روزنامه ابتکار
1397/07/12
نهادهای نظارتی به موضوع کپی‌سازی از آثار هنرمندان ورود می‌کنند میخ شُل قاب‌های کپی
گروه فرهنگ و ادب - مدتی است که دوباره موضوع کپی‌کاری در حوزه آثار تجسمی به بحث داغ هنرمندان این بخش تبدیل شده است. پس از برگزاری نمایشگاهی از نقاشی‌های یک کارگردان مطرح در تهران و مشخص شدن کپی‌برداری‌های بسیار زیاد او از آثار هنرمندان خارجی و همچنین اعتراض بسیار زیاد جامعه تجسمی به کپی‌کاری‌ها در این حوزه، معاونت هنری عزمی جدی برای مقابله با این پدیده مخرب و زیان‌بار دارد.شانزدهم شهریور ماه بود که نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی با عنوان «فیلم‌هایی که نساختم» در گالری ایوان افتتاح شد. اما تنها چند روز پس از گذشت از شروع نمایشگاه کم‌کم سر و صداها آغاز شد. شائبه کپی‌کاری این کارگردان آنقدر جدی شد که فعالان حوزه تجسمی به تکاپو افتادند تا آثارش را بررسی کنند. پس از بررسی‌ها مشخص شد که بسیاری از نقاشی‌های میلانی به نوعی کپی شده از آثار نقاشان غیر ایرانی است. همین امر باعث تعطیل شدن پیش از موعد این نمایشگاه توسط خود گالری شد. پس از این اتفاق سید مجتبی حسینی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نامه‌ای به مدیرکل هنرهای تجسمی دستور داد تا ساز و کاری برای پیشگیری از ارائه آثار کپی و رسیدگی به آن اندیشیده شود. او در این نامه نوشت: «با رشد و توسعه کمی و کیفی هنرهای تجسمی و پی‌آیند آن، رونق نسبی اقتصاد این عرصه هنری به اهتمام فعالان، همچنین توجه موکد سیاست‌گذاران فرهنگی به موضوع اقتصاد هنر، چندی است که اخبار مربوط به کپی‌سازی و یا نظیره‌پردازی موجب مخاطره و نگرانی دست‌اندرکاران حوزه هنرهای تجسمی شده است. انتظار می‌رود با تمهید ساز و کار و همکاری با تمامی نهادهای ذی‌ربط برای پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از ارائه آثار برساخته اقدامات بایسته را سریعاً معمول و گزارش‌های ادواری به اینجانب ارائه کنید.»
گرچه پیش از این هم هر از گاهی صدای کپی بودن برخی آثار در بعضی از نمایشگاه‌های حوزه تجسمی به گوش می‌رسید اما جدی‌ترین اتفاق درباره کپی‌کاری در حوزه تجسمی به جشنوراه تجسمی فجر سال 95 باز می‌گردد. کاظم خراسانی در نهمین دوره این جشنواره نشان طوبای زرین را از آن خود کرد اما پس از این اتفاق موضوع کپی کردن او از یک هنرمند ترکیه‌ای مطرح شد. «شاکر گوکچه باء» که مدعی بود خراسانی از اثر او نظیره‌برداری کرده است در صفحه شخصی اینستاگرامش به این اتفاق اعتراض کرد. همین اتفاق باعث داغ شدن موضوع کپی‌کاری در حوزه تجسمی و اهمیت نظارت در این بخش شد. اما پس از گذشت مدتی به نظر می‌رسید که ماجرا به دست فراموشی سپرده شد و اهتمامی درباره مبارزه با این رفتار در میان مسئولان امر دیده نمی‌شد.
پس از ماجراهای نمایشگاه میلانی و دستور معاون هنری وزارت ارشاد، هنرمندان هم اهمیت و لزوم برخورد با کپی‌‌سازی‌ها را خواستار شدند. آیدین آغداشلو در این‌باره گفته است: به نظر بنده باید مرکزی برای بررسی اصالت آثار هنری تاسیس شود و وزارت ارشاد تنها در این زمینه مشارکت داشته باشد. به این صورت خریداران آثار هنری به این مرکز مراجعه می‌کنند و نظر کارشناسان این مرکز مرجع نهایی تصمیم‌گیری خواهد بود. این مرکز باید با حضور کارشناسان، مرمت‌گران و صاحب‌نظران تاسیس شود و مجهز به ابزار آزمایشگاهی و دانش روز باشد. البته با توجه به مشکلات اقتصادی که دولت با آن دست به گریبان است انتظار زیادی نداریم اما ضرورت وجودی آن احساس میشود.
آغداشلو استفاده از ظرفیت انجمن‌های صنفی را بهترین راهکار برای شکل‌گیری این ساز و کار دانست و گفت: انجمن‌های صنفی به اندازه کافی ظرفیت و امکانات کارشناسی برای بررسی اصالت آثار را دارند و حمایت دولت از آنها می‌تواند بهترین راه برای تاسیس آزمایشگاهی برای بررسی اصالت آثار هنری باشد. امیدوارم با این تمهیدات دیگر شاهد نباشیم هر کس بر اساس خوابی که دیده است اعلام کند فلان اثر کپی است، چنین ادعاهای غیرحرفه‌ای به هنرهای تجسمی آسیب زیادی می‌زند.
