آب سرد الجبیر بر آتش تلاش‌های امریکا

ندا آکیش
خبرنگار
جمعه شب در 16 ماهگی بحران قطر، تنها ساعتی پس از اینکه وزیر خارجه امریکا با شور و هیجان دو طرف اصلی این بحران را پشت یک میز نشاند تا دعوای خود را حل و فصل کنند، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل ضمن تکرار ادعاهای حمایت از تروریسم علیه دوحه، شدیدترین حملات لفظی را نثار قطر کرد و با گفتن این جمله که «ما می‌توانیم 10 تا 15 سال صبر کنیم تا قطر مسیر خود را نسبت به تروریسم تغییر دهد»، نشان داد، عربستان سعودی نه تنها کوچکترین تلاشی برای حل بحران خودساخته نمی‌کند بلکه عزمی جدی برای طولانی کردن بحران قطر دارد.
به گزارش سایت شبکه خبری الجزیره، سخنرانی سراسر تهدید عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل، جمعه شب و تنها چند ساعت پس از نشست مشترک وزیران خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، اردن و مصر با مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا انجام شد و نشان داد که حتی تلاش‌های پمپئو برای دور یک میز جمع کردن تمام اعضای شورای همکاری خلیج فارس پس از 16 ماه؛ برای حل بحران دیپلماتیک قطر و همسایگان نتیجه‌بخش نبوده است. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر نیز پس از نشست روز جمعه به خبرنگاران گفت، اختلافات همچنان ادامه دارد و ممکن است حل آنها سال‌ها طول بکشد. «ابستام آل سعد»، نویسنده مشهور قطری نیز اخیراً در مطلبی که در روزنامه «الشرق» منتشر شد، نوشت: این بحران ایجاد نشده که حل شود، بلکه سازندگان آن قصد دارند برای سال‌ها آن را کش دهند. آنها به ثروت‌های قطر چشم دوخته‌اند. وزیر خارجه قطر البته بدون اشاره به جزئیات نشست، آن را مثبت توصیف کرد اما در سخنرانی عادل الجبیر که گفت: «کشورهای چهارگانه (عربستان، بحرین، امارات و مصر] به‌دلیل حمایت قطری‌ها از تروریسم و پناه دادن به تندروها و انتشار خشونت، چاره‌ای جز تحریم دوحه نداشتند»، کوچکترین نشانه‌ای از تحول مثبت در بحران قطر دیده نمی‌شد.


عربستان آماده کشاندن بحران قطر به 10 تا 15 سال آینده
عادل الجبیر چند روز پیش نیز در نیویورک در جمع اعضای شورای روابط خارجی امریکا اعلام کرده بود: در صورتی که قطر به خواسته‌های چهار کشور عربی تن ندهد، ما می‌توانیم 10 تا 15 سال آینده هم صبر کنیم. وی خطاب به امریکایی‌ها گفت: برای برقراری روابط دوباره با «کوبای کاسترو» چقدر وقت صرف کردید. ما هم می‌توانیم همین کار را با قطر انجام دهیم. مشکلی نیست، کار خوبی خواهد بود اگر اعتراف کنند که مشکل از آنهاست و می‌توانند مشکل را حل کنند. منظور وزیر خارجه عربستان از «خواسته‌های 4 کشور عربی از قطر» همان شروط 13 گانه است که عربستان در ماه‌های نخست بحران قطر برای از سرگیری روابط با این کشور گذاشت و انتظار داشت دولت دوحه بسرعت به آنها تن دهد اما مقامات قطری این شروط را در تناقض آشکار با حق حاکمیت خود دانسته و نپذیرفتند.
پاسخ قطر به سخنرانی تهدیدآمیز عادل الجبیر
سخنرانی وزیر خارجه عربستان علیه قطر آنهم در یک گردهمایی مهم بین‌المللی که در واقع تکرار اتهام‌های واهی و سنگ‌اندازی در مسیر حل یک بحران منطقه‌ای مهم بود، بی‌پاسخ نماند و نماینده دولت دوحه در سازمان ملل در واکنش؛ گفت: در وهله نخست بایدبه عواملی اشاره کرد که موجب به وجود آمدن تروریسم می‌شود. بارها در مجامع مختلف گفته‌ایم که نخستین اقدام برای نابودی تروریسم، شناخت عوامل به وجود آورنده آن است. تروریسم کانون پرورش خود را در غلو و تندروی دینی یافته است که عربستان از آن برای اهداف سیاسی بهره می‌گیرد. عربستان می‌خواهد یک شبه این غلو و تندروی ریشه دار و ماهیت رادیکال خود را از بین ببرد و بر آن لباس تمدن مصنوعی بپوشاند. وی به بازداشت شمار زیادی از فعالان مدنی در عربستان نیز اشاره و اظهار کرد: امروز شاهدیم بازداشتگاه‌های عربستان از زندانیان عقیدتی و افراد میانه رو مذهبی و تمامی کسانی که برای اصلاحات تلاش می‌کنند، پر شده است. فعالان و حقوقدانان سعودی بویژه زنان به‌صورت خودسرانه و بدون محاکمه عادلانه در بازداشت هستند.
نماینده قطر به محدودیت‌هایی که عربستان در دو سال گذشته به حجاج قطری تحمیل کرده است نیز اشاره کرد و گفت: «عربستان سعی دارد به نقض قوانین بین‌المللی خود لباس انسانی بپوشاند، موضوعی که بر جهانیان پوشیده نیست.» او همچنین تأکید کرد، به‌صورت کتبی به اتهامات ریاض علیه دوحه پاسخ مفصل خواهد داد.
سفر ولیعهد سعودی به کویت
در بحبوحه دعوای لفظی به وجود آمده بین مقامات ریاض و دوحه، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیروز شنبه به کویت سفر کرد تا طی دو روز اقامتش در این کشور عربی؛ راهی برای پایان اختلافات میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس پیدا کند.
شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت از ابتدای بروز بحران قطر تلاش کرد، با میانجیگری به اختلافات پایان دهد و بسیار امیدوار بود، حضور رهبران در سی و هشتمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس که دسامبر گذشته در کویت برگزار شد، نتیجه بخش باشد و اختلافات از میان برود، اما سه کشور عربستان، امارات و بحرین سطح مشارکت خود در این نشست را کاهش دادند و عملاً تلاش امیر کویت را به شکست کشاندند.
کشورهای تحریم‌کننده همچنین طی 16 ماه گذشته نه تنها فیتیله تحریم‌ها علیه قطر را پایین نکشیدند بلکه هر روز بر دامنه و ابعاد آن افزودند و حتی در تازه‌ترین مورد، عربستان از پروژه ساخت کانال در تنها مرز زمینی خود با قطر خبر داد که در صورت اجرایی شدن، به انزوای جغرافیای قطر و تبدیل شدن این کشور به یک جزیره تنها می‌انجامد.
لورانس سلفرمان، سفیر امریکا در کویت دوشنبه گذشته به خبرگزاری دولتی کویت (کونا) گفته بود، در جریان سفر اخیر امیر کویت به واشنگتن و دیدار او با دونالد ترامپ، دو رهبر برای پایان دادن هرچه سریع‌تر به تنش بین قطر و همسایگانش توافق کردند.