باز آمد بوی ماه دربی!

دربی تهران همیشه برای فوتبالدوستان ایرانی مهم است. هرچقدر هم دو تیم قرمز و آبی پایتخت ضعیف شده و هواداران‌شان از آن‌ها ناراضی باشند اما روز دربی روز متفاوتی خواهد بود. در این روز مردم ایران دو دسته‌اند و فقط انتظار برد تیم محبوب‌شان را دارند. برای‌شان مهم نیست که پیش از دربی چه اتفاقی افتاده و چه شرایطی بر تیم محبوب‌شان حاکم است.
آن‌ها انتظار دارند با هرشرایط و حال و روزی تیم‌شان با تمام وجود بجنگد و برنده این بازی باشد. همین انتظارات بالا، حساسیت دربی را بیشتر می‌کند. این قانون نانوشته برای همه دربی‌ها وجو دارد. باید ببرید در غیر این صورت مورد سرزنش هواداران خودی و مورد طعنه هواداران رقیب قرار می گیرید. روز پنج‌شنبه مردم ایران شاهد دربی 88 خواهند بود.
حتی شماره این دربی نیز پر حرف و حدیث است و بنابراین نمی‌توانید انتظاری معمولی از آن داشته باشید! دربی 87 بدون برگزاری در تاریخچه دربی ها ثبت شد و حالا دو تیم هشتادوهفتمین تقابل‌شان را با شماره88 برگزار می‌کنند! بازی دو تیم پرطرفدار پایتخت، آمار جالبی در ماه‌های مختلف دارد. این مسابقه محبوب در نیمه دوم سال به تعداد بسیار بیشتری در مقایسه با 6 ماه اول سال برگزار شده است. فوتبالی‌های ایران 30بار در بهار و تابستان و 56بار در پاییز و زمستان تقابل استقلال و پرسپولیس را مشاهده کرده‌اند. دو دربی نیز در شهرهای بندرعباس و تبریز برگزار شده و نباید تصور کرد که میزبانی این بازی مختص تهران است. به همین خاطر می‌توانیم حتی نام دربی ایران را روی این مسابقه بگذاریم!
پردربی‌ترین ماه سال، همین ماه مهر است. رکورد برگزاری دربی در اولین ماه پاییز بیشتر از هرماه دیگر سال است. در هفتمین ماه سال، 12 بار قرمز و آبی به مصاف هم رفته‌اند. پس از ماه مهر، دی با 11 دربی، بهمن با 10 دربی و اسفند با 9 دربی، در رده های بعدی هستند.


در ادامه نگاهی داریم به تمام دربی‌هایی که در ماه هفتم سال برگزار شده‌اند. دربی‌هایی که هرکدام نقطه پررنگی در فوتبال ما محسوب می‌شوند و اولین‌ها و آخرین‌های مهمی در این ماه وجود دارد.
1-شروع کار اسطوره‌ها
داستان ماه مهر در تاریخچه دربی با نام شادروان ناصر حجازی و علی پروین شروع می‌شود. اولین تقابل استقلال و پرسپولیس در این ماه، اولین حضور حجازی و پروین در دربی تهران است. بازی دوستانه‌ای که در روز سوم مهر سال49 برگزار شد، پنجمین تقابل دو تیم محسوب می‌شود. این بازی اولین دربی رایکوف یوگسلاو روی نیمکت قرمزها بود. استقلال یا تاج این بازی را به شکل عجیبی برد.علی پروین و حسین کلانی در دقایق 7 و 23 گلزنی کردند تا پرسپولیس2برصفر پیش بیفتد اما جوادقراب در نیمه دوم به جای عباس مژدهی وارد زمین شد و در دقیقه73 گل زد تا اختلاف به حداقل برسد. سپس کارو حق وردیان در دقیقه88 بازی را به تساوی کشاند و عباس مژدهی که به جای مهدی حاج محمد، دوباره وارد زمین شده بود در دقیقه88 گل پیروزی بخش آبی‌ها را به ثمررساند!