او همچنین درباره دخالت قضایی در مساله آثار کپی نیز توضیح داد: اگر کسی شکایتی داشته باشد می‌تواند آن را به دادگاه ببرد. کارشناسان دادگستری هم سال‌ها است این پرونده‌ها را بررسی می‌کنند اما مساله اینجا است که کارشناسان دادگستری ممکن است در یک زمینه خبره باشند و در یک زمینه نباشند. نباید از کسی که متخصص فلز است انتظار داشت اصالت نقاشی معاصر را بررسی کند. بنابراین هم می‌توان مرکز کارشناسی را مرجع بررسی دانست و هم می‌توان به شکلی عمل کرد که کارشناسان دادگستری و کارشناسان مرکز آزمایشگاهی که گفتم با همکاری هم روی این پرونده‌ها کار کنند.
لیلی گلستان که مدیریت گالری گلستان را هم برعهده دارد نیز درباره روش‌های جلوگیری از ارائه آثار هنری کپی گفته است: این اتفاق در سال چندین بار رخ می‌دهد و گالری‌های مختلف به من رجوع می‌کنند که کار هنرمندشان کپی است و باید چه کار کنند؟ ما گالری‌دارها نمی‌توانیم از صبح تا شب در اینترنت باشیم و ببینیم کدام کار کپی است و کدام کار نیست؛ این کارِ غیرممکنی است. ما نمایشگاه‌مان را برگزار می‌کنیم، گاهی وقت‌ها کپی بودن اثر معلوم میشود و گاهی نمی‌شود.
او ادامه می‌دهد: درباره آثاری که از روی اینترنت یا از روی دست نقاش‌های دیگر کپی میشود، ما از کجا باید بفهمیم کپی شده است؟ این موضوع فقط به شرافت، کرامت و اخلاق خود هنرمند مربوط است که نباید این کار را انجام بدهند. مگر نمی‌خواهند نقاش باشند؟ باید خلاقیت داشته باشند. نمی‌توان کاری کرد و فردی را که کپی کرده مورد شماتت قرار داد و مجازات کرد. جلوی این کار با مجازات گرفته نمی‌شود بلکه با فرهنگسازی گرفته میشود.
او درباره ایجاد واحدی برای تشخیص اصالت اثر می‌گوید: می‌توان چنین واحدی برای آثار پیشکسوت‌ها ایجاد کرد که از روی‌شان تقلب میشود.
او ادامه داد: اینکه من از روی اثری کپی کنم و بعد بگویم الهام گرفته‌ام، الهام گرفتن از حال و هوای اثر گرفته میشود، نه اینکه به عینه بکشی و رنگش را عوض کنی. این دیگر الهام نیست بلکه کپی است. چه کسی می‌تواند در آن اداره متوجه شود فردی کپی کرده است؟
بهنام کامرانی، نقاش و پژوهشگر نیز درباره آثار کپی و تقلبی می‌گوید: باید دید کپی در کجا و به چه شکل انجام شده است. کپی کردن متاسفانه چیزی است که در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد. گاهی گفته میشود کار مورد کپی قرار گرفته اما تنها منبع الهام فرد دیگری بوده است. در ایران قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان داریم که حول آن میشود اقداماتی را صورت داد. یکی از مهم‌ترین موارد وجود مرکز کارشناسی آثار است که می‌تواند در مرکز هنرهای تجسمی و موزه هنرهای معاصر باشد که توسط کارشناسان و داوران آثار مورد بررسی قرار بگیرند. شکل اجرایی می‌تواند متفاوت باشد اما مهم این است این مرکز دارای هیات کارشناسان خبره‌ای باشد. معمولا این مراکز خودشان اعمال نظر نمی‌کنند بلکه اگر مشکلی پیش بیاید به آنها مراجعه میشود و آنها رای خود را صادر می‌کنند.
به نظر می‌رسد این‌بار عزم نهادهای نظارتی برای مقابله با کپی‌سازی و کپی‌کاری جدی است اما مسلما برای به نتیجه رسیدن باید ساز و کاری با همکاری خود هنرمندان و نهادهای صنفی اندیشیده شود و این امر با تشکیل سازمان نظام صنفی هنرمندان تسهیل خواهد شد
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» به بهانه روز جهانی حیوانات از رفتارهای اجتماعی انسان در حمایت از آنها گزارش می‌دهد
رضا دهکی
آشفته بازار تحلیل
سقوط اخیر نرخ ارز چه تاثیری بر سایر بازارها می‌گذارد؟
سرازیری افزایش و سربالایی کاهش قیمت‌ها
نهادهای نظارتی به موضوع کپی‌سازی از آثار هنرمندان ورود می‌کنند
میخ شُل قاب‌های کپی
«ابتکار» از ورشکستگی دفاتر گردشگری در نوسانات ارزی گزارش می‌دهد
خودتعلیقی کسب و کارهای مسافرتی
«ابتکار» از میزان احتمال رای آوری CFT در مجلس گزارش می دهد
یکشنبه ، روز سرنوشت CFT در بهارستان
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی:
رای لاهه غرور آمریکا را در یک قالب حقوقی شکست
رهبر انقلاب در همایش ده‌ها هزار نفری خدمت بسیجیان حضور خواهند یافت
رئیس جمهوری در جلسه هیات دولت:
این که دولت می خواهد از گرانی ارز ریال به دست آورد، دروغ و تهمت است
معاون حقوقی رئیس جمهوری:
اعضای سازمان ملل از احکام لاهه تبعیت کنند
دادستان تهران خبر داد
صدور ۹ کیفرخواست برای صرافان
نَحوى جاى خود بَحرى جاى خود
