خوزستان از نبود برنامه جامع گرد‌و‌غبار رنج می‌برد؛

ایسنا- دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری ضمن اشاره به دلایل تشدید گرد‌و‌غبارهای خوزستان طی ۲۰ سال گذشته، گفت: هنوز برنامه جامعی برای اجرای طرح‌های کنترل گرد‌و‌غبار خوزستان مثل ایجاد پوشش گیاهی و مدیریت آب برای کنترل گرد‌و‌غبار وجود ندارد.
ضیاءالدین شعاعی اظهار کرد: بر اساس آمارهای دراز‌مدت، استان خوزستان به‌طور طبیعی در فصول گرم در حدود ۲۵ روز دچار توفان‌های گرد‌و‌غبار می‌شود اما در دو دهه اخیر تعداد روزهای گرد‌و‌غباری در یک سال بین ۸۰ تا ۱۳۳ روز متغیر بوده است.
او با اشاره به اینکه دلایل تشدید گرد‌و‌غبار در استان خوزستان توسط پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری مطالعه شده است، ادامه داد: در خوزستان بالای ۸۰ درصد توفان‌های گرد‌و‌غبار منشا خارجی دارد.
این منشاها در کشورهای عربستان، عراق، سوریه و بخش شرقی اردن واقع شده است. به این ترتیب که تالاب‌های غرب کشور عراق و زمین‌های کشاورزی رها شده به‌ویژه در استان الانبار عراق کانون‌های گرد‌و‌غبار خوزستان است البته کانون‌های غبارخیز سوریه، اردن و عربستان نیز خوزستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.


شعاعی با تاکید بر نقش تالاب‌های خشک شده خوزستان در تشدید گرد‌و‌غبارهای این استان در مورد گرد‌و‌غبارهای داخلی تصریح کرد: زمانی که باد با سرعت بالا به مناطق هندیجان، امیدیه و شادگان می‌رسد، ذرات درشت‌دانه و نمکی را بلند می‌کند و به دلیل نزدیک‌ بودن کانون غبار، شهروندان نزدیک به این نقاط را به شدت آزار می‌دهد.
این‌ها همان ذراتی هستند که در سال ۱۳۹۵ روی تجهیزات خطوط انتقال برق نشستند و با توجه به رطوبت بالا (حدود ۹۵ درصد) در این منطقه و جذب رطوبت توسط غبار نمکی، باعث قطع سراسری برق در استان خوزستان و اختلال در برق‌رسانی شدند. به همین دلیل ضمن توجه به مقابله با گرد‌و‌غبار با منشا خارجی، باید هدف‌گذاری برای مقابله با گرد‌و‌غبارهای داخلی هر چه سریع‌تر برنامه‌ریزی شود.
این دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در ادامه با بیان اینکه منشاهای گرد‌و‌غبار در استان خوزستان شناسایی شده است، بیان کرد: در مطالعات منشایابی، درجه‌بندی‌ کانون‌ها به بحرانی و فوق‌بحرانی صورت گرفته و راهکارهای مقابله با آن در دو سرفصل تدوین شده است. سر فصل اصلی این است که وزارت نیرو تخصیص آب را افزایش دهد تا بخشی از کمبود آب در پایین‌دست‌ها جبران شود و سرفصل دوم به تکالیف سازمان جنگل‌ها اشاره دارد که باید با استفاده از آب‌های تخصیصی وزارت نیرو، پوشش گیاهی را افزایش دهد.
رییس سابق ستاد ملی مقابله با گرد‌و‌غبار با تاکید بر مستعد بودن زمین‌های خوزستان در مورد اثربخشی نهال‌کاری در این استان تصریح کرد: در پروژه‌های نهال‌کاری، میزان استقرار موضوع بسیار مهمی است. به این معنا که بدانیم از کل نهال‌های کاشته‌شده، چند درصد سبز و چند درصد خشک شده است؟ خوشبختانه در خوزستان به دلیل مستعد بودن زمین، پوشش گیاهی بیشتر از تعداد نهال‌های کاشته شده است حتی در برخی نقاط بذرهایی در خاک ذخیره شده است که در صورت دریافت آب، سبز می‌شوند.
خوشبختانه کانون‌های گرد‌و‌غبار استان خوزستان به طور کامل شناسایی شده است اما هنوز درصد تاثیرها مبهم است. انتظار این است که برای خوزستان یک برنامه جامع تدوین شود. متاسفانه هنوز برنامه جامعی برای اجرای طرح‌های کنترل‌کننده نظیر ایجاد پوشش گیاهی و مدیریت آب برای کنترل گرد‌و‌غبار در خوزستان وجود ندارد.