همه راه ها به FATFختم می شود

اگر تا همین چند وقت پیش مردم عادی و حتی کمی وارد به مسائل سیاسی اسم FATF  یا همان کنوانسیون مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم را هم نشنیده بودند، این روزها به لطف جنجال هایی که بر سر پیوستن با نپیوستن ایران به این کنوانسیون به راه افتاده، همه حداقل با تلفظ آن به خوبی آشنا شده اند. مخصوصا در روزهای اخیر که به صورت روزانه خبرهایی درباره موضع گیری موافقان و مخالفان شنیده می شود. از بین تمام حاشیه هایی که لوایح مربوط به این کنوانسیون راه انداخته‌اند، مهمترین آنها سلسله جلساتی بوده که علی لاریجانی رئیس مجلس با گروه ها و سران نهادهای مختلف برگزار کرده است. جدا از محتوای این جلسات، حضور افراد مختلف هم حاشیه‌هایی داشته است مثلا اولین جلسه ای که به صورت خصوصی با لاریجانی برگزار شد به روز شنبه بر می گردد که در آن وزرای ‎دولت و نمایندگان شورای نگهبان و سپاه و روُسای فراکسیون های امید و مستقلین حضور داشتند اما به گفته رحیمی، نماینده تهران، اعضای فراکسیون ولایی این جلسه را که فکر می کردند شائبه زمینه سازی برای تصویب لوایح دارد، تحریم کردند. بعد هم کیهان از تب و تاب به راه افتاده بعد از حمله تروریستی در اهواز استفاده کرد و این دو مسأله را در یک تیتر گنجاند: «تصویب FATF   خیانت به خون شهدای اهواز». حاشیه های جلسات خصوصی که در دفتر لاریجانی برگزار می شدند به همین جا ختم نشد. برخی اعضای فراکسیون ولایی تحریم این جلسات را قبول نکردند و گفتند قرار بوده خودشان جلسه ای جداگانه با لاریجانی داشته باشند، مثلا حاجی بابایی یکی از اعضای این فراکسیون به خانه ملت گفت: «قرارمان بر این بود جلسه جداگانه‌ای با لاریجانی داشته باشیم، حتی قبل از این جلسه به ما اعلام نشد که چه کسانی در این نشست حضور دارند تنها به بنده گفتند که جلسه‌ای با فراکسیون‌ها و وزارت خارجه برگزار می‌شود. بنده همان زمان با لاریجانی صحبت کردم که ما می خواهیم جلسه‌ای جداگانه با شما داشته باشیم.» البته جلسه مورد نظر اعضای فراکسیون ولایی هم برگزار شد. شاید تصویب دو لایحه مربوط به FATF که خبرش را محمود صادقی در توییترش داد، حاصل همین نشست ها بوده باشد اما هنوز دو لایحه دیگر باقی مانده است.
اگر قرار باشد تمام حاشیه های لوایح مربوط به FATF در روزهای گذشته را بررسی کنیم، نباید جای حرف های اخیر حشمت الله فلاحت پیشه، عضو اصولگرای مجلس را خالی بگذاریم. او که بر خلاف بسیاری از هم جناح هایش با پیوستن مشروط ایران به FATF موافق است، گفته: «کشور لبنان و سوریه که بعضی نسبت به قطع ارتباط ما با برخی گروه‌های حاضر در این کشورها به‌ دلیل عضویت در FATF نگرانی دارند، خودشان عضو FATF هستند. هم‌ اکنون سوریه و لبنان و بسیاری از کشورهای دیگر عضو FATF هستند. بنابراین ضمن بهانه‌زدایی از دشمنان، سعی داریم با رعایت حق‌الشرط‌های لازم در راستای صیانت از حقوق‌مان اقدام کنیم.»
بررسی وضعیت کشورهای دور و بر ایران یا حداقل کشورهایی که ایران با آنها نزدیکی و صمیمیت بیشتری دارد نشان می‌دهد که حرف های فلاحت پیشه چندان هم بیراه نیست. آنطور که اکونومیست فارسی نوشته همه متحدان شرقی و اسلامی ایران عضو این گروه مالی‌اند.  تکلیف سوریه و لبنان را که فلاحت پیشه روشن کرده اما از میان کشورهای همسایه ایران، عراق عضو کارگروه ویژه مالی خاورمیانه و شمال آفریقا (MENAFATF) است که قوانینی بسیار شبیه به FATF دارد.  ترکیه هم از سال ۱۹۹۱ عضو گروه مالی FATF است و به مقررات آن پایبندی نشان می دهد.
افغانستان به عنوان یکی دیگر از همسایه های ایران عضو کارگروه آسیاـاقیانوسیه در زمینه پولشویی است. البته وضعیت پاکستان به عنوان دیگر همسایه ایران کمی متفاوت است. این کشور در فهرست خاکستری قرار دارد و به گفته کارشناسان اگر هرچه سریع تر تکلیف خودش را در مورد پولشویی و تامین مالی تروریسم روشن نکند وارد لیست سیاه اتحادیه اروپا خواهد شد.
روسیه هم اگرچه جزو همسایه های ایران نیست اما مدت هاست که در بسیاری از موارد با ایران همگرایی نشان می دهد. این کشور هم نزدیک به 20 سال است که عضو FATF است. کشور دیگری که از نظر اقتصادی مراودات زیادی با ایران دارد چین است. این کشور هم یکی از قدیمی ترین اعضای FATF محسوب می شود. با این حساب به نظر می‌رسد راهی جز ‍ پیوستن به کنوانسیون های مالی برای شفافیت گردش پولی نباشد. شرایط سخت اقتصادی و تلاش برای همراهی و نزدیکی به کشورهای اروپایی همه همان پیمان چهار حرفی را نشان می دهند و احتمالا تهدیدها و آبستراکسیون های احتمالی هم برای مدت طولانی نمی توانند ایران را از لیست سفید دور نگه دارند.