2- قهرمانی پرسپولیس زیر و رو شده
دومین دربی ماه مهر، هفدهمین تقابل دو تیم بزرگ تهرانی به حساب می آید. بیست و پنجم مهر سال 54، استقلال و پرسپولیس در چارچوب بازی‌های تخت جمشید به مصاف هم رفتند و این بازی با گل‌های جهانگیر فتاحی و اسماعیل حاج رحیمی‌پور به سود قرمزها به پایان رسید. جهانگیر فتاحی اولین گلزن تاریخ تقابل پرسپولیس-تراکتورسازی محسوب می‌شود. در آن سال پرسپولیس، فصل را با شرایط بدی شروع کرد. آلن راجرز، مربی انگلیسی خود را از دست داد. جعفر کاشانی، حسین کلانی، عزت وطنخواه، هادی طاووسی و محراب شاهرخی از تیم جدا شدند. همایون بهزادی که هدایت تیم را برعهده گرفته بود با جذب جوانانی مانند بیژن ذوالفقارنسب و محمدزادمهر، سعی کرد تیمش را تقویت کند. دربی رفت به سود تاج تمام شد و اصرار بهزادی به دوپینگ بازیکنان این تیم با وجود اینکه تایید نشد، جدایی سرمربی پرسپولیس را در پی داشت. در نهایت قرمزهای تهران با رهبری عزت وطنخواه که فقط حدود 33سال سن داشت، در سومین دوره جام تخت جمشید برای دومین بار قهرمان ایران شدند.
3-تساوی با داورفینال جام جهانی
دوم مهرماه 55، نوزدهمین تقابل دو تیم بود که اولین تساوی ماه مهر نیز محسوب می‌شود. هادی نراقی در دقیقه27 برای تاج گل زد اما علی پروین در دقیقه40، گل خورده را جبران کرد تا بازی با نتیجه تساوی به پایان برسد. قضاوت این مسابقه بر عهده جک تیلور بود. داوری که حدود دو سال قبل، سوت قهرمانی ژرمن‌ها را در جام جهانی و در شهر مونیخ زده بود. پرسپولیس در این فصل مسابقات تخت جمشید، پس از پاس تهران به مقام نایب قهرمانی رسید.
4-پایان حضور بانوان
پنج سال بعد، دو تیم بیست و چهارمین رویارویی خودشان را در چارچوب بازی‌های لیگ تهران برگزار کردند. شانزدهم مهر60، استقلال و پرسپولیس به تساوی بدون گل رضایت دادند. این بازی آخرین حضور زنان در ورزشگاه آزادی برای تماشای دربی تهران بود و پس از آن با قانون منع ورود زنان به ورزشگاه‌ها، دربی تهران نیز به صورت مجلس مردانه برگزار شد! در آن سال هما به مقام قهرمانی تهران رسید و پرسپولیس نایب قهرمان شد.
5-تضمین قهرمانی در پرتماشاگرترین دربی تهران
دو سال بعد یعنی پانزدهم مهر 62، ورزشگاه آزادی میزبان پرتماشاگرترین دربی تهران شد. 120هزار نفر برای تماشای این بازی خودشان را به غرب تهران رساندند. در ورزشگاهی که تماشاگران حتی از نورافکن‌ها بالا می رفتند و بسیاری نیز کنار زمین نشسته بودند، پرویز مظلومی با ضربه سر در دقیقه59 دروازه پرسپولیس را باز کرد تا استقلال برنده دربی بیست و ششم شود. در آن سال استقلال قهرمان تهران شد و پرسپولیس به مقام نایب قهرمانی رسید.
