روزنامه جهان صنعت
1397/07/09
بهشتی در نشست خبری دومین همایش ملی «میراث و توسعه پایدار» مطرح کرد؛
گروه فرهنگ-رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری معتقد است، در سال‌های گذشته مدیران به بهانه توسعه «قربتا الی‌الله» میراث فرهنگی را تخریب می‌کردند.او می‌گوید ممکن است نیتشان خیر بوده باشد اما از آن می‌توان به عنوان دوستی خاله خرسه یاد کرد. بهشتی تاکید می‌کند که باید تفکر این مدیران را نسبت به حفاظت از میراث فرهنگی تغییر دهیم اما این کار پیچیده‌ای است.
دومین همایش ملی «میراث و توسعه پایدار» پانزدهم و شانزدهم مهرماه برگزار میشود. همایشی که قرار بود هر دو سال یک بار برگزار شود، به دلیل تغییرات در سطوح مدیریتی در همان ابتدای راه و در دور دوم با شش ماه تاخیر برگزار میشود. ظهر دیروز نشست خبری دومین همایش ملی میراث فرهنگی و توسعه پایدار با حضور رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، معاون میراث فرهنگی، معاون شهرسازی وزیر راه‌وشهرسازی و اصحاب رسانه برگزار شد.
سیدمحمد بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه همایش ملی میراث فرهنگی و توسعه پایدار به دنبال این موضوع است که بتواند بسترهای توسعه و میراث فرهنگی را که دچار چالش شده‌اند بهبود بخشد، گفت: «در دنیا بعد از جنگ جهانی وقتی تلاش می‌کردند بازسازی کنند موضوع میراث فرهنگی را نیز مطرح کردند. در این میان شاهد بودیم که در آن زمان نسبت به دو موضوع میراث فرهنگی و محیط زیست رویکرد منفی پیدا شد چراکه فکر می‌کردند حفاظت از محیط زیست و میراث فرهنگی مخل توسعه است. از آنجا که خبرها دیر به ایران می‌رسد بعد از گذشت دهه‌ها ما نیز اکنون دچار چنین تصوری هستیم که حفاظت از میراث فرهنگی، مخل توسعه است. از این رو تخریب‌هایی که در زمان توسعه اتفاق می‌افتد بسیار وسیع است و در بافت‌های تاریخی و محوطه‌ها شاهد تخریب هستیم.»
او با اشاره به برنامه‌های توسعه گفت: «از برنامه سوم بود که موضوع میراث فرهنگی در برنامه‌ریزی‌ها مطرح و تلاش شد نسبت به میراث فرهنگی و توسعه نگاهی عادلانه و مناسب وجود داشته باشد. در این خصوص سندهایی در برنامه سوم و چهارم در نظر گرفته شد. هرچند در برنامه چهارم آنچه در خصوص میراث فرهنگی در نظر گرفته شده بود عملی نشد اما شاهد آن هستیم که میراث فرهنگی در سندهای بالادستی مورد توجه قرار گرفت.»
بهشتی در ادامه بیان کرد: «تجربه نشان داده توسعه زمانی متعارف، متوازن و پایدار خواهد بود که مبتنی بر یافته‌های میراث فرهنگی باشد. از این رو یونسکو به نسبت فرهنگ و توسعه را تعریف می‌کند و می‌گوید توسعه باید مبتنی بر فرهنگ باشد و مبدا و مقصد آن فرهنگ باشد.»
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد: «با توجه به این مهم بود که در سال 94 با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه و سایر دوستانی که به این حوزه علا‌قه‌مند بودند درصدد برگزاری همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار برآمدیم تا فتح بابی برای ایجاد تلقی جدید در خصوص میراث فرهنگی و توسعه باشد.»
به اعتقاد بهشتی، چالش تحولات اقلیمی مانند مباحث آب و... را باید در این خصوص مدنظر قرار داد چراکه امروزه نسبت به شیوه زیستن دچار نسیان و فراموشی شده‌ایم و باید بتوانیم کیفیت مطلوب زندگی را در این سرزمین احیا کنیم چراکه سیاحان که از دوره صفوی به بعد وارد ایران می‌شدند همواره بر این نکته تاکید داشتند که نمی‌دانند چطور ایرانی‌ها این سرزمین را برای زیستن انتخاب کرده‌اند.
آنها در مقایسه با سرزمین خود، ایران را مناسب زیستن نمی‌دانستند. با این وجود از شهرهایی مانند اصفهان و شیراز به عنوان شهرهای خرم و سرسبز یاد می‌کردند.
این نشان می‌دهد که مردمان ما روش زیستن در سرزمین را پیدا کرده بودند اما طی یک قرن اخیر این راز را فراموش کرده‌ایم و دوباره باید به آن برسیم.
