن گردد. از نظر قوانین جاری، وزارت اقتصاد باید شواهد و قراینی را دال بر متخلف بودن او ابراز دارد تا دادگاه رسیدگی کند. ولی FATF این را نمی‌پذیرد. معتقد است آن خانم باید توجیه قابل قبول مناسبی برای این گردش پول ارائه کند و اگر نکرد، مجرم است. در واقع او باید منشا پول‌ها و نحوه خرج کردن را بیان کند به نحوی که پذیرفتنی و قانونی باشد. نتیجه این مجادله در قواعد حقوقی موجود، تبرئه آن خانم بوده است».
عدم اطلاعات کافی دلواپسان
همچنین «سید محمد صدر» در گفت‌وگو با ایرنا درباره پیگیری خط تخریبی بر علیه FATF ازسوی برخی نهادها و اصولگرایان دلواپس گفت: «خوشبینانه ترین حالت این است که این افراد نسبت به این قضیه اطلاعات کافی ندارند و نمی دانند که اگر این لوایح تصویب نشود چه مشکلاتی را برای ایران به همراه خواهد داشت».
با این حال این انتظار از مجلس وجود دارد که در راستای منافع ملت قدم بردارد در این راستا جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز طی نامه‌ای از رئیس و نمایندگان خانه ملت خواست، ضمن توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری و سایر مراجع عظام تقلید مراقبت کنند امری به زیان مملکت و حاکمیت جمهوری اسلامی در مجلس به تصویب نرسد.
همه کشورها به نوعی مکلف هستند که برای مبارزه با سازمان‌های تروریستی و جلوگیری از تامین مالی این سازمان‌ها به این کنوانسیون بین‌المللی ملحق شوند. از این جهت امیدواریم که مجلس منافع ملی را بیشتر در نظر بگیرد تا از تحمیل هزینه‌های غیر ضروری به کشور خودداری به عمل آید.
کشورهای نزدیک به ایران چه وضعیتی در ماجرای FATF دارند؟
روسیه: عضو FATF است
ترکیه: از سال ۱۹۹۱ عضو است
هند: از سال ۲۰۱۰ عضو است
چین: از سال ۲۰۰۷ عضو است
افغانستان: عضو کارگروه آسیا-اقیانوسیه در زمینه پولشویی
عراق: عضو کارگروه ویژه مالی خاورمیانه و شمال آفریقا (MENAFATF)
لبنان: از نوامبر ۲۰۰۹ عضو کارگروه ویژه مالی خاورمیانه و شمال آفریقا است
عمان: عضو کارگروه ویژه مالی خاورمیانه و شمال آفریقا
قطر: عضو کارگروه ویژه مالی خاورمیانه و شمال آفریقا
ونزوئلا: عضو کارگروه ویژه مالی کشورهای حوزه کارائیب (CFATF)
یمن: عضو کارگروه ویژه مالی خاورمیانه و شمال آفریقا
این کارگروه‌های منطقه‌ای که می‌بینید اشل‌های کوچک و زیرمجموعه FATF هستند و کشورها در ابتدا در این زیرمجموعه‌‌های منطقه‌ای برای مبارزه با پول‌شویی و شفافیت مالی شروع کار می‌کنند و نیز آزمایش ‌پس می‌دهند تا به مجموعه اصلی FATF راه می‌بایند.