6-طلسم شکنی ادموند بزیک
ماه مهر تا حدود 13سال رنگ دربی را به خود ندید. 75/7/27 تاریخ ویژه ای برای دوآتشه‌هاست. از آخرین پیروزی پرسپولیس مقابل استقلال‌هفت‌سال می‌گذشت و برتری 3 بريك آبی‌ها در دربی قبلی که با قضاوت ساندروپول، داور فینال جام جهانی94 برگزار شده بود، آیه یاس قرمزها شد. دربی چهل و دوم اولین دربی مهرماه در لیگ آزادگان به شمار می‌رود. در این بازی ادموند بزیک دقیقه87 دروازه استقلال را باز کرد تا طلسم هفت ساله استقلال بشکند. گلی که باعث محبوبیت صدبرابری بزیک نزد هواداران پرسپولیس شد.
7-دربی 9نفره
پس از سه سال دوباره دربی تهران در ماه مهر برگزار شد. دوم مهر78، دربی چهل و هفتم با نتیجه بدون گل به پایان رسید. در این سال ها، پرسپولیس دوران اقتدار خودش را سپری می‌کرد و استقلال امید زیادی به برد پرسپولیس در این بازی نداشت اما اخراج نادرمحمدخانی و اسماعیل حلالی باعث شد تا قرمزها از دقیقه35، 9نفره شوند! استقلال فرصت خوبی برای زدن گل های زیاد داشت.
خیلی از هواداران استقلال معتقدند بهترین زمان برای جبران نتیجه 6برصفر بود اما پرسپولیس جانانه دفاع کرد و دروازه اش را تا پایان 90دقیقه بسته نگه داشت تا یک صفر-صفر دیگر در تاریخچه تقابل دو تیم ثبت شود.این دربی سرآغازی شد برای دربی‌های توصیه شده! بازیکنان استقلال مدعی بودند که بین دو نیمه به آن‌ها توصیه شده تا بازی بدون گل به پایان برسد. سعیدفائقی، معاون تربیت بدنی نیز اعلام کرد که بین دونیمه از بازیکنان استقلال خواستیم آرام بازی کنند. البته او می‌گوید منظور من از این حرف، این نبوده که استقلال گل نزند! به هرترتیب این نتیجه مقدمه‌ای برای سریال دربی‌های سفارشی شد.
8-اولین برد قلعه نویی
دربی پنجاه و پنج. اولین حضور امیرقلعه نویی در کسوت مربی. بیست و پنجم مهر 82، دو گل تاریخی برای آبی‌ها ثبت شد. علی سامره در دقیقه هشت با یک ضربه بی نقص و فنی از پشت محوطه جریمه دروازه ایلیچ را باز کرد. این دومین باری بود که سامره در ابتدای دربی دروازه پرسپولیس را باز می کرد. در دقیقه 57 نیز محمودفکری با شلیک30 متری و مهار نشدنی دومین گل استقلال را به ثمر رساند. البته عیسی ترائوره در دقیقه70، یکی از گل‌های خورده را جبران کرد اما درنهایت پیروزی 2بريك نصیب تیم ژنرال شد.
9-خداحافظ ناصرخان
آخرین دربی با حضور ناصر حجازی. تقابل شصت و سوم دو تیم با گل‌های امید روانخواه و محسن خلیلی يك-يك به پایان رسید. این بازی در ادامه سریال تساوی‌ها برگزار شد و ناصرحجازی و افشین قطبی روی نیمکت آبی و قرمز نشستند. همین نتیجه با همین گلزنان در بازی برگشت نیز تکرار شد. در آن سال مشکلات بازار سیاه برای بلیت فروشی دربی به اوج خود رسیده بود. مساله ای که امروز بسیار کمرنگ شده است.
10-شادی گل معروف
دو سال بعد بازهم تقابل استقلال و پرسپولیس در ماه مهر برگزار شد. دربی شصت و پنجم و یک بازی دیگر در ادامه سریال تساوی‌ها! آرش برهانی در دقیقه46 برای استقلال گل زد اما علی کریمی در دقیقه87 این گل را جبران کرد تا مسابقه با نتیجه ‌يك-يك به پایان برسد. در آن بازی کریمی و باقری بارها استقلال را آزار دادند و در طرف مقابل نیز آرش برهانی بلای جان خط دفاع پرسپولیس شد. شادی گل برهانی در این بازی به عنوان یکی از ماندگارترین شادی گل های تاریخ فوتبال ایران ثبت شد. سعد کمیل کویتی داور این بازی بود و پس از 13سال از کمک داوران ایرانی در این بازی استفاده شد. در دربی بعدی طلسم داوران خارجی شکست و این بازی پس از14سال به یک داور ایرانی به نام محسن ترکی سپرده شد.