سرزمین ما، سرزمین بحران‌هاست
بهشتی در ادامه بیان کرد: «طی سال‌های گذشته شاهد آن بودیم که مدیران ما در بسیاری از موارد برای توسعه قربتا الی‌الله میراث را تخریب می‌کردند تا توسعه اتفاق بیفتد. هرچند ممکن است نیتشان خیر بوده باشد اما از آن می‌توان به عنوان دوستی خاله خرسه یاد کرد. اینجاست که باید تفکر این مدیران را نسبت به حفاظت از میراث فرهنگی تغییر دهیم و این کار پیچیده‌ای است.»
او یادآور شد: «سرزمین ما در موقعیت و شرایطی قرار دارد که سرزمین بحران‌هاست و آموخته‌ایم با این بحران‌ها روبه‌رو شویم و سعی داریم الگوهای رفتاری‌مان را مجدد یادآور شویم. مدتی است که پژوهشکده مردم‌شناسی درخصوص انسان و آب تحقیقات گسترده‌ای انجام داده و در این راستا حدود 70 کتاب در حال آماده‌سازی است.»
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بیان کرد: «برای آنکه بتوانیم تعاملی بین میراث فرهنگی و توسعه پایدار ایجاد کنیم کل وزارتخانه‌هایی که فعالیتشان منجر به دخالت در این حوزه میشود را باید مشمول این تعامل کنیم.
در این میان می‌توان به وزارتخانه‌هایی مانند راه و شهرسازی، نیرو، نفت، کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه و... اشاره کرد. این در حالی است که در حوزه معدن و کشاورزی با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستیم. حتی در وزارت راه و‌شهرسازی نیز در بخش راه هنوز تعامل مورد نظر و هماهنگی مورد نیاز میان میراث فرهنگی و مدیران آن اتفاق نیفتاده است.»
در حوزه راه و سدسازی با مشکلات و تخریب‌های عظیمی روبه‌رو هستیم
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی نیز با اشاره به اینکه تجربه نشان داده با وجود آنکه در برنامه‌های توسعه بر میراث فرهنگی تاکید میشود اما همکاری دستگاه‌های مختلف در این خصوص رضایت‌بخش نبوده است، گفت: «شاید برگزاری چنین همایش‌هایی بتواند درک بهتری از این تعامل ایجاد کند چراکه طی سال‌های گذشته در حوزه راه و سدسازی با مشکلات و تخریب‌های عظیمی روبه‌رو بودیم که آن هم به دلیل عدم هماهنگی اتفاق می‌افتاد.»
به اعتقاد طالبیان، راه آینده پایدار از گذشته و حال می‌گذرد. این در حالی است که در خصوص تنگه بلاقی و سد آن، اوایل با مشکلات زیادی روبه‌رو بودیم اما بعدها مهندسان سد با میراث فرهنگی همراه شدند چرا که درک بهتری نسبت به این موضوع و مسائل پیدا کرده بودند که کار را راحت‌تر می‌کرد.
او ادامه داد: «موضوع فقط میراث کالبدی نیست بلکه موضوع میراث ناملموس نیز مطرح است. هدف ما حفظ یکپارچگی سرزمین است که بدون مطالعه سابقه سرزمین امکان‌پذیر نخواهد بود.»
به گفته او طی سال‌های گذشته مصوباتی از شورای عالی میراث فرهنگی گرفته شده که حریم‌ها را عینا در طرح‌های جامع منعکس می‌کند. در این میان کافی است در میان طرح تفصیلی، طرح ویژه تعریف شود. به گفته او بیشتر طرح‌های تفصیلی دو‌بعدی هستند و ریشه‌های شهر را مدنظر قرار نمی‌دهند. از این رو شاهد آن هستیم که سرنوشت بسیاری از شهرها به این نقطه‌ای که اکنون هستند رسیده‌اند.
طالبیان اضافه کرد: «طرح ویژه بیستون جزو طرح‌های خوب بود که می‌تواند تبدیل به یک الگو شود. هم‌اکنون نیز در حال تهیه طرح‌های ویژه برای شهرهایی مانند نیشابور هستیم. تلاش شده اقدامات شهرداری، راه و میراث فرهنگی با هم رقم بخورد و هدف‌دار شود. البته برای تحقق این مهم بعضی جاها همکاری می‌کنند و در برخی جاها همکاری نمی‌شود.»
به دلیل عملکرد نادرست ما مردم، کارشناسان و دولت به هم بی‌اعتماد هستند
محمد‌سعید ایزدی دیگر سخنران این جلسه بود که به این نکته اشاره کرد که ما به مفاهیم متفاوتی در حفاظت و توسعه دست یافته‌ایم.
