محمود اشرفی آمریکا در مدار سنت‌گرایی‌‌ دیپلماسی

دریک‌‌ فراگرد‌‌ استراتژیک انگاره سنتی‌‌ دیپلماسی‌‌ در حال‌‌ دگر گونی‌‌ است. این دگرگونی‌‌ در راستای فرآیندی جهانی‌‌ مبتنی‌‌ بر تمایلات‌‌ بشردوستانه از سوی گروه‌های غیر دولتی‌‌ شکل‌‌ گرفته است‌. آشکارترین‌‌ ویژگی‌‌ این‌‌ چالش جهانی همراه ‌کردن‌‌ اخلاقیات‌‌ با دیپلماسی است‌. در نگاه عمومی دیپلماسی بیش از‌‌ هر چیز تامین‌‌ منافع ملی‌‌ را پیش‌رو دارد و در این راه‌‌ می‌تواند‌‌ بر کنار‌‌ از‌‌ اصول‌‌ اخلاقی و تنها مصلحت‌اندیشی‌‌ باشد‌. اما دگرگونی‌های‌‌ سیاسی‌‌ در سال‌‌های‌‌ آغازین‌‌ قرن بیست‌ویکم تغییرات‌‌ ژرفی در گستره‌‌ سیاسی و‌‌ روابط بین‌المللی‌‌ را به‌‌ دنبال‌‌ داشته‌‌ است‌. در‌‌ شرایط نوین همپای تغییر مفاهیم ناشی از این دگرگونی‌های سیاسی‌‌، باید شیوه‌های نوین دیپلماسی را‌‌ به کار‌‌ گرفت‌.‌‌ شیوه‌هایی که نمی‌تواند اخلاقیات را نایده بگیرد‌. گویی دوران دیپلماسی به دور از‌‌ اخلاق‌‌ که تنها قالب‌‌های‌‌ محدود و تنگ‌نظرانه را‌‌ پیش‌رو دارد‌‌ به سر‌‌ رسیده است‌. هر چند در کشاکش‌‌ مناسبات دپیلماتیک‌‌ کشور‌ها منافع‌‌ ملی اهمیت نخست را‌‌ دارد‌‌،‌‌ اما در‌‌ جهان کنونی‌‌ پندار‌‌های‌‌ دیپلماتیک‌‌ و‌‌ مصالح‌‌ جامعه‌‌ جهانی الزاما در‌‌ در هم‌‌ تنیده‌‌ شده است‌. در این زمینه شرایط زیست‌‌ کره‌‌، حفاظت از اقیانوس‌ها‌‌، حقوق بشر و‌... فصل‌‌های مشترک برای‌‌ شکل‌گیری دیپلماسی‌‌ همه‌جانبه‌نگر است‌.
بنابراین دیپلماسی نوین دیگر در‌‌ قالب‌های‌‌ تنگ و محدود گذشته جای نمی‌گیرد. دیپلماسی باید‌‌ در برابر‌‌ پیامد‌های‌‌ ناشی از کنش‌‌های‌‌ دیپلماتیک، احساس‌‌ مسئولیت‌‌ داشته‌‌ باشند‌. این مفهوم‌‌ را‌‌ من‌‌ «دیپلماسی‌‌ پاسخگو‌‌ و متعهد»‌‌ (Responsive Diplomacy)‌‌ می‌دانم‌. مفهومی‌‌ که بسیاری از‌‌ تحریم‌‌ها و‌‌ فشار‌های‌‌ ایالات‌‌ متحده‌‌ امریکا با آن‌‌ سازگاری‌‌ ندارد‌. فشار‌‌ بر شهروندان‌‌ ایرانی‌‌ به‌‌ بهانه‌‌ اختلافات‌‌ سیاسی‌‌ به دور از‌‌ اخلاقیات است. در جهان‌‌ کنونی کنش‌های‌‌ دیپلماتیک‌‌ باید براساس نگرش استراتژیک‌‌ و آینده‌پژوهانه‌‌ باشد،‌‌ زیرا براساس موازین‌‌ دیپلماسی‌‌ پاسخگو و متعهدانه‌‌، گام برداشتن در‌‌ راه منافع ملی‌‌ به هر‌‌ بهایی‌‌، پاسخی مناسب برای حال و آیندگان‌‌ نیست‌؛ بلکه‌‌ باید شهروندان‌‌ جهانی‌‌ ردپایی از‌‌ اخلاق و همه‌جانبه‌گرایی‌‌ ر ا نیز‌‌ در‌‌ رفتار‌‌ دیپلماتیک‌‌ ببینند‌.