11- پایان تساوی‌ها
دهم مهر سال 88، دربی تهران بازهم با نتیجه‌يك-يك به پایان رسید. این بازی در حقیقت ششمین و آخرین قسمت سریال تساوی های دربی بود. تساوی‌هایی که همگی با نتیجه يك-يك به پایان رسیدند. تنها تفاوت این بازی با پنج دربی قبلی این بود که این بار پرسپولیس زودتر گل زد و سپس استقلال بازی را به تساوی کشاند! از ابتدای سال86 روند دربی به این صورت بود که استقلال گل می زد و پرسپولیس بازی را به تساوی می‌کشاند! در دربی شصت و هفتم عادل کلاه کج در دقیقه49 برای پرسپولیس و فرهاد مجيدي در دقیقه55 برای استقلال گلزنی کردند.
12- پرویزخان وارد می‌شود
دربی شصت و هشت پایان سریال تساوی‌ها بود که با برد پرسپولیس و با گلزنی کریم باقری در دقیقه87 به پایان رسید. پس از آن دربی شصت و نهم که در بیست و سوم مهر89 برگزار شد، سرآغاز سریال چوبله بود. اولین بازی استقلال با هدایت پرویز مظلومی، با گلزنی فرهاد مجیدی در دقیقه 1+90 به سود استقلال به پایان رسید.
این بازی آخرین دربی برگزار شده در ماه مهر است. پس از آن استقلال در سه دربی دیگر که در چارچوب لیگ و جام حذفی برگزار شد، به پیروزی رسید و یک دربی جام ولایت نیز با تساوی 2-2 تمام شد. در آخرین دربی سال90 نیز ایمون زايد اجازه نداد پرویز مظلومی به پنجمین برد خودش دست پیدا کند.
فقط یک دربی در روز پنجم ماه
این 12 بازی، تمام دربی‌های برگزار شده در ماه مهر هستند. دو تیم قرمز و آبی تنها یک بار در روز پنجم مهر به مصاف هم رفته‌اند. پس از دوره هفت ساله شکست ناپذیری استقلال در دربی، دوره پنج‌ساله‌ای نیز برای پرسپولیس آغاز شد. از سال74تا79، استقلال نمی‌توانست همشهری خودش را شکست دهد اما در پنجمین روز از اسفند 79، استقلال با گلزنی علیرضا اکبرپور طلسم پنج‌ساله قرمزها را شکست و اجازه نداد رکورد هفت سال آبی‌ها شریک پیدا کند. پس از این پیروزی در دربی 50، نام هرکول جیبی که لقب علیرضااکبرپور بود، بیشتر موردتوجه هواداران استقلال قرار گرفت. در آن سال استقلال به تقلید از تیم ملی ایتالیا، اولین تیم ایرانی بود که از پیراهن‌های مدل جذب استفاده می‌کرد.
امروز، به گفته سازمان لیگ فوتبال ایران، هشتادوهشتیمن دربی تهران برگزار می‌شود اما این عدد از نظر باشگاه استقلال 87 و از نظر باشگاه پرسپولیس89 است! قرار بود فوتبال ایران از این بازی تقسیم تماشاگران با قانون 90به 10 را تجربه کند اما همان‌طور که از پیش مشخص بود، نهادهای امنیتی این موضوع را قبول نکردند تا به همان روال سنتی یعنی قانون هرکه بیشتر بود، این بازی برگزار شود! مسابقه امروز دو تیم، سیزدهمین تقابل آن‌ها در ماه مهر محسوب می‌شود که از ساعت 18:30 با سوت علیرضا فغانی و در ورزشگاه آزادی آغاز خواهد شد.