بازگشت روسيه به دوران شوروي

رادين ناصحي
همزمان با به گوش رسيدن زمزمه‌هايي از نفت 100 دلاري، رويترز توافق عربستان و روسيه را در مورد افزايش توليد تاييد كرده است. رويترز به نقل از 4 منبع آگاه گفته كه مسكو و رياض در ماه سپتامبر براي افزايش توليد نفت توافق كرده‌اند و در جريان نشست اخير الجزاير، واشنگتن را هم در جريان اين توافق گذاشته‌اند. نشست الجزاير چندي پيش براي هماهنگي كشورهاي اوپك و غيراوپك برگزار شد كه در جريان آن روسيه و عربستان در اعلام رسمي، با افزايش توليد مخالفت كردند و گفتند بازار هيچ نيازي به افزايش فوري عرضه ندارد. يكي از منابع به رويترز گفته است: «روس‌ها و سعودي‌ها توافق كرده‌اند كه بي‌سروصدا توليد را افزايش دهند تا اين نگاه شكل نگيرد كه آنها به دستور ترامپ توليد خود را افزايش دهند.»
اگر عربستان و روسيه توليد خود را افزايش دهند، جبران كاهش توليد نفت ايران و ونزوئلا دشوار خواهد بود اما آنها از قيمت‌ها و فروش بالاتر نفع مي‌برند، بدون آنكه احتمال 100 دلاري شدن نفت، كنار گذاشته شود.
خبر منابع آگاه


حدود 10 روز پيش، بيانيه دهمين جلسه كميته وزارتي نظارت بر توافق اوپك و غيراوپك موسوم به «جي.ام.ام.سي» اعلام كرد كه مجموع توليد اوپك و غيراوپك بايد تا پايان سال 2018، حدود 450 هزار بشكه افزايش يابد تا پايبندي 100درصدي به توافق سال 2016 حاصل شود. اين بيانيه در شرايطي صادر شد كه دونالد ترامپ پيشتر با انتقاد تند از توليدكننده‌هاي نفت به ويژه اعضاي سازمان كشورهاي صادركننده نفت از آنها خواسته بود عرضه را به‌طور قابل ملاحظه افزايش دهند. در آن مقطع، اينكه خواسته ترامپ براي اعلام رسمي افزايش توليد نفت در بيانيه اوپك و غيراوپك، با اعلام عدد محقق نشد، موفقيتي براي ايران بود.
با اين همه، گزارش تازه رويترز بدعهدي روسيه را نمايان‌تر مي‌كند. منابع رويترز گفته‌اند كه وزير انرژي عربستان، خالد الفالح و همتاي روسي او الكساندر نوواك طي يك رشته نشست توافق كرده‌اند كه توليد را از ماه سپتامبر تا دسامبر افزايش دهند. اين توافق در شرايطي شكل گرفته بود كه نفت خام پيرامون بهاي 80 دلار نوسان مي‌كرد. نفت اين روزها حول و حوش قيمت 85 دلار نوسان دارد.
يكي از منابع به رويترز گفته است: «روس‌ها و سعودي‌ها توافق كرده‌اند كه بي‌سر و صدا توليد را افزايش دهند تا اين نگاه شكل نگيرد كه آنها به دستور ترامپ توليد خود را افزايش دهند.» يكي ديگر از منابع به رويترز گفت: «وزير انرژي عربستان به وزير انرژي امريكا، ريك پري گفته كه عربستان سعودي در صورتي كه مشتريان درخواست نفت بيشتر داشته باشند، عرضه را افزايش خواهد داد.»
 