ایزدی گفت: «شاید در گذشته توسعه را در حوزه فیزیکی می‌دانستیم اما امروزه می‌دانیم که توسعه یک مفهوم کیفی است و البته مفهوم حفاظت نیز به معنای مدیریت تغییر است و تلاش می‌کنیم ضمن پاسداشت ارزش‌ها، فرآیند تغییر را در مدیریت ایجاد کنیم. از این رو همکاری بین‌دستگاهی را در برنامه قرار داده‌ایم.»
او در خصوص موانع موجود برای رسیدن به اهداف مطرح شده، گفت: «بی‌اعتمادی، یکی از دلایل عدم تحقق این مهم است چراکه به دلیل عملکرد نادرست ما در گذشته مردم، کارشناسان و دولت به هم بی‌اعتماد هستند. باید از طریق گفت‌وگو و شفاف‌سازی برنامه‌ها و طرح‌ها این بی‌اعتمادی را کاهش داد.»
فساد در تمام ارکان ما نفوذ کرده
او از فساد به عنوان مانع دوم یاد کرد و گفت: «فساد در تمام ارکان ما نفوذ کرده و مانع پیشرفت برنامه‌ها میشود. در عین حال باید از حاشیه‌سازی دوری کنیم چراکه در فضای مجازی و واقعی با حاشیه‌سازی‌هایی که بار سیاسی دارند روبه‌رو هستیم. این در حالی است که مباحث میراث فرهنگی بسیار تخصصی هستند.
ایزدی همچنین در خصوص میراث راه، شهر و معماری گفت: «اولین بار است که میراث راه را عنوان می‌کنیم. راه‌آهن خود یک میراث با‌ارزش و ارزنده است. شهربندرها و اسکله‌ها را می‌توانیم مورد توجه قرار دهیم. در عین حال فرودگاه‌های تاریخی مانند قلعه‌مرغی داریم که می‌تواند در این حوزه مورد توجه قرار گیرد.»
به گفته او، شهر و معماری می‌تواند نگاهی متفاوت به میراث فرهنگی و شهر داشته باشد به طور مثال می‌توان با تعریف مسیرهای خاص برای دسته‌های عزاداری، این مسیرها را تبدیل به بخشی از خاطره جمعی مردم شهر کرد. این در حالی است که از مفهوم میراث شهر برداشت درستی نداریم و باید به این مهم توجه شود.
او ادامه داد: «درک مفهوم حفاظت که تلقی از بیان یک مدیر است نیز فقط در اختیار ما نیست بلکه قوه مجریه که بخش اجرایی برعهده دارد برای ما مشکلات زیادی ایجاد می‌کند چرا که همزمان و هم‌راستا با برنامه‌های موجود مدیریت شهری و شهرداری‌ها نیز مشغول انجام کارهای اجرایی هستند و در انجام برنامه‌های توسعه، مدیران به خصوص نسل دوم و سوم به مفهوم درستی از مفهوم میراث نرسیده‌اند.»
به گفته او، نسل جدید طرح توسعه مطرح شده است. بعد از آن نیز نیاز است تا مدیران اجرایی و شهرداری‌ها به این حوزه ورود پیدا کنند.
یکی از اهداف برگزاری همایش ملی میراث فرهنگی و توسعه پایدار آن است که پروژه‌هایی که طی سال‌های گذشته توجه ویژه‌ای به میراث فرهنگی ملموس و غیر‌ملموس داشتند را معرفی کنند. در این راستا سه محور ازجمله پروژه‌های راه و شهرسازی در بافت تاریخی، پروژه توسعه سد بر راه‌ها، پروژه موفقی که در سطوح بین‌المللی انجام شده مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
سایر اخبار این روزنامه
پایان مدارای وزیر راه‌وشهرسازی با مخالفان؛
محکومیت سه نفر به اعدام در پرونده‌های فساد اقتصادی
جولان اجاره‌دهندگان کارت ملی در بازار خودرو
بورس در مرز تاریخی تازه
مشکل عدم آشنایی به زبان اشاره در جامعه
بهشتی در نشست خبری دومین همایش ملی «میراث و توسعه پایدار» مطرح کرد؛
افاضات دلاری واعظی!
تشکر از دولت!
آسیب‌شناسی عدم استفاده از توان تولید داخلی
پیشنهاد بخش خصوصی برای خروج بازار از بحران؛
از نفرت تا عشق
هدر دادن منابع با سیاست های جزیره ای
طومار مخالفت به بهارستان رسید
سوءاستفاده از خواسته‌های صنفی کامیون‌داران
نظر کارشناسی درباره جان آدم‌ها!
نیویورک‌پست تشریح کرد
سوءاستفاده از خواسته‌های صنفی کامیون‌داران
شروط رونق کسب‌و‌کار در کشور
