صنایع کوچک، اساس توسعه‌یافتگی

امیر واعظی‌آشتیانی* - قوانین و مقررات، مقوله‌ای مهم و قابل تامل است که باید آن را در امور مختلف مورد بررسی و توجه قرار داد. این موضوع اما در تاریکخانه بی‌توجهی قرار گرفته و به همه جزییات آن، آن‌گونه که باید توجه نمی‌شود. قوانین گذشته در گوشه‌ای خاک می‌خورند، تاریخ مصرفشان می‌گذرد و برخی از مهم‌ترین قوانین که روزگاری می‌توانست کارآمدی ویژه‌ای داشته باشد، به فراموشی سپرده شده است.
صنایع کوچک و متوسط نیز در مسیری قرار گرفته‌اند که بر اساس آن نه تنها قوانین مورد توجه قرار نمی‌گیرند بلکه در انبار بی‌توجهی قرار گرفته و خاک می‌خورند. البته باید تنوع قوانین در این حوزه را مورد توجه قرار داد؛ قوانین ملی تصویب‌شده در مجلس شورای اسلامی و قوانین تصویب‌شده داخلی هیات مدیره شهرک‌های صنعتی. اصولا اداره شهرک‌های صنعتی توسط هیات مدیره آنها منجر به ایجاد فضای توسعه و پیشرفت قابل توجهی برای آنها می‌شود.
پتانسیل شهرک‌های صنعتی شرایطی را فراهم می‌کند تا درآمدزایی ایجاد شود و در همین راستا، درآمدهای حاصل زیرساخت‌های لازم را توسعه دهد. توجه به قوانین تصویب‌شده در مجلس نیز اهمیت ویژه‌ای دارد که نباید از آنها غافل شد. باید دید این قوانین تا چه اندازه عملیاتی و اجرایی شده‌اند و تا چه میزان نیازمند احیا و بازنگری هستند.
چنین مسائلی باید توسط وزارت صنایع و معادن آسیب‌شناسی و نقاط ضعف و قوت آن بازنگری شوند. نباید فراموش کرد که قوانین دولتی از درجه اهمیت بالاتری برخوردار هستند و باید توجه ویژه‌تری نسبت به آن داشت.


به هر روی بخش قابل توجهی از توسعه کشورها در مسیر صنایع کوچک و متوسط انجام می‌شود. شاهد این موضوع مهم نیز آن است که کشورهای توسعه‌یافته 94 درصد از اشتغال و توسعه خود را وامدار صنایع کوچک و متوسط هستند و ما در ایران سهم اندک 64 درصدی را به دست آورده‌ایم.
اگرچه مسیری طولانی را در پیش داریم اما نباید فراموش کرد که برنامه‌ریزی هوشمندانه این امکان را فراهم خواهد کرد تا سهم 70 تا 80 درصدی اشتغال حاصل از صنایع کوچک و متوسط را به دست آوریم. این موضوع اما میسر نخواهد شد مگر در چارچوب برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و حذف رانت. اصلاح قوانین بی‌شک نیازی است که نباید نسبت به آن بی‌توجهی کرد.
اهتمام و توجه به قوانین موجود و بهینه‌سازی آنها منجر به آن می‌شود که زمان لازم برای توسعه را از دست ندهیم. اگر به قوانین موجود توجه جدی می‌شد امروز نه‌تنها صنایع کوچک و متوسط با رشد جدی مواجه می‌شدند‌ بلکه تعاونی‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته و همین امر امکان مقاومت بیشتر در شرایط دشوار اقتصادی را فراهم می‌کرد. مشکل اساسی اما از آنجا‌ست که همواره زمان را از دست می‌دهیم و بعد با نگاه به گذشته در پی حل کردن مشکلات هستیم؛ مشکلاتی که می‌توانست پیش از این حل شود.
امید است کمیسیون صنایع و معادن این بار فرصت‌های موجود را از دست ندهد و در پی چاره‌سازی قدم بردارد. این بار شاید زمان را از دست ندهیم.
*مدیر‌عامل سابق صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران
v.ashtiani37i@yahoo.com