بازگشت به اوج
رويترز در حالي چهارشنبه از منابع آگاه از توافق روسيه و عربستان خبر داد كه سه‌شنبه گزارش شده بود، توليد نفت روسيه در ماه سپتامبر 2018 به بالاترين ميزان پس از فروپاشي شوروي رسيده است.
وزارت انرژي روسيه سه‌شنبه اعلام كرد كه توليد نفت اين كشور در ماه سپتامبر امسال به 11 ميليون و 360 هزار بشكه در روز رسيد كه بالاترين رقم در دوران پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي سابق است.
افزايش توليد «روسنفت» كه بزرگ‌ترين شركت نفتي روسيه است و همچنين افزايش توليد از پروژه‌هاي نفتي با سرمايه‌گذاري خارجي، مهم‌ترين عامل رشد توليد نفت روسيه بوده است. توليد نفت روسيه در ماه پيش سپتامبر امسال، 11 ميليون و 210 هزار بشكه در روز بود. صادرات نفت روسيه از طريق خط لوله، در ماه سپتامبر امسال به 4 ميليون و 278 هزار بشكه در روز رسيد. همچنين در ماه سپتامبر امسال توليد گاز طبيعي اين كشور به 57 ميليارد و 540 ميليون متر مكعب، معادل يك ميليارد و 920 ميليون مترمكعب در روز بود.
 
احياي «بزرگ»ها
گزارش اختصاصي رويترز در شرايطي منتشر شده كه گزارش‌هايي از فشار بر غول‌هاي نفتي براي افزايش توليد نيز موجود است. بنا بر گزارش‌ها، مديران شركت‌هاي بزرگ نفت و گاز تحت فشار هستند كه سر كيسه را شل كنند تا با سرمايه‌گذاري‌هاي تازه، ذخاير تازه‌اي به بازار عرضه شود.
اين روزها كه نفت خام بيشترين قيمت‌ها در 4 سال گذشته را تجربه مي‌كند، واحدهاي اكتشاف شركت‌ها خواهان آن هستند كه هيات‌هاي مديره، استخراج و حداقل حقوق را افزايش دهند تا غول‌هايي كه «نفتي‌هاي بزرگ» خوانده مي‌شوند، دوباره احيا شوند.
روساي شركت‌هايي از قبيل بريتيش پتروليوم، شوران و رويال داچ شل كه از سال 2014 بودجه خود را 50 درصد كاهش داده‌اند، اكنون ممكن است با قيمت‌هاي تازه وسوسه شوند. نفت خام پس از چند سال جهش قابل توجه، چند سال افول را تجربه كرد. اكنون آنچه مسير توليد را مشخص خواهد كرد، تحليل شركت‌ها از قدرت و طول چرخه رشد كنوني است. مساله روند رشد كنوني اين است كه با حركت اقتصادها به سوي انرژي پاك، نفت خام تحت فشار فزاينده قرار گرفته است.
 
نفت 100 دلاري
وسوسه قيمتي كه ممكن است، غول‌هاي نفتي را به سرمايه‌گذاري و توليد بيشتر ترغيب كند، ممكن است تشديد شود. تحريم‌هايي كه امريكا براي ايران برنامه‌ريزي كرده، زمزمه‌هايي از نفت 100 دلاري را به گوش فعالان بازار انرژي رسانده است.
دونالد ترامپ مي‌خواهد از حدود يك ماه ديگر «صفر» كردن صادرات نفت ايران را كليد بزند و گرچه اين امر به باور اكثر كارشناسان ناممكن است، كاهش عرضه ايران مساله‌اي است كه اين روزها بسيار درباره آن صحبت مي‌شود. اگر بخشي از اين كاهش محقق شود، رشد قيمت‌هاي نفت عجيب نخواهد بود. شماري از كارشناسان بازار نفت مه تعداد آنها در يك ماه گذشته بيشتر شده، برآورد مي‌كنند كه بهاي هر بشكه نفت خام به زودي به هر بشكه 100 دلار مي‌رسد. آخرين بار كه بازارهاي جهاني نفت، بشكه‌هاي 100 دلاري را به خود ديده‌اند، مربوط به سال 2014 ميلادي است.